საკითხი 1.1 სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნები საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს აპარატის 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულია საგრანტო პროექტის ფარგლებში ავანსის სახით წარმოშობილი დებიტორული დავალიანება დონორი ორგანიზაციის (KFW) მიმართ, 397,726 ლარის ოდენობით. აუდიტის მიმდინარეობისას მოძიებული პირველადი დოკუმენტების მიხედვით, აღნიშნული თანხის შესაბამისი სამუშაოები შესრულებულია. შესაბამისად, ის აღარ აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. სამინისტროს განმარტებით, დავალიანება ჩამოიწერება და აისახება 2019 წლის 6 თვის ფინანსურ ანგარიშგებაში. სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში საგრანტო პროექტის ფარგლებში ავანსის სახით წარმოშობილი დებიტორული დავალიანება 2018 წლის ბოლოსთვის, წინა წელთან შედარებით, გაზრდილია 145,529 ლარით. წარმოდგენილი დოკუმენტების მიხედვით, ზემოაღნიშნული დებიტორული დავალიანება უნდა გაზრდილიყო 347,701‬ ლარით. შესაბამისად, დაცული ტერიტორიების 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ მუხლი არასწორად არის შემცირებული 202,172 ლარით. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სამინისტროს აპარატის ფინანსურ ანგარიშგებაში არასწორად არის გაზრდილი მოთხოვნების მუხლი 397,726 ლარით, ხოლო დაცული ტერიტორიების სააგენტოს მოთხოვნების მუხლი არასწორად არის შემცირებული 202,172 ლარით.

სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს, სსიპ − სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორიისა და სსიპ − სურსათის ეროვნული სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებებში ასახულია ჯამურად 927,064 ლარის ექსპლოატაციაში მყოფი ან გამოსაყენებლად უვარგისი მატერიალური მარაგები, რომლებიც აღრიცხვის ინსტრუქციის შესაბამისად, ექვემდებარება ხარჯად ჩამოწერას. სსიპ − ეროვნული სატყეო სააგენტოს მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი ინფორმაცია საწყობებში 2018 წელს ხე-ტყის მოძრაობის რაოდენობრივი მაჩვენებლების შესახებ. სათანადო კონტროლის მექანიზმები აქტივების დაცვასა და განკარგვასთან დაკავშირებით ორგანიზაციაში არ არის დანერგილი. აღნიშნული, წარმოშობს ხე-ტყის რესურსების არამიზნობრივად განკარგვისა და დანაკარგების რისკს. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, შეუძლებელია 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N1-ის „სხვა მატერიალური მარაგების“ მუხლში ნაშთად ასახული 1,456,743 ლარის მარაგების და ასევე 2018 წელს 6,223,313 ლარის ხარჯებში ჩამოწერილი ხე-ტყის სიზუსტისა და სისრულის დადასტურება.

საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „ძირითადი აქტივების“ მუხლში ასახული 6,717,058 ლარის ნაშთის შესახებ ვერ მოვიპოვეთ საკმარისი და შესაფერისი აუდიტორული მტკიცებულებები: სსიპ − გარემოს ეროვნული სააგენტოს ბალანსზე ასახულია 1,816,078 ლარის დაუმთავრებელი მშენებლობა, რომელზეც სააგენტომ ვერ წარმოადგინა შესაბამისი პირველადი დოკუმენტაცია. ასევე, სააგენტოს არ აქვს ინფორმაცია, თუ სად მდებარეობს აღნიშნული აქტივი. შესაბამისად, არასწორად არის გაზრდილი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის „ძირითადი აქტივების“ მუხლი 1,816,078 ლარის ოდენობით. სსიპ − სურსათის ეროვნულ სააგენტოს ბალანსში სხვა მანქანა-დანადგარების და ინვენტარის ანგარიშზე აღრიცხულია ეზოს კეთილმოწყობასთან დაკავშირებული სამუშაოები ჯამური ღირებულებით − 51,449 ლარი. სააგენტოს მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტაციით ვერ დასტურდება, რა სამუშაოები იყო ჩატარებული და შესაბამისად, აკმაყოფილებდა თუ არა აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. სურსათის სააგენტოს 2018 წელს სხვადასხვა მუნიციპალიტეტიდან უსასყიდლოდ გადმოეცა საოფისე ფართები და მიწის ნაკვეთი ნულოვანი ღირებულებით. სააგენტომ არ შეაფასა აღნიშნული აქტივები და 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში წარდგენილია მხოლოდ შენობაზე გაწეული კაპიტალიზებული ხარჯი, ღირებულებით − 53,645 ლარი. შესაბამისად, აღნიშნული თანხა სამართლიანად ვერ ასახავს შენობა-ნაგებობისა და მიწის ღირებულებას. სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში გაორმაგებულად არის ასახული „გფა კონსალტინგ გრუპის“ მიერ 2018 წელს გადმოცემული ავტომობილების ღირებულება, რის გამოც 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის „ძირითადი აქტივების“ მუხლი არასწორად არის გაზრდილი 261,149 ლარით. ასევე არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N2-ის „ძირითადი კაპიტალის მოხმარების“ მუხლი 32,938 ლარით. დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული 1,815,139 ლარის ძირითადი აქტივების მიღების პირველადი დოკუმენტაცია სააგენტოს მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი. 2,719,598 ლარის ძირითად აქტივებზე კი წარმოდგენილ პირველად დოკუმენტაციაში მითითებულ ღირებულებებსა და ძირითადი საშუალებების რეესტრში ასახულ ისტორიულ ღირებულებებს შორის გამოვლინდა 543,418 ლარის სხვაობა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ვერ მივიღეთ საკმარისი მტკიცებულებები 4,534,737 ლარის ძირითადი აქტივების ღირებულების სისწორეზე. მიღებული განმარტებით, 2018 წლის ბოლოს სააგენტომ დაიწყო მუშაობა ზემოაღნიშნული ხარვეზების გამოსასწორებლად

სამინისტროს ბალანსზე ასახულია 2,831,291 ლარის ღირებულების მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე არსებული აქტივები, რომელთა განკარგვის უფლებამოსილება ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსით მიკუთვნებული აქვს მუნიციპალიტეტებს: გარემოს სააგენტოს ბალანსზე ასახულია 1,818,045 ლარის ღირებულების ნაპირსამაგრი ნაგებობები, საიდანაც 248,740 ლარის ღირებულების აქტივების იდენტიფიცირებას სააგენტო ვერ ახდენს. გარემოს სააგენტოს არ გააჩნია აღნიშნული აქტივების განკარგვისა და კონტროლის განხორციელების უფლებამოსილება, შესაბამისად, ექვემდებარება ხარჯად ჩამოწერას. აღსანიშნავია, რომ 2019 წლის მარტში ქ. ქობულეთის მუნიციპალიტეტს გადაეცა 21,397 ლარის ღირებულების ნაპირსამაგრი ნაგებობები. დანარჩენი ნაპირსამაგრი ნაგებობების გადაცემის მოთხოვნით, გარემოს სააგენტოს შესაბამისი მუნიციპალიტეტებისათვის გაგზავნილი აქვს წერილები. ამ ეტაპზე მიმდინარეობს მოლაპარაკება აქტივების გადაცემასთან დაკავშირებით; დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ბალანსზე ასახულია 1,013,246 ლარის ღირებულების სხვა ნაგებობა − ჯავახეთის დაცული ტერიტორიების ვიზიტორთა ცენტრის წყალსადენი სისტემა, რომელზეც სამუშაოები შესრულებულია 2014-2015 წლებში. სააგენტოს არ გააჩნია აღნიშნული აქტივის განკარგვისა და კონტროლის უფლებამოსილება, შესაბამისად, ექვემდებარება ჩამოწერას.

სამინისტროს 2018 წლის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის „ძირითადი აქტივების“ მუხლთან დაკავშირებით ასევე გამოვლინდა შემდეგი გარემოებები: სურსათის სააგენტოს ბალანსზე აღრიცხული არ აქვს საერთაშორისო ორგანიზაცია USAID/Georgia-სგან 2018 წელს უსასყიდლოდ გადაცემული ძირითადი საშუალებები, რომელთა ჯამური ღირებულება შეადგენს 489,977 ლარს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სააგენტოს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ძირითადი აქტივები და შემოსავალი არასწორად არის შემცირებული 489,977 ლარის ოდენობით. სააგენტოს განმარტებით, ხარვეზი გასწორებულია და ასახულია 2019 წლის კვარტალურ ფინანსურ ანგარიშგებაში. დაცული ტერიტორიების სააგენტოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში ასახულია 498,889 ლარის ღირებულების მიწა და 323,883 ლარის ღირებულების სხვა დანარჩენი ბუნებრივი აქტივები. 498,889 ლარის ღირებულების მიწიდან, ასეთი აქტივის სახით აღიარებას ექვემდებარება მხოლოდ ქობულეთში მდებარე 55,196 ლარის ღირებულების აქტივები. მიწის სახით აღრიცხული დანარჩენი 443,693 ლარის აქტივები წარმოადგენს სააგენტოს მართვაში არსებულ დაცულ ტერიტორიებზე განხორციელებულ სადემარკაციო და სხვა სახის სამუშაოებს, რაც, თავის მხრივ, წარმოადგენს ხარჯებს და არ აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. აგრეთვე, სააგენტოს მიერ წარმოდგენილი ინფორმაციით ვერ დასტურდება 323,883 ლარის აქტივები აკმაყოფილებს თუ არა „დანარჩენი ბუნებრივი აქტივების მუხლში“ აღიარების კრიტერიუმებს. ასევე აღსანიშნავია, რომ დაცული ტერიტორიების სააგენტოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული არ არის მიწის ნაკვეთები, საერთო ფართით − 166,222 კვ.მ, რაც საჯარო რეესტრის მონაცემებით სააგენტოს სარგებლობაშია და აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნების შესაბამისად, ექვემდებარება სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახვას. გარემოს სააგენტოს ბალანსზე ასახულია 431,156 ლარის შენობა-ნაგებობები, რომლებიც საჯარო რეესტრის ამონაწერების მიხედვით ეკუთვნის სხვადასხვა ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს, ხოლო ქ. ბათუმში მდებარე 30,380 ლარის ღირებულების შენობა, ფიზიკურად აღარ არსებობს. შესაბამისად, სააგენტოს ბალანსზე ასახული 461,536 ლარის შენობა-ნაგებობები არ აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს და არასწორად არის გაზრდილი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის „ძირითადი აქტივების“ მუხლი. სააგენტოს განმარტებით, აღნიშნული შენობა-ნაგებობების ჩამოსაწერად დაწყებულია შესაბამისი ღონისძიებები. 2018 წელს სატყეო სააგენტომ გადააფასა ბალანსზე რიცხული საგარეჯოში არსებული მიწა და შენობა-ნაგებობები, რომელთა ღირებულება შეადგენდა 100,809 ლარს. გადაფასების შემდეგ ღირებულება განისაზღვრა 130,226 ლარით. სააგენტოს მიერ არასაოპერაციო შემოსავლად აღიარდა მთლიანი გადაფასებული ღირებულება, ნაცვლად ნამეტი 29,417 ლარისა. შედეგად, ძირითადი აქტივების მუხლი და არასაოპერაციო შემოსავლები არასწორად არის გაზრდილი 100,809 ლარით. 2018 წელს სატყეო სააგენტომ გადააფასა სოფ. მარტყოფში მდებარე 1000 კვ.მ ფართის შენობა-ნაგებობა. შეფასების მიხედვით, ერთი კვ.მ შენობის საბაზრო ღირებულება შეადგენს 30 ლარს. დასკვნაში დაშვებული შეცდომის გამო, აღნიშნული ქონება ბალანსზე აყვანილია 3,000 ლარით, ნაცვლად 30,000 ლარისა. შედეგად აღნიშნული ქონება 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში წარმოდგენილია 2,898 ლარით, ნაცვლად − 27,960 ლარისა. სატყეო სააგენტომ განახორციელა ამბროლაურის რაიონის სოფ. სადმელში მდებარე შენობის სარემონტო /სარეაბილიტაციო სამუშაოები, ღირებულებით − 26,443 ლარი, რაც არ აღურიცხავს როგორც აქტივი. შესაბამისად, 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში 26,443 ლარით არასწორად არის შემცირებული ძირითადი აქტივის ღირებულება ფორმა N1-ში და ამავე თანხით არასწორად არის გაზრდილი საქონლისა და მომსახურების ხარჯი ფორმა N2-ში. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში ასახული 163,661,288 ლარის ღირებულების „ძირითადი აქტივების“ ნაშთის სიზუსტეზე ვერ მოვიპოვეთ საკმარისი და შესაფერისი მტკიცებულებები.

სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ა(ა)იპ − საქართველოს დაცული ტერიტორიების განვითარების ფონდიდან 2017 წელს უსასყიდლოდ გადმოცემული 87,197 ლარის ღირებულების არაფინანსური აქტივები ასახული აქვს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში. შესაბამისად, სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N2-ის „გრანტების“ (შემოსავალი) მუხლი არასწორად არის გაზრდილი 87,197 ლარით. 2017 წელს სსიპ − სურსათის ეროვნული სააგენტოს მიერ მიღებული და აღიარებული მიზნობრივი გრანტის გაუხარჯავი ნაწილი − 1,796,955 ლარის ოდენობით, 2018 წელს განმეორებით აღიარებულია გრანტის სახით მიღებულ შემოსავლად. შედეგად, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში 1,796,955 ლარით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N2-ის „გრანტების“ (შემოსავალი) მუხლი. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში 1,884,152 ლარით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N2-ის „გრანტების“ (შემოსავალი)მუხლი.

სსიპ − გარემოს ეროვნული სააგენტო − შემოსავლები რეგულირების საფასურიდან სსიპ − გარემოს ეროვნული სააგენტო, კანონმდებლობით ნებადართულ სხვა შემოსავლებთან ერთად, შემოსავალს იღებს ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობის რეგულირების საფასურიდან, რომელსაც არეგულირებს საქართველოს კანონი „რეგულირების საფასურის შესახებ“. აღნიშნული კანონით, სააგენტოს მიერ გაცემული ბუნებრივი რესურსების სარგებლობის ლიცენზიებიდან, რეგულირების საფასურს იხდიან მხოლოდ თევზჭერის ლიცენზიით მოსარგებლეები. 2018 წელს სააგენტოს მიერ რეგულირების საფასურიდან მიღებულმა შემოსავლებმა მთლიანად მიღებული საკუთარი შემოსავლების 71% შეადგინა. გარემოს სააგენტოს მიერ 2018 წლის დეკემბრამდე თევზჭერის რეგულირების საფასურიდან მიღებული შემოსავლის აღიარება ხდებოდა დამტკიცებული კვოტის შესაბამისად თანაბარ ნაწილებად, წელიწადში − 2-ჯერ. აღნიშნული პრინციპი არ შეესაბამებოდა აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებს, რომლის მიხედვით, ისეთი ხელშეკრულების პირობებში, რომელიც ლიცენზიის მიმღებს უფლებას აძლევს თავისუფლად გამოიყენოს ეს უფლებები და ლიცენზიის გამცემს არ რჩება არავითარი შესასრულებელი ვალდებულება, შემოსავლის აღიარება ხდება გაყიდვისთანავე. 2018 წლის დეკემბერში სააგენტომ შეცვალა რეგულირების საფასურიდან მიღებული შემოსავლების აღიარების პრინციპი და დამტკიცებული კვოტის მიხედვით სრულად აღიარა მთელი წლის გეგმის შესაბამისი რეგულირების საფასური − 1,425,000 ლარის ოდენობით. 2018 წლის ივნისში, მანამდე არსებული პრინციპით, სააგენტოს უკვე აღიარებული ჰქონდა გეგმით გათვალისწინებული რეგულირების საფასურის ნაწილი − 562,500 ლარის ოდენობით, რომელიც უნდა აღიარებულიყო 2017 წელს. შედეგად, 2018 წელს დარიცხულმა შემოსავალმა შეადგინა 1,987,500 ლარი, რაც 562,500 ლარით აღემატება 2018 წელს მისაკუთვნებელ შემოსავლებს. დაცული ტერიტორიების სააგენტო სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოში შემოსავლის აღიარება ხორციელდება საკასო მეთოდით, აგრეთვე არ არის შემუშავებული მისაღები შემოსავლების სიზუსტისა და დროულად აღრიცხვის კონტროლის მექანიზმი. დაცული ტერიტორიების სააგენტო იჯარით გასცემს ტურისტულ ობიექტებს. სააგენტოს მიერ იჯარიდან მისაღებ შემოსავლებზე გავლენას ახდენს იჯარით გაცემული ობიექტების მიერ გამომუშავებული შემოსავლები. შესაბამისად, ხელშეკრულების მიხედვით, მოიჯარემ დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ყოველთვიურად უნდა წარუდგინოს საბანკო და სალარო აპარატის ამონაწერები, გადასახდელი იჯარის თანხის გამოსათვლელად. ზოგიერთ შემთხვევაში მოიჯარეების მიერ დროულად არ არის ან არასრულყოფილად არის წარდგენილი საბანკო და სალარო აპარატის ამონაწერები. ამასთანავე, უმეტეს შემთხვევაში მოიჯარეები ხელშეკრულებების მიხედვით ვალდებულნი არიან სააგენტოს წარუდგინონ გადაცემულ ქონებაზე გაწეული საქმიანობით მიღებული ბრუნვის აუდიტორული შემოწმების ანგარიში. აღნიშნული ანგარიშები სააგენტომ ვერ წარმოადგინა. შესაბამისად, დაცული ტერიტორიების სააგენტოს არ აქვს ზუსტი ინფორმაცია მოიჯარეების მიერ მიღებული შემოსავლების შესახებ, რაც ზრდის მისაღები შემოსავლების დაკარგვის რისკს. აღსანიშნავია, რომ სააგენტოში შექმნილია ინსპექტირების ჯგუფები, რომლებიც ამოწმებენ ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულებების შესრულების მდგომარეობას. თუმცა, აღნიშნული პროცესი წარმოადგენს გამოვლენითი ხასიათის კონტროლის ღონისძიებას და არა პრევენციულს. შესაბამისად, ვერ უზრუნველყოფს შემოსავლების ზუსტად და დროულად აღრიცხვის სათანადო კონტროლს. სსიპ − ეროვნული სატყეო სააგენტოს შემოსავლები ტყის მიწები კავშირგაბმულობის ნაგებობების განთავსების მიზნით მოიჯარეებზე გაიცემა აუქციონის წესით, გაფორმებული საიჯარო ხელშეკრულების საფუძველზე. რამდენიმე შემთხვევაში 2018 წელს და წინა პერიოდებზე, ხელშეკრულების ვადის ამოწურვის შემდგომ გარკვეული პერიოდებით მოიჯარეები ტყის მიწებით ფაქტობრივად სარგებლობენ ხელახალი აუქციონის გამოცხადების და ხელშეკრულების გაფორმების გარეშე, რითაც სატყეო სააგენტომ დაკარგა მნიშვნელოვანი ოდენობის შემოსავლები. მხოლოდ 2018 წელს, მეიჯარეს სააგენტოსთვის 129,674 ლარით ნაკლები აქვს გადახდილი. ამასთანავე, სააგენტოს არასწორად აქვს გამიჯნული შემოსავლები 2018 და 2019 წლებს შორის. 2018 წელს ნაცვლად 1,240,965 ლარის შემოსავლისა, აღიარებულია 1,560,673 ლარი. შესაბამისად, „სხვა შემოსავლების“ მუხლი არასწორად არის გაზრდილი 319,708 ლარით. სსიპ − ეროვნული სატყეო სააგენტო, კანონმდებლობით ნებადართულ სხვა შემოსავლებთან ერთად, შემოსავალს იღებს ტყის ფონდით სპეციალური დანიშნულების სარგებლობის უფლების გაცემიდან, რაც რეგულირდება მთავრობის დადგენილებით დამტკიცებული ტყითსარგებლობის წესით. აღნიშნული წესის შესაბამისად, მოსარგებლე ვალდებულია სარგებლობის უფლება დაარეგისტრიროს საჯარო რეესტრში და გადაიხადოს სარგებლობის უფლების მინიჭების საფასური. წარმოდგენილი დოკუმენტაციის მიხედვით, საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულია ტყის ფონდით სარგებლობის 3 უფლება, თუმცა, შესაბამისი მოთხოვნა საკომპენსაციო თანხაზე, მიწის ფართობით სარგებლობისთვის, 75,744 ლარის ოდენობით არ არის აღიარებული. სააგენტოს არ განუხორციელებია შესაბამისი სამართლებრივი ღონისძიებები, რათა მოსარგებლეებმა შეასრულონ ვალდებულებები. არსებობს რისკი იმისა, რომ შესაბამისმა სუბიექტებმა ისარგებლონ მიწის ფართობით, თანხის გადახდის გარეშე.

სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოში აუდიტის შედეგად გამოვლინდა, რომ რიგ შემთხვევებში არ ხორციელდებოდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილი საშემოსავლო გადასახადის დაკავება და სახსრების მიმართვა სახელმწიფო ბიუჯეტში. წარმოდგენილი ინფორმაციის და დოკუმენტაციის მიხედვით, 2018 წელს სახელმწიფო ბიუჯეტის ნაცვლად თანამშრომელთა სახელფასო ანგარიშებზე ჯამურად ჩაირიცხა 57,772 ლარი. სააგენტოს განმარტებით, სახელმწიფო ბიუჯეტში თანხების დაბრუნების მიზნით დაწყებულია შესაბამისი პროცედურები და 2019 წლის 30 აგვისტოს მდგომარეობით დაბრუნებულია 51,533 ლარი.

სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს 2018 წლის ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში გრანტის ხარჯად აღიარებული აქვს ა(ა)იპ − საქართველოს დაცული ტერიტორიების განვითარების ფონდისა და ა(ა)იპ − ასოციაცია „ატუს“ მიერ სააგენტოსათვის უსასყიდლოდ გაწეული მომსახურებები, საერთო ღირებულებით − 616,637 ლარი. აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, მომსახურების უსასყიდლოდ მიღება ნაცვლად გრანტის ხარჯისა, აღიარებული უნდა იყოს შესაბამისი კატეგორიის ხარჯად და ამავდროულად მიღებული გრანტის ან „სხვა შემოსავლების“ მუხლში. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში 616,637 ლარით არასწორად არის შემცირებული შემოსავლებისა და საქონლის და მომსახურების მუხლები. ამავდროულად, ამავე თანხით არასწორადაა გაზრდილი გრანტის ხარჯი. სსიპ − ეროვნული სატყეო სააგენტოს მიერ 2018 წელს ვანის მუნიციპალიტეტის მერიისათვის გადაცემულია 11,862 კვ.მ არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი და მასზე არსებული შენობა-ნაგებობა. სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის აღრიცხული აღნიშნული ქონების ღირებულება და შესაბამისად, გრანტის ხარჯი. გამომდინარე აქედან, აღნიშნული ქონების რეალური ღირებულებით არასწორად არის შემცირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის ძირითადი და არაწარმოებული აქტივების საწყისი ღირებულება და გრანტის ხარჯი. „საქართველოს 2018 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ“ კანონის მოთხოვნების მიხედვით, საჯარო სამართლის იურიდიულმა პირებმა 2018 წელს მობილიზებული, საქართველოს კანონმდებლობით ნებადართული (საკუთარი) შემოსავლების არანაკლებ 10% უნდა მიმართონ საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში, ყოველი კვარტლის ბოლო სამუშაო დღეს. 2018 წელს სსიპ − სურსათის ეროვნულ სააგენტოს ბიუჯეტში მიმართული აქვს საკუთარი შემოსავლების მხოლოდ 8%, ანუ 470,000 ლარი, რაც არ შეესაბამება „საქართველოს 2018 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესახებ“ კანონის ზემოაღნიშნულ მოთხოვნას. ზემოხსენებული გარემოება გამოწვეულია იმით, რომ 2018 წელს ფაქტობრივად მიღებულმა საკუთარი შემოსავლებმა გადააჭარბა დაგეგმილ მაჩვენებელს, რაც მოითხოვდა შესაბამის ცვლილებას „ხარჯების“ მუხლში. კერძოდ, დაგეგმილი ხარჯის გაზრდას ფაქტობრივი შემოსავლების 10%-მდე.

სსიპ − სურსათის ეროვნული სააგენტო ისეთ აქტივებზე, რომლებსაც ღირებულება გაეზარდათ მიმდინარე პერიოდში გადაფასების ან არსებითი გაუმჯობესების შედეგად, ცვეთას ითვლის ახლად მიღებული ღირებულებიდან ინსტრუქციით გათვალისწინებული წლიური ცვეთის ნორმების შეუცვლელად, რაც იწვევს აქტივების ყოველწლიური ცვეთის ხარჯის შემცირებას. ზემოაღნიშული ეწინააღმდეგება ცვეთის ინსტრუქციის მოთხოვნებს. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ კონსოლიდირებულ ფინანასურ ანგარიშგებაში 663,479 ლარით არასწორად არის შემცირებული ფორმა N2-ის „კაპიტალის მოხმარების“ მუხლი, ხოლო ამავე თანხით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N1-ში „ძირითადი აქტივების“ მუხლი. სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ბალანსზე აღრიცხულ 3,552,574 ლარის ძირითად აქტივებს 2018 წელს ცვეთა დარიცხული არ აქვს, რაც შეუსაბამობაშია აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებთან. აღნიშნულიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ის „ძირითადი აქტივების“ მუხლი არასწორად არის გაზრდილი, ხოლო ფორმა N2-ის „ძირითადი კაპიტალის მოხმარების“ მუხლი არასწორად არის შემცირებული. დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ბალანსზე ირიცხება 39,785 ლარის იარაღი, თუმცა მათზე ცვეთის დარიცხვა არ ხორციელდება. მოქმედი ინსტრუქციით იარაღის ცვეთის ნორმა დადგენილი არ არის. ამავე ინსტრუქციის თანახმად, ასეთ შემთხვევაში, ორგანიზაციამ უნდა შეიმუშაოს ცვეთის ნორმების შესაბამისი პროექტი და დასამტკიცებლად წარუდგინოს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს. სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში სუბსიდიის ხარჯად აღიარებული აქვს 2017 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული 1,589,727 ლარის ჩამოწერილი დებიტორული დავალიანება, რომლის მოთხოვნის უფლება სააგენტოს აღარ გააჩნდა. აღრიცხვის ინსტრუქციის შესაბამისად, აღნიშნული წარმოადგენს წინა პერიოდის ანგარიშგებაში დაშვებული შეცდომის კორექტირებას, შესაბამისად, ექვემდებარებოდა „საწყისი ნაშთისა და კაპიტალის“ მუხლის კორექტირებას, ნაცვლად საოპერაციო ხარჯად აღიარებისა. შედეგად, 1,589,727 ლარით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N2-ის „სუბსიდიის ხარჯის“ მუხლი და ამავე თანხით არასწორად არის შემცირებული ფორმა N4-ის „წინა წლების შეცდომების გასწორების“ მუხლი.

2018 წელს ა(ა)იპ − პროექტების მართვის სააგენტომ სსიპ − სახელმწიფო ქონების ეროვნული სააგენტოსგან შეიძინა ავტომანქანა და წყალტუბოს მუნიციპალიტეტის სოფელ მაღლაკში მდებარე 1,255,060 კვ.მ ფართობის მიწის ნაკვეთები, თითოეული ნომინალური ღირებულებით − ერთი ლარი. აქტივების ღირებულება ამავე წელს განისაზღვრა შესაბამისად, 26,773 ლარით და 652,631 ლარით, რაც სააგენტომ აღიარა არასაოპერაციო შემოსავლად. გამომდინარე იქიდან, რომ აქტივები შეძენილია ნომინალური ღირებულებებით, აღნიშნული არაგაცვლითი ოპერაციაა და შესაბამისად, გადმოცემული აქტივები, ნაცვლად „არასაოპერაციო შემოსავლების“ მუხლისა, უნდა ასახულიყო გრანტის სახით მიღებულ შემოსავლად. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ ფინანასურ ანგარიშგებაში 679,404 ლარით არასწორად არის შემცირებული ფორმა N2-ის „გრანტების“ (შემოსავალი) მუხლი, ხოლო ამავე თანხით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N4-ში „არასაოპერაციო შემოსავლების“ მუხლი. 2018 წელს სსიპ − გარემოს ეროვნული სააგენტოს ბალანსზე აღრიცხული არასაცხოვრებელი შენობა-ნაგებობები, ღირებულებით 1,504,916 ლარი, ჩამოიწერა არასაოპერაციო ხარჯებში, შენობის სართულებად გამიჯვნის და შეფასების მიზნით, შემდგომ სსიპ − წიაღის ეროვნული სააგენტოსთვის გადასაცემად. სამხარაულის ექსპერტიზის ბიუროს დასკვნის საფუძველზე, აღნიშნული არასაცხოვრებელი შენობის სართულების საბაზრო ღირებულება განისაზღვრა 7,565,366 ლარით, რომელიც სრულად აღიარდა არასაოპერაციო შემოსავლად. ასევე, 2018 წელს სსიპ − სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორიის ბალანსზე არსებული გრძელვადიანი არაფინანსური აქტივები − ნარჩენი ღირებულებით 418,642 ლარი, ჩამოიწერა არასაოპერაციო ხარჯებში შემდგომში მათი ერთმანეთისგან გამიჯვნის და შეფასების მიზნით. დამოუკიდებელი აუდიტორის დასკვნის საფუძველზე აღნიშნული აქტივების საბაზრო ღირებულება განისაზღვრა 764,000 ლარით, რომელიც სრულად აღიარდა არასაოპერაციო შემოსავლად. ზემოაღნიშნული საკითხებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში 2,602,962 ლარით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N4-ის „არასაოპერაციო შემოსავლების“ მუხლი და 1,923,558 ლარით - „არასაოპერაციო ხარჯების“ მუხლი. ასევე, 679,404 ლარით არასწორად არის შემცირებული ფორმა N2-ის „გრანტების“ (შემოსავალი) მუხლი.

ა(ა)იპ − პროექტების მართვის სააგენტოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ბიუჯეტიდან მიღებული დაფინანსებით წარმოშობილი, საბანკო ანგარიშზე არსებული ფულის ნაშთი 242,331 ლარის ოდენობით, აღიარებული აქვს არასაოპერაციო ხარჯად, რაც აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, უნდა აღიარებულიყო ბიუჯეტის წინაშე დარიცხულ ვალდებულებად. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში 242,331 ლარით არასწორად არის გაზრდილი ფორმა N4-ში „არასაოპერაციო ხარჯების“ მუხლი.

სსიპ − ეროვნული სატყეო სააგენტოს და სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოში ბუღალტრული აღრიცხვა არის არასრულყოფილი და უზუსტო. უმეტეს შემთხვევაში საბალანსო მუხლების ნაშთები და ბრუნვები და მოგება-ზარალის ბრუნვები არ შეესაბამება ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილ მონაცემებს. ზემოაღნიშნულ სააგენტოებში არ გამოიყენება სპეციალიზებული ბუღალტრული აღრიცხვის სისტემები და აღრიცხვა წარმოებს MS Excel ფაილებში, რაც ზრდის ადამიანური ფაქტორებით გამოწვეული შეცდომების რისკს. ასევე, სატყეო სააგენტო ძირითადი აქტივების ანალიზურ აღრიცხვას აწარმოებს ხარვეზებით. კერძოდ, კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების შესაბამისად, არ წარმოებს შესაბამისი საინვენტარო ბარათები და არ აქვს მინიჭებული საინვენტარო კოდები.

სამინისტროს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში არასწორად არის გაზრდილი „გრანტის“ სახით მიღებული შემოსავალი − 3,574,323 ლარით, ხოლო „გრანტის“ სახით გაწეული ხარჯი − 3,325,965 ლარით. ასევე არასწორად არის გაზრდილი „საქონელი და მომსახურების რეალიზაციის“ სახით მიღებული შემოსავალი − 272,594 ლარით, ხოლო „საქონელი და მომსახურების“ სახით გაწეული ხარჯი − 321,251 ლარით. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ელიმინირებულია მიღებული შემოსავლებიდან 10,071,840 ლარი და გაწეული ხარჯებიდან 10,071,840 ლარი, ხოლო 3,846,917‬ ლარი შემოსავლებიდან და 3,647,216 ლარი ხარჯებიდან − ელიმინირებული არ არის. 2009 წელს სამინისტრომ შპს „შავი ზღვის ტერმინალთან“ ერთად დააფუძნა ა(ა)იპ − საქართველოს დაცული ტერიტორიების განვითარების ფონდი. ფონდის მიზანია კოლხეთის ეროვნული პარკის, ქობულეთის ნაკრძალის, ქობულეთის აღკვეთილის და კოლხეთის დაცული ტერიტორიების განვითარების ხელშეწყობა. ფონდის უმაღლესი ხელმძღვანელი ორგანოა დამფუძნებელთა საერთო კრება. ნებისმიერი გადაწყვეტილება მიღებულად ითვლება, თუ მას მხარს დაუჭერს ყველა დამფუძნებელი. შესაბამისად, ფონდი განიხილება, როგორც ერთობლივ კონტროლს დაქვემდებარებული ერთეული. აქედან გამომდინარე, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული უნდა იყოს ერთობლივ საწარმოში ფლობილი ინვესტიციები, რაც არ არის განხორციელებული.

სამინისტროს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგება მოიცავს 18,644,738 ლარის ისეთ დებიტორულ დავალიანებებს, რომელთა ამოღების ალბათობა მცირეა.

სსიპ − ეროვნული სატყეო სააგენტოს მიერ გარკვეული ტიპის ხე-ტყის რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავალი მიემართება სახელმწიფო ბიუჯეტში. სააგენტოს მიერ წარმოდგენილი ინფორმაციის მიხედვით, ზემოაღნიშნული ხე-ტყის შემსყიდველების მიერ ბიუჯეტში გადასახდელმა თანხამ 742,122 ლარი შეადგინა, ხოლო წარმოდგენილი სადეპოზიტო ამონაწერის მიხედვით ჩარიცხულმა თანხამ - 780,311 ლარი. აღნიშნული თანხები არ არის აღრიცხული სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში და ასევე არ არის მოცემული ინფორმაცია ფინანსური ანგარიშგების ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში. შესაბამისად, ფინანსური ანგარიშგება წარდგენილია არასამართლიანად.

ინვენტარიზაცია წარმოადგენს კონტროლის მექანიზმს, რომლის მიზანია დანაკლისის, ზედმეტობისა და დაზიანებული ან/და გამოუსადეგარი ძირითადი აქტივების იდენტიფიცირება. შესაბამისად, ინვენტარიზაციის ჩატარება მნიშვნელოვანია იმაში დასარწმუნებლად, რომ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული ყველა ძირითადი საშუალება რეალურად არსებობს და ამასთანავე, ორგანიზაციის მფლობელობაში არსებული ყველა ძირითადი საშუალება სრულად არის ასახული ფინანსურ ანგარიშგებაში. სსიპ − დაცული ტერიტორიების სააგენტოს არ დაუსრულებია ქონების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების 2018 წლის ინვენტარიზაცია. კერძოდ, არ შედგენილა საინვენტარიზაციო კომისიის შემაჯამებელი სხდომის ოქმი შედეგების შესახებ. ამასთანავე, სსიპ − ეროვნულ სატყეო სააგენტოში არ ჩატარებულა ქონების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად. ასევე, სსიპ − სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორიისა და სსიპ − გარემოს ეროვნული სააგენტოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით დასრულებულ ფინანსურ ანგარიშგებებში გათვალისწინებული არ არის საანგარიშგებო პერიოდში ჩატარებული ინვენტარიზაციის შედეგები. ზემოაღნიშნულ შემთხვევებში, დარღვეულია „ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის შესახებ“ ინსტრუქციის მოთხოვნები.

სამინისტროს სახაზინო სამსახური მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით, აწარმოებს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გაცემული და რესტრუქტურიზებული სესხების რეესტრებს. ქვემოთ მოცემულ N4 ცხრილში წარმოდგენილია ინფორმაცია რეესტრის მიხედვით ფინანსთა სამინისტროზე რიცხული სესხების შესახებ: ცხრილი N4 დასახელება სესხების რაოდენობა 31.12.2018 01.01.2018 31.12.2018 სულ 92 413,762,587 440,762,648 სესხები, რომელთა მოთხოვნის უფლება გააჩნია სამინისტროს 40 352,750,805 375,235,357 რესტრუქტურიზებული სესხები 29 11,716,550 13,596,170 სხვა სამინისტროებზე მისაკუთვნებელი სესხები 16 36,501,228 38,971,553 ლიკვიდირებულ ორგანიზაციებზე მიკუთვნებული სესხები 7 12,794,004 12,959,568 სამინისტროს კონსოლიდირებულ ანგარიშგებაში აღრიცხულია მხოლოდ ერთი სესხი რომლის ნაშთი 2018 წლის 31 დეკემბრისათვის შეადგენს 9,211,242 ლარს. ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, გაცემული სესხები, რომლის დაბრუნებასაც მოელის სამინისტრო, აკმაყოფილებენ აქტივებად აღიარების კრიტერიუმებს. სამინისტროს არ აქვს შემუშავებული სააღრიცხვო პოლიტიკა მოცემული სესხების ანგარიშგებაში ასახვასთან დაკავშირებით, ასევე არ ხდება, ყოველწლიურად ფინანსური ანგარიშგების მომზადების თარიღისათვის სესხების ამოღების ალბათობის შეფასება. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ ანგარიშზე რიცხული 92,124,220 ლარისა და 98,881,700 ლარის, ასევე, „გრძელვადიანი ფინანსური აქტივები და მოთხოვნების“ ანგარიშებზე რიცხული 6,262,360 ლარისა და 9,754,815 ლარის ნაშთის სისრულეზე.

მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით, სამინისტროს აქვს განსაკუთრებული უფლება, საქართველოს მთავრობის თანხმობით, საქართველოს ეროვნულ ბანკთან კონსულტაციით, დადოს ხელშეკრულებები ეროვნული და სხვა კონვერტირებადი ვალუტით ფულადი სახსრების ვალად აღების შესახებ. 2018 წლის 1 იანვრის და 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით სამინისტროს მიერ საქართველოს სახელით აღებული საგარეო ვალის ნაშთმა შეადგინა შესაბამისად 13,110,398,753 ლარი და 14,015,349,860 ლარი. 2018 წელს სამინისტროს საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახდელების კოდიდან (56 00) ზემოთ აღნიშნულ საგარეო სესხებზე გადახდილი აქვს 977,913,977 ლარი, საიდანაც 709,970,299 ლარი წარმოადგენს ძირითადი თანხის დაფარვას, ხოლო 267,943,678 ლარი გადახდილ პროცენტს, კომპენსაციას და პირგასამტეხლოს. აღებული საგარეო ვალიდან სამინისტროსა და სხვადასხვა სახელმწიფო ორგანიზაციებს შორის გაფორმებულია გადასესხების ხელშეკრულებები, რომელთა მიხედვითაც სამინისტრო ახდენს საგარეო საკრედიტო რესურსებიდან მოზიდული ფინანსური სახსრების გასესხებას ორგანიზაციებზე და კონტროლს და მონიტორინგს უწევს თანხების დაბრუნებას. უნდა აღინიშნოს, რომ ვებგვერდ www.reportall.ge -დან მიღებული ინფორმაციის თანახმად, შერჩევით გადამოწმებული ორგანიზაციები გადასესხებული ხელშეკრულებებიდან წარმოქმნილ დავალიანებას აღიარებენ ფინანსთა სამინისტროს წინაშე . ჯამში გადასესხებული ხელშეკრულებების შედეგად სხვადასხვა ორგანიზაციების დავალიანებების ჯამურმა ნაშთმა სამინისტროს მიმართ 2018 წლის 1 იანვრის და 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგინა 2,249,023,667 და 2,380,544,737 ლარი. 2018 წელს მსესხებლებს ჯამში გადახდილი აქვთ 130,476,379 ლარი. აქედან 89,020,641 ლარი წარმოადგენს დაფარულ ძირს, 41,455,108 ლარი კი გადახდილ პროცენტს, კომპენსაციას და პირგასამტეხლოს . გარე წყაროებიდან მიღებული სახსრები აკმაყოფილებენ ვალდებულებად ხოლო გადასესხებული სესხები აქტივებად აღიარების კრიტერიუმებს. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ფორმა N1-ში 2018 წლის 1 იანვრისა და 31 დეკემბრის მდგომარეობით ფინანსური ვალდებულებები შესაბამისად 13,110,398,753 და 14,015,349,860 ლარით ნაკლებად არის წარმოდგენილი, ხოლო ფორმა N2-ში ხარჯი 267,943,678 ლარით შემცირებულად არის ნაჩვენები. აგრეთვე, ფინანსური აქტივები ფორმა N1-ში 2018 წლის 1 იანვრისა და 31 დეკემბრის მდგომარეობით შესაბამისად 2,249,023,667 და 2,380,544,737 ლარით ხოლო, ფორმა N2-ში შემოსავალი 41,455,108 ლარით ნაკლებია ასახული.

სამინისტრო მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით, უშვებს სახაზინო ვალდებულებებს და სახაზინო ობლიგაციებს, რომლებიც სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული არ არის. ქვემოთ მოცემულ ცხრილში წარმოდგენილია ინფორმაცია სახაზინო ვალდებულებების და სახაზინო ობლიგაციების გამოშვების შედეგად წარმოშობილი ვალდებულებების ნაშთების შესახებ (ათას ლარებში): თარიღი მოკლევადიანი გრძელვადიანი სულ 01.01.2018 705,000 2,193,268 2,898,268 31.12.2018 600,000 2,665,868 3,265,868 2018 წელს სამინისტროს სახაზინო ვალდებულებებსა და სახაზინო ობლიგაციებზე პროცენტის სახით გადახდილი აქვს 244,334,266 ლარი. ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, აღნიშნული ნაშთები აკმაყოფილებს ვალდებულებად აღიარების კრიტერიუმებს, რადგან სამინისტრო უშვებს სახაზინო ვალდებულებებს, სახაზინო ობლიგაციებს, და ფარავს დავალიანებებს (ძირი, პროცენტი). შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ფინანსური ვალდებულებების ნაშთი ფორმა N1-ში 2018 წლის 1 იანვრის და 31 დეკემბრის მდგომარეობით 2,898,268,000 და 3,265,868,000 ლარის ოდენობით შემცირებულად არის წარმოდგენილი. ხოლო ფორმა N2-ში “საპროცენტო ხარჯი” შემცირებულია 244,334,266 ლარით.

სამინისტროს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულია შემოსავლების სამსახურის მიერ, საქართველოს მთავრობის 96-ე დადგენილების მიხედვით, გაწეული ან გასაწევი მომსახურებებიდან, წარმოქმნილი დებიტორული და კრედიტორული დავალიანებები შესაბამისად 14,293,829 და 16,873,223 ლარის ოდენობით. შემოსავლების სამსახური საკუთარი შემოსავლებს აღრიცხავს გადასახადების ადმინისტრირების საინფორმაციო სისტემით (Oracle). სამინისტროს ახსნა-განმარტებითი შენიშვნების თანახმად, წინა საანგარიშგებო პერიოდებში ზემოაღნიშნული პროგრამა არ იყო გამართული და დებიტორულ/კრედიტორული დავალიანებების აღრიცხვა ხორციელდებოდა ხარვეზებით, რომელთა გასწორება დაგეგმილია 2019 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში . შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ ანგარიშზე ასახული 14,293,829 ლარის და „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების“ ანგარიშზე აღრიცხული 16,873,223 ლარის ნაშთის არსებობაზე, სისრულეზე და სისწორეზე.

მომსახურების სააგენტო ფლობს 100%-იან წილს შპს „რეგიონული განვითარების ფონდში“. წილის ღირებულება შეადგენს 25,429,310 დოლარს ფინანსურ ანგარიშგებაში წილი კი აღრიცხულია 22,129,480 დოლარით. შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ მუხლი შემცირებულია 8,832,324 ლარით.

სასამართლოს 2018 წლის გადაწყვეტილებებით, სხვადასხვა ორგანიზაციებს სამინისტროს სასარგებლოდ დაეკისრათ 2,970,454 ლარის გადახდა, რომელიც სამინისტროს ფინანსურ ანგარიშგებაში აღრიცხული არ არის. ასევე, აღრიცხული არ არის ფინანსური ანგარიშგების თარიღის შემდგომ შემოსავლების სამსახურის სასარგებლოდ გამოტანილი სასამართლოს გადაწყვეტილება 380,287 ლარის ოდენობით, რომელიც წარმოადგენს მაკორექტირებელ მოვლენას, რადგან იძლევა ინფორმაციას ანგარიშგების თარიღამდე არსებულ მოვლენებზე და შესაბამისად, ექვემდებარება 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახვას. სამინისტროში არ არის ჩამოყალიბებული სააღრიცხვო პოლიტიკა მოთხოვნების, პირობითი აქტივების და პირობითი ვალდებულებების შესახებ. არ არის გაწერილი პოლიტიკა სასამართლო დავებთან დაკავშირებით თუ როგორ უნდა მოხდეს მოთხოვნების ან ვალდებულებების აღიარება, არ არის დადგენილი იურიდიულ სამსახურთან კომუნიკაციის წესი და პირობები, არ ხდება სასამართლო დავების მოსალოდნელი შედეგების შეფასება და შესაბამისად ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახვა. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N1 „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ სისრულის შესახებ.

საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 1 იანვრის და 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ და „გრძელვადიანი ფინანსური აქტივები და მოთხოვნები ანგარიშზე“ აღრიცხულია არაფინანსური აქტივების რეალიზაციის შედეგად, სამი სამინისტროს მიმართ წარმოშობილი მოთხოვნები: დასახელება 01.01.2018 31.12.2018 ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტრო 2,396,943 2,396,943 იუსტიციის სამინისტრო 5,222,455 3,492,455 შინაგან საქმეთა სამინისტრო 8,818,982 8,818,982 აღნიშნული მოთხოვნებიდან იუსტიციის სამინისტროს მიმართ არსებული მოთხოვნა 3,492,455 ლარის ოდენობით 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით დაკლასიფიცირებულია როგორც გრძელვადიანი ფინანსური აქტივი. გაფორმებული ხელშეკრულებების და მასში შეტანილი ცვლილებების შესწავლით გაირკვა, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართ არსებული მოთხოვნა 2018 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით 6,418,922 ლარი, ხოლო 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით 3,538,982 ლარი, ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის შესაბამისად არის გრძელვადიანი, ხოლო იუსტიციის სამინისტროს მიმართ არსებული მოთხოვნა 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით არის მოკლევადიანი. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში 2018 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით, შემცირებულია „გრძელვადიანი ფინანსური აქტივების და მოთხოვნების“ ნაშთი 6,418,922 ლარით და გაზრდილია „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ ანგარიში, ხოლო 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით „გრძელვადიანი ფინანსური აქტივების და მოთხოვნების“ ნაშთი შემცირებულია 46,527 ლარით და იმავე თანხით გაზრდილია „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ ანგარიში.

სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N1-ში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღრიცხულია შემოსავლების სამსახურის მოთხოვნები ზედმეტად გადახდილი მოგების და ქონების გადასახადებიდან თანხებით 7,599,222 ლარი და 1,675,700 ლარი, ასევე მომსახურების სააგენტოს მოთხოვნები ზედმეტად გადახდილი მოგების გადასახადის შედეგად 2018 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით 55,318 ლარი და 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით 179,291 ლარი. სამინისტროს სტრუქტურაში არ არის დანერგილი ერთგვაროვანი პრაქტიკა მოგების და ქონების გადასახადის აღრიცხვასთან დაკავშირებით. შემოსავლების სამსახურში და მომსახურების სააგენტოში არ არის აღრიცხული, დეკლარირებული 2018 წლის მოგების გადასახადი (შესაბამისად თანხებით 5,999,443 და 21,531 ლარი), მაშინ როდესაც ანალიტიკურ სამსახურში დეკლარირებული 2018 წლის მოგების გადასახადი ასახულია წმინდა ღირებულების ანგარიშზე. მომსახურების სააგენტოში 2018 წელს აღრიცხულია 2017 წლის მოგების გადასახადის ნაწილი (103,581 ლარი). ასევე შემოსავლების სამსახურში არ არის აღრიცხული 2018 წლის ქონების გადასახადის ხარჯი (თანხით 1,814,598 ლარი) მაშინ როდესაც მომსახურების სააგენტოში და ანალიტიკურ სამსახურში აღნიშნული ხარჯი აღიარებულია. მოქმედი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, მოგების და ქონების გადასახადების დეკლარირება წარმოადგენს ფინანსური ანგარიშგების თარიღის შემდგომ მაკორექტირებელ მოვლენებს, შესაბამისად დეკლარირებული გადასახადები უნდა მიეკუთვნოს შესაბამის პერიოდს. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების“ ანგარიში 2018 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით შემცირებულია 103,581 ლარით და ამავე თანხით გაზრდილია „წმინდა ღირებულების“ ანგარიში, ხოლო 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ ნაშთი გაზრდილია 7,696,673 ლარით, ხოლო „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებები“ შემცირებულია 138,898 ლარით.

უკრაინაში საქართველოს საელჩოს და სსიპ „საინფორმაციო ცენტრი ნატოსა და ევროკავშირის შესახებ“-ის ბალანსზე რიცხული შენობა-ნაგებობების აფასების შედეგი, ფორმა N4-ში ნაცვლად კონსოლიდირებული კაპიტალის ცვლილების ანგარიშგების „არასაოპერაციო შემოსავლების“ ანგარიშისა, შეცდომით ასახულია ფორმა N2-ში კონსოლიდირებული ფინანსური შედეგების ანგარიშგებაში. შედეგად, „გრანტების“ ანგარიში 6,802,306 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი.

საგამოძიებო სამსახურის ფინანსურ ანგარიშგებაში „საქონელი და მომსახურების“ ანგარიშზე ხარჯად აღიარებულია სასამართლოში, საგამოძიებო სამსახურის მიერ, ნივთმტკიცებად წარდგენილი თანხა, რაც არ შეესაბამება ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებს . ნაცვლად ხარჯად აღიარებისა, საგამოძიებო სამსახურს ნივთმტკიცებად ამოღებული თანხებით უნდა გაეზარდა „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ ანგარიში. საგამოძიებო სამსახურმა ვერ წარმოადგინა ინფორმაცია 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით სასამართლოს მიერ ნივთმტკიცებად ამოღებული თანხის შესახებ. მხოლოდ 2018 წლის განმავლობაში, სასამართლოდან გასულ პერიოდებში ნივთმტკიცებად ამოღებული და საგამოძიებო სამსახურისთვის უკან დაბრუნებულმა თანხამ შეადგინა 177,350 ლარი. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით სამინისტროს ფინანსურ ანგარიშგებაში ფორმა N1-ში “სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების” ანგარიშზე აღრიცხული თანხის 12,649,995 ლარის სისრულეზე და სისწორეზე.

კონსოლიდირებულ ფორმა N2-ში „საქონლისა და მომსახურების რეალიზაციის“ ანგარიშზე სამინისტროს კონტროლირებული სსიპ-ების მიერ მიღებული დარიცხული შემოსავლის ნაცვლად, შეცდომით ასახულია საკასო შემოსავლები, რის გამოც „სხვა შემოსავლების“ ანგარიში გაზრდილია 108,011 ლარით.

სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N1-ში ერიცხება 486,615 ლარის დანაკლისი. საიდანაც 341,440 ლარის დანაკლისი წარმოქმნილია შემოსავლების სამსახურში, ხოლო 84,489 ლარის დანაკლისი სამინისტროს აპარატში. ფინანსთა მინისტრის მიერ დამტკიცებული ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის და ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის შესაბამისად ორგანიზაციები ვალდებულნი არიან შეაფასონ ყოველი წლის ბოლოს მოთხოვნებისა და ვალდებულებების რეალობა და ამოღების ალბათობა, რაც შემოსავლების სამსახურის შემთხვევაში, განხორციელებული არ არის, ხოლო აპარატის შემთხვევაში განხორციელებულია ნაწილობრივ. ასევე დანაკლისების ანგარიშზე აღრიცხული მთლიანი თანხიდან, 225,638 ლარის დანაკლისი წარმოქმნილია 2008 წლის საომარი მოქმედებების შედეგად. აღნიშნულ დანაკლისების ამოღების ალბათობა დაბალია, რადგანაც დაუდგენელია დამნაშავე პირები და სამართალდამცავ უწყებებში საქმე აღძრული არ არის. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების” ანგარიშზე აღრიცხული თანხის 440,922 ლარის არსებობაზე.

კონსოლიდირებულ ფორმა N2-ში „საქონელი და მომსახურების“ მუხლით გაწეული ხარჯები შეცდომით შემცირებულია 23,300 ლარით.

მომსახურების სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის აღრიცხული მიქცეული და განსაკარგავად გადმოცემული ქონება. სააგენტოსათვის გადმოცემული ქონება აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს, სააგენტოს გააჩნია კონტროლი აღნიშნულ მარაგებზე და იღებს სარგებელს მათი რეალიზაციის შედეგად . შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მატერიალური მარაგების“ ნაშთი 2018 წლის 1 იანვრის და 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარმოდგენილია შესაბამისად 4,263,394 და 6,106,766 ლარით შემცირებულად. ასევე აღნიშნული თარიღებით მომსახურების სააგენტოს ნაშთად ერიცხება შეუფასებელი/ნულოვანი ღირებულების მქონე 22,889 და 36,469 სხვადასხვა დასახელების საქონელი .

დიპ-დაწესებულებებისთვის სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ასიგნებების გამოყოფა ხორციელდება მხოლოდ „საქონელი და მომსახურების“ მუხლით, მიუხედავად იმისა, რომ სახსრები განკუთვნილია როგორც ხარჯების სხვადასხვა კატეგორიის დაფინანსების, ასევე „არაფინანსური აქტივების ზრდისთვის“. დაფინანსების ზემოაღნიშნული სპეციფიკიდან გამომდინარე, დიპ-დაწესებულებების მიერ გაწეული ყველა ხარჯი კონსოლიდირებული ფინანსური შედეგების ფორმა N2-ში ასახულია „საქონელი და მომსახურების“ ანგარიშზე, მაშინ როდესაც გაწეულია ისეთი ტიპის ხარჯებიც, რომლებიც საბიუჯეტო კლასიფიკაციის მიხედვით „სხვა ხარჯებს“ მიეკუთვნება, რის შესახებ ინფორმაცია არ არის წარმოდგენილი ფინანსურ ანგარიშგების ახსნა-განმარტებებში. შედეგად, კონსოლიდირებულ ფორმა N2-ში „საქონელი და მომსახურების“ ანგარიში გაზრდილია 4,505,865 ლარით და იმავე თანხით შემცირებულია „სხვა ხარჯების“ მუხლი.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით „სხვა მატერიალური მარაგების“ 3,924,028 ლარის ნაშთიდან, 1,534,250 ლარის მარაგებს წარმოადგენს აქციზური მარკები. აქედან, 1,187,376 ლარის ღირებულების მარკები შეძენილია/გადმოცემულია 2006-2010 წლებში, ხოლო 346,874 ლარის შეძენილია 2011 წელს. 2006-2010 წლებში შესყიდული/გადმოცემული 1,187,376 ლარის აქციზურ მარკებზე ვერ იქნა წარმოდგენილი პირველადი დოკუმენტაცია, რაც დაგვარწმუნებდა მარაგების ნაშთის ღირებულების სისწორეში, შემოსავლების სამსახურის განმარტებით დოკუმენტები ხანდაზმულობის გამო განადგურებულია. არც სააღრიცხვო პოლიტიკითაა განსაზღვრული მატერიალური მარაგების თვითღირებულების გაანგარიშების მეთოდი . შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „ სხვა მატერიალური მარაგების“ ანგარიშზე ასახული 1,187,376 ლარის ღირებულების მარაგების სისწორეზე, შეფასებასა და მიკუთვნებაზე.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, დიპ-დაწესებულებების საბანკო ანგარიშებზე არსებული ფულადი სახსრების ნაშთი არ ედრება ბალანსში ასახულ შესაბამის ნაშთებს, რაც გამოწვეულია ბუღალტრული გატარებების დაგვიანებით ასახვით. შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური მდგომარეობის ანგარიშგებაში 2018 წლის ბოლოს „ფულადი სახსრების“ ნაშთი გაზრდილად არის წარმოდგენილი 54,415 ლარით.

ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, აღრიცხვის ორგანიზებასა და მოვლა-შენახვაზე კონტროლის უზრუნველსაყოფად, ძირითად აქტივებს, გრძელვადიან მცირეფასიან აქტივებსა და ფასეულობებს მიღებისას ენიჭებათ საინვენტარო ნომრები, რომლებიც რჩებათ მოცემულ აქტივებს ორგანიზაციაში ყოფნის მთელი პერიოდის განმავლობაში . სამინისტროს აპარატში ასევე შემუშავებულია შიდა ინსტრუქცია გრძელვადიან მცირეფასიანი აქტივების აღრიცხვასთან დაკავშირებით, რომლითაც ასევე განსაზღვრულია გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების საინვენტარო ნომრების მინიჭების საკითხი . საგამოძიებო და შემოსავლების სამსახურის ინვენტარიზაციის მასალების შესწავლით გამოვლინდა, რომ როგორც საწყობში არსებულ, ისე ექსპლუატაციაში გადაცემულ გრძელვადიან მცირეფასიან აქტივებს, მთლიანი ღირებულებით 8,395,560 ლარი , არ აქვთ მინიჭებული საინვენტარიზაციო ნომრები. ორივე სამსახურს სპეციფიკიდან გამომდინარე ერიცხება 6,407,899 ლარის ღირებულების რბილი ინვენტარი და უნიფორმები , რომლებზეც საინვენტარო ნომრების მინიჭება და ინვენტარიზაციის შედეგებში ასახვა სრულყოფილად ვერ ხორციელდება. ასევე საგამოძიებო სამსახურში ჩატარებული 2017 წლის ფინანსური აუდიტის ფარგლებში გაცემული იყო რეკომენდაცია სპეციფიკურ აქტივებთან დაკავშირებით საინვენტარიზაციო ნომრების მინიჭების საკითხზე, რომელიც 2018 წლის ჩატარებული ინვენტარიზაციისას არ არის შესრულებელი. შემოსავლების სამსახურს 2014 წლიდან უცვლელად ერიცხება ასევე 265,888 ლარის ღირებულების სხვადასხვა სამსახურეობრივი უნიფორმები, რომელთა შემდგომი გამოყენების და სარგებლის მიღების ალბათობა დაბალია. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1 785,756 ლარის ღირებულების „გრძელვადინი მცირეფასიანი აქტივების“ და დანართი N1-ში 7,609,804 ლარის ღირებულების ექსპლუატაციაში მყოფი ხარჯებში ჩამოწერილი გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების“ არსებობის შესახებ.

დიპ-დაწესებულებების ბალანსზე 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ირიცხებოდა 6,510,343 ლარის დებიტორული დავალიანება, საიდანაც 1994-2013 წლებში წარმოქმნილი 614,570 ლარის მოთხოვნების რეალობის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია სამინისტროში არ მოიპოვება. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში ასახული 614,570 ლარის „დებიტორული დავალიანების“ ნაშთის არსებობასა და სისწორეზე. აღსანიშნავია, რომ დავალიანების რეალობის დადგენის მიზნით, 2019 წელს სამინისტრომ დაიწყო ღონისძიებების გატარება.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის აღრიცხული საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის მიერ შექმნილი საჯარო ფინანსების მართვის ელექტრონული სისტემები და ვებგვერდები, რომლებსაც სამინისტრო იყენებს და სარგებლობს დანიშნულებისამებრ. ასევე სამინისტროში არ არის შემუშავებული, შიდა წარმოების არამატერიალურ აქტივებზე, ხარჯების კაპიტალიზების სააღრიცხვო პოლიტიკა. შესაბამისად, უცნობია მათი რეალური ან საბალანსო ღირებულება. მაგალითად ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ნაჩვენები ისეთი მნიშვნელოვანი სისტემები, როგორიცაა: eBudget - ბიუჯეტის მართვის ელექტრონული სისტემა, eTreasury - სახელმწიფო ხაზინის ელექტრონული მომსახურების სისტემა, eHRMS - ადამიანური რესურსების მართვის ელექტრონული სისტემა და ა.შ ყველა ზემოაღნიშნულ აქტივებს, სამინისტრო საკუთარი მიზნების მისაღწევად და ფუნქციების შესასრულებლად იყენებს, თუმცა ნაერთ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის აღიარებული არამატერიალურ ძირითად აქტივებად. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „ძირითადი აქტივების“ მუხლში აღრიცხული არამატერიალური აქტივების 9,510,790 ლარის ნაშთის სისრულის შესახებ.

გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში საქართველოს საელჩოს ბალანსზე „მოკლევადიანი მოთხოვნების“ ანგარიშზე აღრიცხულია საელჩოს კუთვნილი შენობის მომსახურე კომპანიისთვის 2013-2017 წლებში წინასწარ გადახდილი თანხებით წარმოქმნილი დებიტორული დავალიანება. მიუხედავად იმისა, რომ მიმწოდებელს ავანსად მიღებული თანხის შესაბამისი მომსახურება გაწეული ჰქონდა, დებიტორული დავალიანების ჩამოწერა არ განხორციელებულა. შედეგად, კონსოლიდირებულ ფორმა N1-ში “სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ საბოლოო ნაშთი 287,282 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი.

შემოსავლების სამსახურის ბალანსზე ირიცხება, 1,394,223 ლარის ღირებულების, ყაზბეგში განთავსებული რენტგენო სკანერი, რომელიც დაზიანებულია და არ ფუნქციონირებს წინა საანგარიშგებო პერიოდში მომხდარი სტიქიური უბედურების შედეგად. აღნიშნული აქტივის შემდგომი გამოყენების ალბათობა, სარგებლის მიღება და შეკეთების შესაძლებლობა მცირეა, რადგანაც სამსახურის განმარტებით დაკავშირებულია მნიშვნელოვან დანახარჯებთან და ხარჯ-სარგებლიანობის ანალიზიდან გამომდინარე მიზანშეუწონელია. დაზიანებული აქტივის შესახებ ინფორმაცია არ არის წარმოდგენილი ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N1-ში „ძირითადი აქტივების“ მუხლი გაზრდილია 1,394,223 ლარით.

„დიპლომატიური ურთიერთობების შესახებ“ ვენის კონვენციით , დიპ-დაწესებულებები გათავისუფლებული არიან ყოველგვარი გადასახადებისაგან. კონკრეტული ქვეყნის საგადასახადო სისტემიდან გამომდინარე, დიპ-დაწესებულებების მიერ საქონლისა და მომსახურების შესყიდვა იბეგრება გადასახადით, რომელთა დაბრუნება შემდგომ პერიოდში ხორციელდება. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ, სამინისტროს 2017 წლის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების აუდიტის შედეგებზე დაყრდნობით, დიპ-დაწესებულებებს მიეცათ რეკომენდაცია ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანი წარდგენის მიზნით, დაბრუნებადი გადასახადები ფინანსურ ანგარიშგებაში აქტივად ეღიარებინათ მათზე მოთხოვნის უფლების წარმოქმნისთანავე. რეკომენდაცია გათვალისწინებულია მხოლოდ 10 დიპ-დაწესებულების მიერ, მაშინ როდესაც წარმოდგენილი ინფორმაციით უკან დაბრუნებადი გადასახადები აქტივად აღრიცხული უნდა ჰქონოდა 44 დიპ-დაწესებულებას. დაბრუნებადი გადასახადების თანხებით უნდა შემცირებულიყო როგორც დარიცხული ხარჯების, ასევე აქტივების თვითღირებულება. აღნიშნული შეუსაბამობების ფინანსურ ანგარიშგებაზე შესაძლო გავლენის დადგენის შეუძლებლობის გამო, ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებულ ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ ნაშთის სისრულესა და სისწორეზე, ასევე „ძირითადი აქტივების“ და „მატერიალური მარაგების“ ნაშთების სისწორეზე და კონსოლიდირებულ ფორმა N2-ში „ხარჯების“ მუხლის სისწორეზე.

შემოსავლების სამსახურის ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების“ ანგარიშზე აღრიცხულია 2008 წლამდე წარმოქნილი სახელფასო ვალდებულებები 4,698,401 ლარის ოდენობით: მათ შორის: ხელზე გასაცემი ხელფასი 2,726,042 ლარი, საშემოსავლო გადასახადი 592,659 ლარი და სოციალური გადასახადი 1,379,700 ლარი. მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად 2008 წლის 1 იანვრამდე პერიოდში გაუცემელ ანაზღაურებებზე დარიცხული სოციალური გადასახადი იანგარიშება საანგარიშო პერიოდში გაცემული ანაზღაურების 20%-ის ოდენობოთ. აღნიშნულიდან გამომდინარე სოციალური გადასახადის მაქსიმალური ოდენობა შესაძლებელია განისაზღვროს 663,740 ლარის ოდენობით ნაცვლად ბალანსში რიცხული 1,379,700 ლარისა. შედეგად, ფორმა N1-ში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების“ მუხლი გაზრდილია 715,959 ლარით.

სამინისტროს აპარატის ბალანსზე, 2018 წლის საწყის და საბოლოო ნაშთად უცვლელად ირიცხებოდა 60,328 ლარის მატერიალური მარაგები , რომლებიც წარმოადგენენ გამოუყენებელ ქონებას. გამომდინარე იქიდან, რომ იუსტიციის სამინისტრომ შეცვალა სხვადასხვა მოწმობის ფორმები, აღნიშნული ქონებისგან მომავალი ეკონომიკური სარგებლის მიღება არ არის მოსალოდნელი და არ აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს, ნაერთი ფინანსური მდგომარეობის ანგარიშგებაში „მატერიალური მარაგების“ საწყისი და საბოლოო ნაშთი 60,328 ლარით გაზრდილი თანხითაა წარმოდგენილი. აღსანიშნავია, რომ სამინისტროს დაწყებული აქვს ღონისძიებები ზემოაღნიშნული ხარვეზების აღმოსაფხვრელად.

სამინისტროს ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ასახული სასამართლო გადაწყვეტილებების საფუძველზე აღსრულების ფონდიდან 2018 წლის განმავლობაში დაფარული 1,307,359 ლარის ოდენობის ვალდებულება. ფონდიდან ჩამოჭრილ თანხებზე ინფორმაცია მოცემულია ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში. ვინაიდან სამინისტრო სასამართლო გადაწყვეტილებებში და სააღსრულებო ფურცლებში მოხსენიებულია როგორც მოვალე, აღნიშნულ საბიუჯეტო კოდს განკარგავს სამინისტრო და ზოგიერთ შემთხვევაში სამინისტროს იურიდიული დეპარტამენტი მონაწილეობს, როგორც მხარე სასამართლო დავებში. ამიტომ ზემოთ აღნიშნული თანხით უნდა გაზრდილიყო ფორმა N2-ში სამინისტროს შემოსავლები და ხარჯები. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიგებაში ფორმა N2 1,307,359 ლარით შემცირებულად არის წარმოდგენილი როგორც შემოსავალი ასევე ხარჯი. აღსანიშნავია ისიც, რომ სამინისტროში არ არის შემუშავებული აღნიშნული თანხების სააღრიცხვო პოლიტიკა, სასამართლო გადაწყვეტილებების შესაბამისად არ ხდება ვალდებულებების შეფასება და აღიარება. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ფორმა N1-ში 24,913,163 ლარის „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების“ ნაშთის სისრულის შესახებ.

გამოვლენილი გარემოება: 2018 წელს საკონსულო მომსახურებიდან მიღებულ შემოსავლად დიპ-დაწესებულებებს აღრიცხული აქვთ 1,638,648 ლარი, ხოლო იუსტიციის სამინისტროსგან დელეგირებული უფლებამოსილების ფარგლებში გაწეული მომსახურებებიდან - 4,620,525 ლარი. აღნიშნული მომსახურებების მისაღებად, მოქალაქეების მიერ წინასწარ გადახდილი თანხები, დიპ-დაწესებულებების მიერ შემოსავლად აღირიცხება საკასო მეთოდით, მაშინ როდესაც აღრიცხვის ინსტრუქციით საოპერაციო შემოსავლების აღრიცხვა უნდა განხორციელდეს დარიცხვის მეთოდით. ვინაიდან, ვერ იმიჯნება მიღებული თანხიდან რამდენია ფაქტობრივად გაწეული მომსახურება და რამდენია მიღებული ავანსი, ვერ შევძელით საკასო მეთოდით შემოსავლების აღრიცხვით გამოწვეული შეუსაბამობების ფინანსურ ანგარიშგებაზე შესაძლო ეფექტის განსაზღვრა. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „კრედიტორული დავალიანების“ ნაშთის სისრულესა და სისწორეზე, ასევე კონსოლიდირებულ ფორმა N2-ში 2018 წელს მიღებული „შემოსავლების“ სისწორეზე.

სამინისტროსა და აღორძინების საკრედიტო დაწესებულებას (KFW) შორის 1994 წლის 2 დეკემბერს გაფორმებულია საგარანტიო ხელშეკრულება, აღორძინების საკრედიტო დაწესებულებას (KFW) და ექსიმბანკს (მსესხებელი) შორის დადებულ სასესხო ხელშეკრულებასთან დაკავშირებით. საგარანტიო ხელშეკრულების მიხედვით სამინისტრომ აიღო ვალდებულება მსესხებლის მიერ სესხის გადაუხდელობის შემთხვევაში თანხის გადახდასთან დაკავშირებით. 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღნიშნული სესხის ოდენობა შეადგენს 4,968,000 ლარს. სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის აღრიცხული ზემოთ ნახსენები თანხა, რაც არ შეესაბამება ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებს , რომლის მიხედვითაც გაცემული გარანტია აკმაყოფილებს პირობითი ვალდებულებებად აღიარების კრიტერიუმებს. შედეგად სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების დანართ N1-ში „პირობითი ვალდებულებების“ ანგარიში 4,968,000 ლარით შემცირებულად არის წარმოდგენილი.

სამინისტროს 2018 წლის კონსოლიდირებული ფინანსური მდგომარეობის ანგარიშგებაში „ვალდებულებების“ ანგარიშზე არ არის ასახული 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით UNESCO-ს მიმართ რიცხული 3,833,783 ლარის დავალიანება , საიდანაც გრძელვადიანი ვალდებულება შეადგენს 3,244,930 ლარს, ხოლო მოკლევადიანი ვალდებულება 588,853 ლარს. შედეგად, 3,833,783 ლარით შემცირებულად არის წარმოდგენილი „კრედიტორული დავალიანების“ საბოლოო ნაშთი და იმავე თანხით გაზრდილია „წმინდა ღირებულების“ ანგარიშის ნაშთი.

სამინისტროს ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში არ არის წარმოდგენილი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის 52-ე მუხლის შესაბამისად დადგენილი ინფორმაცია, რომელიც ეხება უმაღლესი რანგის ხელმძღვანელობის შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას, არ არის განმარტებული ინფორმაცია გამოყენებული სააღრიცხვო პოლიტიკის და სააღრიცხვო შეფასებების შესახებ, რომელიც ეხება მოთხოვნების, ვალდებულებების, პირობითი აქტივების და პირობითი ვალდებულებებს, მატერიალური მარაგების და ძირითადი აქტივების აღრიცხვის მეთოდებს, მათ შორის მარაგების ჩამოწერის და აქციზური მარკების აღრიცხვის საკითხს, გამოყენებულ ძირითად ნორმატიულ აქტებს და ა.შ ასევე არ არის წარმოდგენილი ინფორმაცია დაკავშირებულ მხარეებთან ოპერაციების შესახებ, რომელიც მნიშვნელოვანი საკითხია სამინისტროს ფინანსური ანგარიშგების მომხმარებლებისათვის, რადგანაც სამინისტროს დებულების მიხედვით სამინისტროს აპარატი უზრუნველყოფს საქვეუწყებო დაწესებულებების მატერიალურ-ტექნიკურ აღჭურვას, კაპიტალურ მშენებლობებს, სახელმწიფო შესყიდვების და სარემონტო-სამუშაოთა დაგეგმვა-წარმოებას, დაგეგმვა-წარმოებას, ბიუჯეტის პროექტის შემუშავებას და საბიუჯეტო დეპარტამენტში წარდგენას და ა.შ. რაც წინააღმდეგობაში მოდის მოქმედი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებთან .

დიპ-დაწესებულებების ბალანსზე 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ირიცხებოდა 922,623 ლარის კრედიტორული დავალიანება, საიდანაც 2000-2006 წლებში წარმოქმნილი 72,016 ლარის დავალიანების რეალობის დამადასტურებული დოკუმენტაცია სამინისტროში არ მოიპოვება. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებული ფინანსური მდგომარეობის ანგარიშგების ფორმა N1-ში ასახული 72,016 ლარის „კრედიტორული დავალიანების“ ნაშთის არსებობასა და სისწორეზე. აღსანიშნავია, რომ სამინისტროს დაწყებული აქვს ღონისძიებები ზემოაღნიშნული ხარვეზების აღმოსაფხვრელად.

სამინისტროს აპარატში და შემოსავლების სამსახურში არაერთგვაროვანი პრაქტიკა აქვთ საწვავის ხარჯის ჩამოწერასთან დაკავშირებით. სამინისტროს აპარატში 2018 წლის ხარჯად აღიარებულია 2017 წლის დეკემბრის თვის ხარჯი, ხოლო 2018 წლის დეკემბრის ხარჯი ასახულია 2019 წელს. შემოსავლების სამსახურში 2018 წლის ხარჯად აღრიცხულია 13 თვის განმავლობაში პლასტიკური ბარათებით გახარჯული საწვავი. 2018 წლის იანვრის თვეში ხარჯად აღიარებულია 2017 წლის დეკემბრის თვის ხარჯი 157,455 ლარის ოდენობით, ხოლო დეკემბრის თვეში 2018 წლის ნოემბრის და დეკემბრის თვის ხარჯები. აღნიშნული წინააღმდეგობაში მოდის მოქმედი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებთან . ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, მატერიალური მარაგების საკუთარი მოხმარებისთვის გამოყენება აისახება საქონლისა და მომსახურების ანგარიშის დებეტსა და მატერიალური მარაგების შესაბამისი ანგარიშების კრედიტში – ექსპლუატაციაში გადაცემის დროს. სამინისტროში არ არის ჩამოყალიბებული მატერიალური მარაგების ჩამოწერასთან დაკავშირებული სააღრიცხვო პოლიტიკა. შემოსავლების სამსახურში მატერალური მარაგების საწყობიდან გასვლის და სხვადასხვა ობიექტებზე მარაგების გადაცემისას ჩამოიწერება პირდაპირ ხარჯებში და არ ხდება მათი გადაცემა და აღრიცხვა ანგარიშვალდებულ პირებზე. მაგალითად: 2018 წელს შემოსავლების სამსახურის საწყობიდან საბაჟო დეპარტამენტის კინოლოგიის სამართველოზე გაცემული იყო ძაღლის საკვები და კომბინირებული ინსექტოაკარიციდები, შესაბამისად 13,224 კგ და 842 ცალი სულ ჯამში 125,755 ლარის ოდენობით, რაც საწყობიდან გაცემისთანავე ჩამოწერილია ხარჯებში. ანალოგიური სახით ხარჯებშია ჩამოწერილია საბაჟო გამშვებ პუნქტებზე გაცემული სხვადასხვა სახის მარაგები.

სამინისტროს 2018 წლის კონსოლიდირებული ფინანსური მდგომარეობის ანგარიშგებაში „გრძელვადიანი ვალდებულებების“ ანგარიშზე ასახულია აშშ-ში საქართველოს საელჩოს ბალანსზე რიცხული, ფინანსური იჯარით წარმოქმნილი 324,083 ლარის ვალდებულება. ვინაიდან, გრძელვადიანი ვალდებულების მიმდინარე ნაწილი არ არის გამოყოფილი, „გრძელვადიანი ვალდებულების“ საბოლოო ნაშთი გაზრდილადაა ნაჩვენები 162,042 ლარით და იმავე თანხით შემცირებულია „მოკლევადიანი ვალდებულებების“ ნაშთი.

საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის მიერ მიმდინარე საანგარიშგებო პერიოდში ხარჯად აღიარებულია წინა წლებში ექსპლუატაციაში გადაცემული 60,017 ლარის ღირებულების მცირეფასიანი აქტივები. ზემოთ აღნიშნული შეუსაბამოა ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებთან . აღნიშნული თანხებით, 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში, ნაცვლად მიმდინარე ხარჯების ანგარიშის ზრდისა უნდა შემცირებულიყო კაპიტალის ანგარიშის საწყისი ნაშთი.

უნგრეთში საქართველოს საელჩოს ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში გაზრდილად არის ნაჩვენები 21,184 ლარის „კრედიტორული დავალიანება“, საიდანაც 10,438 ლარის დავალიანება აღრიცხული უნდა იყოს „მოკლევადიანი მოთხოვნების“ ანგარიშზე, ვინაიდან აღნიშნული თანხა წარმოადგენს მოთხოვნას ავანსად გაცემული სახსრებით, ხოლო 10,745 ლარის დავალიანება 2018 წელს უნდა ჩამოწერილიყო მიმწოდებლის მიერ მომსახურების გაწევის დამადასტურებელი შესაბამისი პირველადი დოკუმენტაციის საფუძველზე.

მომსახურების სააგენტოს ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში შემოსავლად აღიარებულია დაინტერესებული პირებისთვის საიტის მომსახურებიდან მიღებული შემოსავალი სულ 985,068 ლარის ოდენობით. ორ კომპანიასთან დაკავშირებული 2018 წლის დეკემბრის თვის შემოსავლები მომსახურების სააგენტოში აღრიცხულია 2019 წლის იანვრის თვეში. ხოლო ერთ ორგანიზაციასთან დაკავშირებით ადგილი ქონდა პროგრამულ ხარვეზს. სულ 2018 წელს აღურიცხავია 27,611 ლარის ოდენობის დარიცხული შემოსავალი. შემოსავლების სამსახურის ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში შემოსავლად არ არის აღიარებული დეკემბრის თვის საპროცენტო შემოსავალი 76,375 ლარის ოდენობით. ყოველივე ზემოაღნიშნული წინააღმდეგობაშია ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებთან , რომლის მიხედვითაც შემოსავლების და ხარჯების მიკუთვნება უნდა მოხდეს იმ საანგარიშგებო პერიოდში, რომელშიც მოხდა მოვლენა. შემოსავლების სამსახური სხვადასხვა ფიზიკურ და იურიდიულ პირს უწევს პირადი საგადასახადო მრჩევლის მომსახურებას. მომსახურება საქართველოს მთავრობის 96-ე დადგენილების მიხედვით არის 1 წლიანი. აღნიშნულ მომსახურებებზე გადახდილი თანხები, გადახდისთანავე აღიარებულია 2018 წლის შემოსავლად და არ არის დროში გამიჯნული, რაც არ შეესაბამება ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებს .

წმინდა საყდართან (ვატიკანში) და უნგრეთში საქართველოს საელჩოების მიერ 2018 წელს ბუღალტრული აღრიცხვა არ მიმდინარეობდა სპეციალიზებული საბუღალტრო აღრიცხვის სისტემის საშუალებით, რაც ზრდის ადამიანური ფაქტორებით გამოწვეული შეცდომების რისკს. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებულ ფორმა N2-ში „საქონელი და მომსახურების“ მუხლზე ასახული 1,926,230 ლარის ხარჯების წარმოშობაზე, სისრულეზე, სისწორეზე, დროში გამიჯვნაზე, კლასიფიკაციასა და წარდგენაზე. პორტუგალიაში საქართველოს საელჩოს მიერ ბუღალტრული აღრიცხვა მიმდინარეობდა N429 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციით განსაზღვრული მეთოდოლოგიის შეუსაბამოდ, არასწორი და არათანმიმდევრული აღრიცხვის გამო, ბუღალტრული ინფორმაცია წარმოდგენილია მნიშვნელოვანი უზუსტობებით და არსებითი თანხებით არ ედრება საელჩოს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულ შესაბამის მონაცემებს.

შემოსავლების სამსახურის ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, შენობა-ნაგებობებზე ირიცხება 23,063 ლარის ღირებულების შენობა-ნაგებობები, რომლებზეც სამსახურმა ვერ წარმოადგინა საკუთრების ან სარგებლობის უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია. აღნიშნული შენობა-ნაგებობების ბალანსიდან მოხსნა იგეგმება 2019 წელს. სამსახურის არასაცხოვრებელი შენობების მუხლში ირიცხება ნინოწმინდის საბაჟოს დაუმთავრებელი მშენებლობა 8,380,530 ლარის ღირებულების, რომელიც არ არის მიღებული ექსპლუატაციაში, ორგანიზაცია სარგებელს ვერ იღებს შენობიდან, ვერ იყენებს დანიშნულებისამებრ და ასევე შენობის დასასრულებლად საანგარიშგებო პერიოდში მიმდინარეობს სარემონტო სამუშაოები . რაც არ შეესაბამება ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებს , აქტივი ექვემდებარება „დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივად“ რეკლასიფიკაციას. შენობა-ნაგებობების ანგარიშზე მიკუთვნებულია წინა საანგარიშგებო პერიოდებში შესყიდული ისეთი აქტივები, რომლებიც არ წარმოადგენენ შენობა-ნაგებობების განუყოფელ ნაწილს, მაგალითად: დიზელ-გენერატორები, ტრანსფორმატორები, ფანკოილები და ა.შ სულ 1,393,906 ლარის ღირებულების მანქანა-დანადგარები. აღნიშნული არ შეესაბამება ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მოთხოვნებს და აქტივები ექვემდებარება „სხვა მანქანა-დანადგარები და ინვენტარის“ ანგარიშზე აღრიცხვას. აღნიშნული საკითხი ნახსენებია, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ ჩატარებულ შემოსავლების სამსახურის 2014-2015 წლების შესაბამისობის აუდიტის ანგარიში და 2016 წელს სამინისტროს შიდა აუდიტის „სსიპ შემოსავლების სამსახურის ძირითადი აქტივების შექმნის/შეძენის, შენახვის, აღრიცხვისა და მართვის ოპერაციების ფინანსური და შესაბამისობის აუდიტის“ ანგარიშში. გაცემულია რეკომენდაციები აქტივების აღრიცხვასთან დაკავშირებით, მაგრამ რეკომენდაციები შესრულებული არ არის.

აპარატის ბალანსზე რიცხულ ძირითად აქტივებზე არასწორად დარიცხული ცვეთის შედეგად, ნაერთი ფინანსური შედეგების ანგარიშგებაში (ფორმა N2) „ძირითადი კაპიტალის მოხმარება“ 311,863 ლარით გაზრდილად არის ნაჩვენები, ხოლო კონსოლიდირებულ ფორმა N1-ში „ძირითადი აქტივების“ საბოლოო ნაშთი გაზრდილია - 80,005 ლარით. პორტუგალიაში და უკრაინაში საქართველოს საელჩოს მიერ წარმოდგენილი ცვეთის დარიცხვის უწყისი არ შეიცავს ინფორმაციას აქტივების ისტორიულ ღირებულებაზე. შედეგად, ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებული ფინანსური შედეგების ანგარიშგებაში (ფორმა N2) 405,255 ლარის „ძირითადი კაპიტალის მოხმარების“ სისწორეზე.

სამინისტროს აპარატის ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში, ირიცხება 129,452 ლარის ღირებულების ძირითადი აქტივი და საცნობარო მუხლში 19,018 ლარის ღირებულების (ისტორიული ღირებულება) ამორტიზებული ძირითადი აქტივები ექსპლუატაციაში. აღნიშნული აქტივები სამინისტროს განმარტებით განთავსებულია დალუქულ სეიფებში, რომელთა გახსნა ვერ მოხერხდა და შესაბამისად აუდიტის ჯგუფმა აქტივების ფიზიკური დათვალიერება ვერ მოახერხა.

სამინისტროს 2018 წლის კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული ნაშთები და ოპერაციები არ ედრება სამინისტროს სტრუქტურაში შემავალი ორგანიზაციების მიერ წარმოდგენილ, ინდივიდუალური ფინანსური ანგარიშგების შესაბამის მონაცემებს. აღნიშნული გამოწვეულია, ზოგიერთი ნაშთის მხოლოდ ნაერთ ფინანსურ ანგარიშგებებში ასახვით, კონსოლიდაციისას მათი რეკლასიფიცირებით და კორექტირებებით. შედეგად, იზრდება ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას, აღსარიცხი ინფორმაციის სისრულესთან და სისწორესთან დაკავშირებული რისკები.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, საგამოძიებო სამსახურის ფინანსურ ანგარიშგებაში რიცხულ 1,486,597 ლარის ოდენობის ძირითად აქტივებზე არ არის განსაზღვრული სასარგებლო მომსახურების ვადები, ცვეთის ნორმები და შესაბამისად, არ არის დარიცხული ცვეთა. სამინისტროს აპარატის ბალანსზე ირიცხება 141,905 ლარის ძირითადი აქტივი, რომელზეც ცვეთა დარიცხული არ არის. ყოველივე ზემოთ აღნიშნული შეუსაბამოა „საბიუჯეტო ორგანიზაციების ძირითადი აქტივების ფიზიკური ცვეთის ნორმებისა და მათი ბუღალტრულ აღრიცხვაში ასახვის შესახებ“ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2002 წლის 31 დეკემბრის N439 ბრძანებასთან .

2018 წელს დიპ-დაწესებულებებს არ ჰქონდათ ჩატარებული 131,629 ლარის მატერიალური მარაგების ინვენტარიზაცია, ხოლო დებიტორ-კრედიტორების ინვენტარიზაცია არასრულყოფილად იყო განხორციელებული, ვინაიდან საინვენტარიზაციო კომისიებს არ ჰქონდათ მომზადებული დასკვნა დებიტორული და კრედიტორული დავალიანებების ჩამოწერის მიზანშეწონილობაზე ხელმძღვანელის მიერ გადაწყვეტილების მისაღებად, რაც შეუსაბამობაშია კანონმდებლობის მოთხოვნებთან. ყოველივე ზემოაღნიშნული ორგანიზაციაში არსებულ კონტროლის სისუსტეებზე მიუთითებს.

სამინისტროს აპარატს 2012 წლიდან უცვლელად ერიცხება მოთხოვნები AGM Aerospace Marketing Services Ltd-ს მიმართ 151,719 ლარის ოდენობით, საიდანაც 98,150 ლარი მოუწოდებელი საქონლის, ხოლო 53,769 ლარი დარიცხული პირგასამტეხლოს ოდენობაა. იუსტიციის სამინისტროსა და სამინისტროს კორესპონდენციიდან ირკვევა, რომ იუსტიციის სამინისტროს პოზიციით, დოკუმენტაციის იურიდიული გაუმართაობის გამო დავის წამოწყება აღნიშნული დავალიანების ამოღების მიზნით არ არის მიზანშეწონილი.

2018 წელს სამინისტროს კონტროლს დაქვემდებარებული 3 საჯარო სამართლის იურიდიული პირის ხელმძღვანელების მიერ 7 შემთხვევაში სახელფასო დანამატის სახით მიღებული 18,020 ლარი არ იყო შეთანხმებული სამინისტროსთან, რაც შეუსაბამოა კანონმდებლობის მოთხოვნებთან.

საგამოძიებო სამსახურის ბუღალტრულ ჩანაწერებსა და 2018 წელს ჩატარებულ ინვენტარიზაციის უწყისშიც რაოდენობრივად ფიქსირდება 360,704 ერთეული სტრატეგიული მარაგის ფაქტობრივი ნაშთი, რომელიც ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის თანხობრივად აღრიცხული.

ცენტრის და ბიუროს მიერ არ იყო გათვალისწინებული ზემოთ ხსენებული შეზღუდვები და 2018 წელს თანამშრომლებზე გაცემულმა სახელფასო დანამატმა 20,570 ლარით (9%) გადააჭარბა დადგენილ ზღვარს.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგების ფორმა N2-ში არ არის ელიმინირებული სამინისტროს აპარატის მიერ საგამოძიებო სამსახურისათვის გადაცემული 108,405 ლარის დაუმთავრებელი მშენებლობა და შემოსავლების სამსახურის და აპარატის საგრანტო შემოსავალი, რომელიც მიღებულია მომსახურების სააგენტოს მიერ არაფინანსური აქტივების გადმოცემით 27,650 ლარის ღირებულებით, აღნიშნული აქტივების გადმოცემა მომსახურების სააგენტოს მიერ ხარჯად აღიარებული არ არის. ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, შიდაჯგუფური ოპერაციები კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას ექვემდებარება გამორიცხვას .

სამინისტროს აპარატის მიერ წარმომადგენლობით ხარჯებთან დაკავშირებით წარმოდგენილ იქნა პასუხისმგებელ პირებზე მატერიალური მარაგების გაცემის დოკუმენტაცია და მოხსენებითი ბარათები, რომლებიც ზოგადი ხასიათისაა და არ ჩანს კონკრეტული ღონისძიების ფარგლებში გახარჯული მარაგების სახეობა და რაოდენობა. აპარატში არ იყო შედგენილი მატერიალური მარაგების ხარჯვის ამსახველი შესაბამისი დოკუმენტაცია (ჩამოწერის აქტი), რაც კონტროლის მექანიზმებთან დაკავშირებულ ნაკლოვანებებზე მიუთითებს.

2018 წლის პირველი იანვრის მდგომარეობით, მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის ნაშთმა შეადგინა 714.9 ათასი ლარი. აღნიშნული თანხიდან მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტით გათვალისწინებული იყო 708.1 ათასი ლარის გამოყენება. მიუხედავად ამისა, 2018 წელს ნაშთის ცვლილებით გამოწვეული ფულადი სახსრების გამოყენებამ (კლებამ) მხოლოდ 247.2 ათასი ლარი შეადგინა და წლის ბოლოს დაფიქსირდა ნაშთი 467.7 ათასი ლარი, საიდანაც 420.0 ათასი ლარი - თავისუფალი ნაშთია. აღნიშნული თანხა, წლის განმავლობაში, ჭარბი შემოსავლების (საგადასახადო და სხვა შემოსავლების ნაწილში) და სატენდერო ეკონომიის შედეგად წარმოიქმნა.

ქონების ეროვნული სააგენტოს ბუღალტრულ ჩანაწერებსა და შესაბამისად, ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ასახული: სააგენტოს მიერ 2016-2018 წლებში სხვადასხვა საწარმოებში ჯამურად 255,608,079 ლარი ღირებულების ქონებრივი და წილობრივი შენატანები; 2018 წელს პრივატიზებული 104,404,225 ლარის ქონება და საინვესტიციო ქონება, რომლის იჯარიდან მიღებულმა შემოსავალმა 2018 წელს 4,475,058 ლარი შეადგინა; აღნიშნული აქტივები არსებითია არა მარტო ქონების ეროვნული სააგენტოს, არამედ ეკონომიკის სამინისტროს და შესაძლოა სახელმწიფოს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების დონეზეც.

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის 2018 წლის ბიუჯეტი არ არის შედგენილი კანონმდებლობით გათვალისწინებული მოთხოვნების შესაბამისად. კერძოდ, არ მოიცავს ისეთი პროგრამების და ქვეპროგრამების მიზნებს, მოსალოდნელ საბოლოო შედეგსა და პროგრამის საბოლოო შედეგის შეფასების ინდიკატორებს, როგორებიცაა, ინფრასტრუქტურის განვითარებისა და კეთილმოწყობის, განათლების, მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალური უზრუნველყოფის პროგრამები და ქვეპროგრამები.

2018 წლის კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული 4,649,947 ლარის მოთხოვნებისა და 1,945,361 ლარის ვალდებულებების მაიდენტიფიცირებელი პირველადი დოკუმენტაცია სამინისტროში არ იძებნება. ზემოაღნიშნული მოთხოვნებისა და ვალდებულებების 99% წარმოშობილია სხვადასხვა სამინისტროების გაერთიანების შედეგად 1997-2007 წლებში. გარდა ამისა, ეკონომიკის სამინისტროს სტრუქტურაში შემავალ სხვადასხვა ორგანიზაციების ფინანსურ ანგარიშგებებში ფიქსირდება ისეთი მოთხოვნები, რომლებიც ვერ აკმაყოფილებენ ფინანსურ აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. კერძოდ: ნავთობისა და გაზის სააგენტო - ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილი აქვს 583,558 ლარის მოთხოვნები, რომელიც შედგება 2004-2007 წლებში ნავთობპროდუქტების რეგულირების საფასურის დარიცხვით წარმოშობილი დებიტორული დავალიანებისაგან. აღსანიშნავია, რომ დებიტორების ნაწილი (512,249 ლარი) არ აღიარებს დავალიანებას. ამასთანავე, უმსხვილეს დებიტორზე, სს „საქგეოსერვისი“ (495,619 ლარი), მიმდინარეობს გადახდისუუნარობის (გაკოტრება) საქმისწარმოება. წიაღის ეროვნული სააგენტო - ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ასახულია 1,010,974 ლარის მოთხოვნები, რომლებიც წარმოშობილია 2011-2013 წლებში. აღნიშნული მოთხოვნების უდიდეს ნაწილზე (923,824 ლარის მოთხოვნები) წიაღის სააგენტოს 2013 წელს მოგებული აქვს სასამართლო დავები, რის საფუძველზეც მიმდინარეობს აღსრულების პროცესები, თუმცა შესაბამისი თანხები 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მიღებული არ არის. ჰიდროგრაფიის სამსახური - სასამართლოს 2009 წლის გადაწყვეტილების საფუძველზე შპს „ჰაიგმასტერს“ დაეკისრა ჰიდროგრაფიის სამსახურის სასარგებლოდ 430,252 ლარის ოდენობის ზარალის ანაზღაურება. 2010 წლის სააღსრულებო ფურცლის შესაბამისად დაიწყო აღსრულების პროცესი, თუმცა აღნიშნული თანხა 2018 წლის 31 დეკემბრის მდოგმარეობით ჯერ კიდევ გადაუხდელია. მისაღები თანხების ჯამური მოცულობა (6,674,731 ლარი) და მათი წარმოშობის პერიოდი მიუთითებს, რომ სამინისტრო და მისი სტრუქტურული ერთეულები ვერ უზრუნველყოფენ პრობლემური დებიტორული დავალიანებებთან დაკავშირებით სათანადო და დროული ღონისძიებების გატარებას, რაც ზრდის მოთხოვნებთან დაკავშირებული აქტივების დაკარგვის რისკს. აღსანიშნავია, რომ 2019 წლის ივნისში სამინისტროს აპარატმა ჩაატარა ფულადი სახსრების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია და მიღებული შედეგები წარუდგინა ხელმძღვანელობას შემდგომი რეაგირებისთვის.

ქონების ეროვნული სააგენტოს ბალანსზე არ აქვს აღრიცხული შპს სახელმწიფო მომსახურების ბიუროსათვის გადაცემული 747,886 ლარის ღირებულების შენობა , რომელსაც სააგენტო დღემდე უწყვეტად და უსასყიდლოდ იყენებს საკუთარი საქმიანობისთვის. ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანი წარდგენის მიზნებიდან გამომდინარე, აღნიშნული ძირითადი აქტივი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარმოადგენს ქონების ეროვნული სააგენტოს და არა შპს სახელმწიფო მომსახურების ბიუროს აქტივს. შესაბამისად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ძირითადი აქტივები 747,886 ლარით შემცირებულად არის წარმოდგენილი.

2018 წლის მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის შესრულების ანგარიშის მიხედვით, „შრომის ანაზღაურების“ მუხლით დაიხარჯა 7,235.8 ათასი ლარი, ხოლო „სუბსიდიის“ მუხლით − 1,075.9 ათასი ლარი. საკითხის შესწავლით გამოვლინდა, რომ „შრომის ანაზღაურების“ მუხლით გაწეული ხარჯებიდან, 5,201.3 ათასი ლარი წარმოადგენს მუნიციპალიტეტის მიერ დაფუძნებული იურიდიული პირების მოსამსახურეთა ხელფასებს, რაც უნდა აღრიცხულიყო „სუბსიდიის“ მუხლში. ანალოგიურად, ა(ა)იპ-ებისთვის გასაცემი სუბსიდია, არასწორადაა კლასიფიცირებული „საქონელი და მომსახურების“, აგრეთვე „სხვა ხარჯების“ მუხლებში, შესაბამისად, 2,529.4 ათასი და 43.3 ათასი ლარი.

სსიპ - საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტოს ბალანსზე ირიცხება 2,083,754 ლარის ღირებულების 513.3 კვ.მ შენობა-ნაგებობა და მასზე დამაგრებული 982 კვ.მ არასასოფლო სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი (ს/კ 05.22.02.005), რომელიც საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტოს სარგებლობაში გადმოეცა 2011 წელს 2 წლის ვადით. აღნიშნული პერიოდის გასვლის შემდეგ სარგებლობის უფლება არ გაგრძელებულა და შენობა გასხვისდა. შესაბამისად, სსიპ საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში ძირითადი აქტივები 2,083,754 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი.

ქონების მართვასა და განკარგვაში არსებული სუსტი კონტროლის მექანიზმების გამო, მუნიციპალიტეტის და სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული ქონებით სარგებლობდნენ არაუფლებამოსილი პირები. მიუხედავად ამისა, მერიას შესაბამისი სამართლებრივი რეაგირება არ ჰქონდა განხორციელებული. შედეგად, მუნიციპალიტეტის და ავტონომიური რესპუბლიკის ბიუჯეტები კარგავენ დამატებითი შემოსავლების მიღების შესაძლებლობას. მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებულ არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწაზე, არაუფლებამოსილი პირების მიერ, წლებია უკანონოდ იყო განთავსებული ნაგებობები. აღნიშნულთან დაკავშირებით, მუნიციპალიტეტის შესაბამისი სამსახურის მიერ არ იყო განხორციელებული სათანადო სამართლებრივი რეაგირება. შესწავლით დასტურდება, რომ აუქციონის წესით ქონების განკარგვით მნიშვნელოვნად იზრდება საიჯარო ქირის ფასები და საბიუჯეტო შემოსავლები. შესაბამისად, მუნიციპალიტეტის მიერ ქონების განკარგვის ალტერნატიული მეთოდების გამოყენება (პირდაპირი განკარგვა და ა.შ.) ამცირებს საიჯარო ქირის საბაზრო პირობებთან დაახლოებისა და მეტი შემოსავლების მიღების შესაძლებლობას, რაც მუნიციპალიტეტის მნიშვნელოვან ინტერესს უნდა წარმოადგენდეს. მაგალითად, ერთ შემთხვევაში, ელექტრონული აუქციონით გაცემის შემთხვევაში, მუნიციპალიტეტი, სავარაუდოდ, დამატებით მიიღებდა, დაახლოებით, 26 ათას ლარს.

საზღვაო აკადემიის საკუთრებაშია ქ. ბათუმში მდებარე არასასოფლო სამეურნეო მიწა 2,821 კვ.მ და მასზედ მდებარე შენობა-ნაგებობა საერთო ფართით 3,267.74 კვ.მ. აღნიშნული აქტივები, ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში წარდგენილია მხოლოდ შენობაზე გაწეული კაპიტალიზირებული ხარჯის ღირებულებით - 333,211 ლარით. შესაბამისად, აღნიშნული თანხა უტყუარად და სამართლიანად ვერ ასახავს შენობა-ნაგებობისა და მიწის ღირებულებას.

2018 წელს მუნიციპალიტეტში დასუფთავების მოსაკრებლის სახით მიღებულია 293.4 ათასი ლარი. აქედან, ძირითადი ნაწილი − 285.6 ათასი ლარი ამოღებულია რეგისტრირებული მეწარმე სუბიექტებისგან, ხოლო დანარჩენი 7.8 ათასი ლარი − ფიზიკური პირებიდან, რომელთაც სეზონურად გახსნილი აქვთ საოჯახო სასტუმროები, კაფე-ბარები და სხვა ობიექტები. მუნიციპალიტეტის მიერ წარმოდგენილი ინფორმაციით, 2018 წელს აღრიცხული იყო ამ კატეგორიის 110 ობიექტი. აქედან, 22 პირს არ ჰქონდა გადახდილი დასუფთავების მოსაკრებელი. პასუხისმგებელი პირის განმარტებით, მერიას სრულად არ აქვს აღრიცხული მსგავსი ტიპის ობიექტები. შესწავლით გამოვლინდა, რომ მოსახლეობიდან არ ხდებოდა დასუფთავების მოსაკრებლის ამოღება. აღსანიშნავია, რომ დასუფთავების მოსაკრებელი სულადობის მიხედვითაც არ აქვთ გადახდილი იმ ფიზიკურ პირებს, რომელთაც ტურისტული სეზონის გათვალისწინებით, ე.წ. საოჯახო სასტუმროები და კაფე-ბარები აქვთ გახსნილი, ეწევიან სამეწარმეოს საქმიანობას და მოსაკრებლის გადახდა დიფერენცირებული განაკვეთის მიხედვით უწევთ

აკრედიტაციის ცენტრის ბალანსზე 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ასახულია 178,503 ლარის ძირითადი აქტივები. ორგანიზაცია ყველა ძირითად საშუალებას (გარდა შენობისა) ცვეთას არიცხავს 20%-იანი განაკვეთით, რაც შეუსაბამობაშია ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით განსაზღვრულ ცვეთის ნორმებთან. ამასთან, ცენტრს არ გააჩნია ძირითადი საშუალებების ანალიზური აღრიცხვის ჟურნალი, სადაც მითითებული იქნებოდა ძირითადი აქტივის ისტორიული ღირებულება, შეძენა-მიღებისა და გაცემა-ჩამოწერის თარიღები. ანალიზური აღრიცხვის არასრულყოფილად წარმოების გამო აუდიტის ჯგუფმა ვერ შეძლო შესაბამისი ნორმების გამოყენებით ცვეთის ხარჯის ხელახალი გადათვლა და ცდომილების ეფექტის დადგენა. შესაბამისად, ჩვენ ვერ გამოვთქვით მოსაზრება აღნიშნული მუხლის (ნაშთი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით 178,503 ლარი) სისწორესა და სიზუსტესთან დაკავშირებით.

სსიპ - აწარმოე საქართველოში-სა და ტურიზმის ადმინისტრაციის ბალანსზე ირიცხება შესაბამისად 85,246 ლარის და 210,167 ლარის ღირებულების არამატერიალური აქტივები, რომლებიც მორალურად მოძველებულია და აღარ გამოიყენება. აღნიშნული აქტივები აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით ვერ აკმაყოფილებენ ძირითად აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს.

ინფრასტრუქტურული პროექტების დაგეგმვაში, შესრულებასა და კონტროლში არსებული სისუსტეების შედეგად, საგზაო და ნაპირსამაგრი სამუშაოების ნაწილი დაზიანებულია, რაც მიანიშნებს შესრულებული სამუშაოების ხარისხთან დაკავშირებულ პრობლემაზე. გარდა ამისა, საბავშვო ბაღების სარეაბილიტაციო სამუშაოების ძირითადი ნაწილი დაზიანებულია. მუნიციპალიტეტს არ მიუმართავს მიმწოდებლებისათვის ხელშეკრულების პირობებით გათვალისწინებულ საგარანტიო ვადაში ხარვეზების გამოსწორების მოთხოვნით. მუნიციპალიტეტმა არ შეისწავლა პრობლემის გამომწვევი მიზეზები და პასუხისმგებელი პირების მიმართ არ გაატარა შესაბამისი ღონისძიებები ზიანის ასანაზღაურებლად.

ქონების ეროვნული სააგენტოს ერთ-ერთი ფუნქციაა პრივატიზებული და მართვის უფლებით გადაცემული აქტივების შესახებ ინფორმაციის აღრიცხვა და შესაბამისი ხელშეკრულებების მონიტორინგი. კერძოდ, ხელშეკრულების პირობების დარღვევის საფუძველზე დაკისრებული გადასახდელების/ პირგასამტეხლოს აღრიცხვისა და ამოღების კონტროლი. 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ხელშეკრულებების საფუძველზე მისაღები პირგასამტეხლო, დაახლოებით, 48,300,000 ლარს და 49,700,000 დოლარს შეადგენს. აღსანიშნავია, რომ პირგასამტეხლოს 80% წარმოშობილია 2006-2014 წლებში დადებული ხელშეკრულებებიდან და არ არის ასახული სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგების ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში. ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ პირგასამტეხლოების მისაღებად განხორციელებული ღონისძიებების შესწავლის მიზნით, აუდიტის ჯგუფმა შეარჩია ათი კონტრაქტორი. ორგანიზაციამ ვერ წარმოგვიდგინა მტკიცებულებები აღნიშნული კონტრაქტორებისგან თანხების მიღებისათვის გატარებული ღონისძიებების შესახებ. ასევე, ვერ მივიღეთ დასაბუთება, თუ რატომ არ განხორციელდა შესაბამისი ქმედებები და აქვს თუ არა სააგენტოს შემუშავებული სამომავლო სტრატეგია, აღნიშნული თანხების მონიტორინგთან და მართვასთან დაკავშირებით. შესაბამისი კონტროლის მექანიზმების არსებობა მნიშვნელოვანია როგორც თანხების არსებითობის, ასევე მათი შინაარსიდან გამომდინარე. კერძოდ, პირგასამტეხლოები წარმოშობილია სახელმწიფო ქონების პრივატიზების/მართვის უფლებით გადაცემის შედეგად მესამე პირების მიერ აღებული გარკვეული ვალდებულებების შეუსრულებლობის გამო. ვინაიდან აღნიშნული საკითხი ერთის მხრივ უკავშირდება ბიუჯეტში მისამართ თანხებს და მეორეს მხრივ - ქვეყანაში განხორციელებულ ინვესტიციებს, მნიშვნელოვანია ისეთი კონტროლის მექანიზმების არსებობა, რომლებიც დაბალანსებულად უზრუნველყოფენ როგორც სახელმწიფოს, ასევე ინვესტორების ინტერესების გათვალისწინებას.

მიკრო და მცირე მეწარმეობის მხარდაჭერა - საქართველოს მთავრობის დადგენილების საფუძველზე სსიპ - აწარმოე საქართველოში ახორციელებს მიკრო და მცირე მეწარმეობის მხარდაჭერის პროგრამას, რის ფარგლებშიც ხელშეკრულება გაფორმებული აქვს 4 კომპანიასთან. კონტრაქტორები უშუალოდ ახორციელებენ პროგრამის იმპლემენტაციას, გასცემენ რეკომენდაციებს ორგანიზაციის მიერ პროგრამის ბენეფიციარის(ების) თანადაფინანსებასთან დაკავშირებით და ახდენენ ხელშეკრულებების შესრულების მონიტორინგს. კონტრაქტორი აწარმოე საქართველოში-ს აწვდის ინფორმაციას შერჩეული კანდიდატების შესახებ, რის შემდეგაც სსიპ იღებს გადაწყვეტილებას დაფინანსების შესახებ. დაფინანსების შემთხვევაში ორგანიზაციასა და ბენეფიციარს შორის ფორმდება ხელშეკრულება , რომლის მიხედვითაც ორგანიზაცია უფლებამოსილია უკან მოითხოვოს ბენეფიციარის მიერ არამიზნობრივად დახარჯული თანხა. მთავრობის დადგენილებით და კონტრაქტორ კომპანიებსა და სსიპ აწარმოე საქართველოში-ს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებების მიხედვით, კონტრაქტორი ვალდებულია აწარმოე საქართველოს წარმოუდგინოს ბენეფიციარების მონიტორინგის პერიოდული და საბოლოო ანგარიშები. აღნიშნული ანგარიშები არ შეიცავს საკმარისად დეტალურ ინფორმაციას, კერძოდ: არ არის იდენტიფიცირებული უმოქმედო საწარმოები, არ არის დასახელებული უმოქმედო ბენეფიციარებზე გაცემული სუბსიდიის ოდენობა, არ არის ინფორმაცია უმოქმედობის მიზეზების შესახებ. სსიპ - აწარმოე საქართველოში ბენეფიციარების მიერ კონტრაქტის პირობების შესრულების შესახებ ინფორმაციას იღებს მხოლოდ კონტრაქტორებისგან და პროგრამის კონტროლისათვის იყენებს თავისივე შექმნილ ვებგვერდს. აღნიშნულ ვებგვერდზე კონტრაქტორები ტვირთავენ ბენეფიციარების შესახებ ინფორმაციას, მათ შორის საბოლოო მონიტორინგის აქტებს, რომლითაც ფასდება ბენეფიციარის მიერ ხელშეკრულების პირობების შესრულების მდგომარეობა. აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში, კონტრაქტორების მიერ სისტემაში არ არის ატვირთული ზემოხსენებული აქტები. შესაბამისად, სსიპ - აწარმოე საქართველოში ვერ ფლობს სრულ და სანდო ინფორმაციას ბენეფიციარების შესახებ, რაც მიუთითებს კონტროლის სისუსტეზე. გარდა ამისა, კონტრაქტორების მიერ წარმოდგენილ საბოლოო მონიტორინგის აქტებში ასახული ინფორმაცია ეყრდნობა მხოლოდ ბენეფიციარების გამოკითხვას, რაც არ შეიძლება იყოს მიჩნეული საკმარის და სარწმუნო წყაროდ. ამასთან, ორგანიზაციაში არ არის დანერგილი კონტროლის მექანიზმები რაც უზრუნველყოფდა კონტრაქტორების მიერ ბენეფიციარებისათვის გაწეული მომსახურების ხარისხის შემოწმებას. ზემოაღნიშნული მიუთითებს, რომ სსიპ - აწარმოე საქართველოში ვერ უზრუნველყოფს სრულყოფილი კონტროლის გარემოს შექმნას. შესაბამისად, შესაძლოა ვერ განხორციელდეს გაცემული თანხების მიზნობრიობის სრულყოფილი კონტროლი, ნაკლოვანებებისა და ხარვეზების იდენტიფიცირება და მათზე დროული და სათანადო რეაგირება. აღსანიშნავია, რომ ვებგვერდი, რომელზეც ატვირთულია მიკრო და მცირე მეწარმეობის მხარდასაჭერად გაცემული სუბსიდიების შესახებ სრული ინფორმაცია, არ არის დაცული ინფორმაციული უსაფრთხოების სტანდარტები. შესაბამისად, მაღალი რისკის ქვეშ დგას როგორც ორგანიზაციის იმ საოპერაციო საქმიანობის ნაწილი, რაც დამოკიდებულია ვებ-გვერდის გამართულად ფუნქციონირებაზე, ასევე აღნიშნულ ვებგვერდზე განთავსებული ინფორმაცია.

გარე განათების მომსახურების შესყიდვის სავარაუდო ღირებულება არ ეფუძნებოდა რეალურ გათვლებს. კერძოდ, ქვეკონტრაქტორი 50 ათასი ლარით უფრო დაბალი ღირებულებით ახორციელებდა ამ მომსახურებას. აგრეთვე მერიაში არ არის დანერგილი სათანადო კონტროლის მექანიზმები გარე განათების მომსახურების მონიტორინგისათვის. სუსტი კონტროლის მექანიზმების შედეგად, მერიამ ვერ წარმოადგინა შესაბამისი მტკიცებულებები იმისა, თუ რა აუცილებლობით იყო გამოწვეული მრიცხველების შემოწმებასა და ქსელის შემოვლა-დათვალიერებაში 14.9 ათასი ლარი გადახდა.

კრედიტის პროცენტის თანადაფინანსება - სახელმწიფო პროგრამის, აწარმოე საქართველოში ინდუსტრიული ნაწილის ფარგლებში სსიპ - აწარმოე საქართველოში ახორციელებს კრედიტის პროცენტის თანადაფინანსებას, არაუმეტეს 10%-ისა. დაფინანსების შემთხვევაში ორგანიზაციასა და ბენეფიციარს შორის ფორმდება ხელშეკრულება, რომელიც განსაზღვრავს ბენეფიციარის მიერ შესასრულებელ პირობებს. აღნიშნული პირობების შეუსრულებლობის შემთხვევაში ორგანიზაცია უფლებამოსილია უკან მოითხოვოს ბენეფიციარის მიერ არამიზნობრივად დახარჯული თანხა. აღსანიშნავია, რომ 2018 წელს სსიპ აწარმოე საქართველოში-ს მხრიდან ხელშეკრულებების პირობების შესრულების მონიტორინგი არ განხორციელებულა. ორგანიზაციის განმარტებით, კონტროლის ერთ-ერთ მექანიზმს წარმოადგენს სესხის გამცემი საფინანსო ინსტიტუტების მიერ ბენეფიციარების მიმართ გატარებული მონიტორინგის ღონისძიებები. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ სსიპ - აწარმოე საქართველოში არ მონაწილეობს აღნიშნულ მონიტორინგში. ასევე, 2018 წლის ბოლოს ორგანიზაციის დაკვეთით შპს ბიდიომ ჩაატარა პროგრამის აწარმოე საქართველოში ტექნიკური მხარდაჭერისა და ფინანსებზე ხელმისაწვდომობის კომპონენტების შედეგების კვლევა. თუმცა, აღნიშნული კვლევა არ მოიცავს ხელშეკრულების პირობების შესრულების მონიტორინგის ელემენტებს. ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ორგანიზაციაში არ არის დანერგილი კონტროლის სრულყოფილი მექანიზმები. აქედან გამომდინარე, არსებობს მაღალი რისკი, რომ ორგანიზაციამ ვერ შეძლოს ბენეფიციარების მხრიდან ხელშეკრულებების პირობების დარღვევის აღმოჩენა და დარღვევაზე დროული რეაგირება. შედეგად, იზრდება პროგრამის ფარგლებში გაცემული თანხების არამიზნობრივად განკარგვის რისკი.

COSO მოდელის თანახმად, კონტროლის გარემო არის შიდა კონტროლის სისტემის პირველი კომპონენტი, რომლის №3 პრინციპი განსაზღვრავს, როგორ უნდა ჩამოყალიბდეს ორგანიზაციული სტრუქტურა, პასუხისმგელობები და უფლებამოსილებები. ზემოაღნიშნულ პრინციპზე დაყრდნობით, მენეჯმენტმა ორგანიზაციის მიზნების მიღწევისათვის, უნდა განსაზღვროს ორგანიზაციული სტრუქტურა, გადაანაწილოს პასუხისმგელობები და უზრუნველყოს უფლებამოსილებების დელეგირება. აღნიშნული მოიცავს შემდეგი 3 პრინციპის შემუშავებას, დანერგვასა და ეფექტიანობას: ორგანიზაციული სტრუქტურა; პასუხისმგებლობების გამიჯვნა და უფლება-მოვალეობების დელეგირება; შიდა კონტროლის სისტემის დადოკუმენტირება . აუდიტის ობიექტისგან აუდიტის ჯგუფმა გამოითხოვა დოკუმენტაცია, მოქმედი შიდა რეგულაციები და შრომითი ხელშეკრულებები: ტესტირება გაიარა ყველა შრომითმა ხელშეკრულებამ, რათა შეგვეფასებინა, განსაზღვრული იყო თუ არა თანამშრომელთა უფლება-მოვალეობები და პასუხიმგებლობები შესაბამისად; შევისწვალეთ სამოქმედო გეგმის შემუშავების და გეგმის შესაბამისად განსახორციელებული ღონისძიებების დაგეგმვის პროცესი, რათა შეგვემოწმებინა მიღწეული იყო თუ არა დასახული მიზნები; გამოვითხოვეთ დამსწრეთა რეესტრი პროექტის ფარგლებში ჩატარებული ყველა ტრენინგისათვის. ზემოაღნიშნულის შედეგად დადგინდა, რომ პროექტის ფარგლებში შიდა კონტროლის პოლიტიკა და შესაბამისი ბიზნესპროცესები არ არის დადოკუმენტირებული სრულად. გამოვლენილია შემდეგი გარემოებები: პროექტის ფარგლებში არ არის დეტალურად გაწერილი მენეჯმენტისა და დასაქმებული პირების სამუშაო აღწერილობები, უფლება-მოვალეობები და პასუხისმგებლობები; განსაზღვრულია თანამშრომელთა ძირითადი უფლება-მოვალეობები და პასუხისმგებლობები, თუმცა არ არის გაწერილი დეტალური მოვალეობები; რამდენიმე მნიშვნელოვანი სამუშაო შეხვედრა არ არის დადოკუმენტირებული, რაც ზრდის რისკს იმისას, რომ აღნიშნული ინფორმაცია არ იქნება ხელმისაწვდომი ყველა საჭირო პირისთვის; რიგ შემთხვევაში, ფონდის მიერ ჩატარებულ ტრენინგებში მონაწილე პირების იდენტიფიცირება შეუძლებელია. კერძოდ, ვერ ხერხდება დამსწრეთა სრული რაოდენობის იდენტიფიცირება ან არ არის მითითებული ყველა დამსწრე პირის სახელი, გვარი, ორგანიზაცია და დაკავებული პოზიცია. დოკუმენტაციის წარმოება განუყოფელი ნაწილია ეფექტიანი შიდა კონტროლის სისტემის შესაქმნელად. საჭირო დოკუმენტაციის არქონამ შესაძლოა გამოიწვიოს შიდა კონტროლის გარემოს ნაკლოვანებების დაგვიანებული აღმოჩენა და შემდგომი ეფექტიანი რეაგირების დაგეგმვა.

ტექნიკური და სამშენებლო ზედამხედველობის სააგენტოში არ გამოიყენება სპეციალიზებული საბუღალტრო აღრიცხვის სისტემა, რაც ზრდის ადამიანური ფაქტორებით გამოწვეული შეცდომების რისკს. აკრედიტაციის ცენტრი ბუღალტერიას აწარმოებს სპეციალიზებულ საბუღალტრო აღრიცხვის პროგრამაში, თუმცა ეს აღრიცხვა არასრულყოფილი და არაზუსტია, კერძოდ, საბალანსო მუხლების ნაშთები და ბრუნვები არ შეესაბამება ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილ მონაცემებს.

შედეგების შეფასების ნაკლოვანებები მიგნება №2 გამოვლენილი რისკების საპასუხოდ, შიდა კონტროლის მექანიზმების ჩამოყალიბების მიზნით, მენეჯმენტმა უნდა განსაზღვროს სპეციფიკური და გაზომვადი მიზნები. აღნიშნული გულისხმობს მკაფიოდ გაიწეროს, თუ რა უნდა იქნეს მიღწეული, ვის მიერ, რა გზით და რა პერიოდში. სურათი №8. მიზნები შეფასების ინდიკატორების განსაზღვრა ერთ-ერთი ეფექტიანი გზაა პროექტის შედეგებისა და მიზნების შესაფასებლად, რომელიც აჩვენებს რამდენად ეფექტიანიად აღწევს ორგანიზაცია დასახულ მიზნებს განხორციელებული აქტივობებით. იმისათვის, რომ გაიზომოს შედეგები მიზნებთან მიმართებით, აუცილებელია შეფასების ინდიკატორები იყოს ეფექტიანი. სურათი №9. შესრულების ძირითადი ინდიკატორები ხელშეკრულების დანართი №2-ში - საქმიანობის აღწერილობაში მოცემულია აქტივობის მოსალოდნელი შედეგები. ასევე ფონდმა შეიმუშავა წლიური სამოქმედო გეგმები და შესრულების ანგარიშები. რომლებიც მოიცავდა ინფორმაციას დაგეგმილი აქტივობებისა და ღონისძიებების შესახებ, რათა ეჩვენებინა მიზნებისა და ამოცანების კავშირი და მათი პროგრესი. შესრულების ანგარიშებში ასევე მოცემული იყო შეფასებისა და მონიტორინგის შედეგების სტატუსი. აუდიტის პროცედურების წარმართვის მიზით, აუდიტის ჯგუფმა გამოითხოვა სამოქმედო გეგმები და შესრულების ანგარიშები, შეისწავალა რამდენად ეფექტიანი იყო შედეგების შესრულების ინდიკატორები. ასევე შეაფასა, რამდენად იძლეოდა ისინი მიღწეული შედეგების შეფასებისა და გაზომვის შესაძლებლობას. აუდიტის ჯგუფმა შეადარა, რამდენად შეესაბამებოდა შესრულებული აქტივობები სამოქმედო გეგმით განსაზღვრულ მოსალოდნელ შედეგებსა და ინდიკატორებს. შედეგად გამოვლინდა, რომ რიგ შემთხვევებში, შესრულების ძირითადი ინდიკატორები არ იყო სპეციფიკური, გაზომვადი და დროში გაწერილი, რაც ზრდის რისკს, რომ მიღწეული შედეგები შეფასდება არასათანადოდ. აღნიშნულის მაგალითები მოყვანილია ქვემოთ: მაგალითი N1. დაცვის კომპონენტის ერთ-ერთი აქტივობა: მიზანი: თავშესაფრებში დასაქმებული უფროსი სოციალური მუშაკებისა და სოციალური მუშაკების მონაწილეობით სამუშაო შეხვედრის ორგანიზება; შედეგების შესრულების ინდიკატორი : სამუშაო შეხვედრის ჩატარება; შედეგი: სამუშაო შეხვედრა ჩატარდა. გამოვლენილი ნაკლოვანება: შედეგების შესრულების ინდიკატორი არ არის დროში გაწერილი. მაგალითი N2. პრევენციის კომპონენტის ერთ-ერთი აქტივობა: მიზანი: სარეკლამო კამპანიის წარმოება საზოგადოებრივ ტრანსპორტსა და ბილბორდებზე; შედეგების შესრულების ინდიკატორი: საზოგადოებრივი ტრანსპორტისა და ბილბორდების რაოდენობა; შედეგი: 10 ბილბორდი საქართველოს ქალაქებში. გამოვლენილი ნაკლოვანება: შედეგების შესრულების ინდიკატორი არ არის საკამრისად სპეციფიკური.

ინვენტარიზაცია წარმოადგენს კონტროლის მექანიზმს, რომლის მიზანია დანაკლისის, ზედმეტობისა და დაზიანებული ან/და გამოუსადეგარი ძირითადი აქტივების იდენტიფიცირება. შესაბამისად, ინვენტარიზაციის ჩატარება მნიშვნელოვანია იმაში დასარწმუნებლად, რომ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული ყველა ძირითადი საშუალება რეალურად არსებობს და ამასთანავე, ორგანიზაციის მფლობელობაში არსებული ყველა ძირითადი საშუალება სრულად არის ასახული ფინანსურ ანგარიშგებაში. ფინანსური აქტივების ინვენტარიზაციის სრულყოფილად ჩატარება მნიშვნელოვანია ფინანსურ ანგარიშგებაში ინფორმაციის სამართლიანი და უტყუარი წარდგენისათვის. ინვენტარიზაცია ასევე ზრდის აქტივების ეფექტიანად მართვის შესაძლებლობას. სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფ ზოგიერთ უწყებაში, მაგ: სსიპ აწარმოე საქართველოში, ინოვაციების სააგენტოსა და საზღვაო აკადემიაში 2018 წელს არ ჩატარებულა სავალდებულო ინვენტარიზაცია. ინვენტარიზაცია ხარვეზებით ჩატარდა შემდეგ ორგანიზაციებში: ოუფენ ნეტში, ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციაში, ნავთობისა და გაზის სააგენტოში, ავიაციის სააგენტოში, ტექნიკური და სამშენებლო ზედამხედველობის სააგენტოში, სტანდარტებისა და მეტროლოგიის სააგენტოსა და ქონების ეროვნულ სააგენტოში.

მერიამ, 2018 წელს ტექნიკური ზედამხედველების მომსახურების შესყიდვაში 36.3 ათასი ლარი დახარჯა. შესწავლით გამოვლინდა, რომ ტექნიკური ზედამხედველები სათანადოდ არ ასრულებდნენ სატენდერო პირობებითა და ხელშეკრულებით ნაკისრ ვალდებულებებს. მუნიციპალიტეტმა ვერ დაასაბუთა რა აუცილებელი საჭიროებით იყო განპირობებული ტექნიკური ზედამხედველის მომსახურებისთვის ხარჯის გაღება, როდესაც ისინი რაიმე სახის განსაკუთრებულ სამუშაოებს არ ასრულებდნენ, რისი შესრულებაც არ შეეძლო მუნიციპალიტეტის შესაბამის სამსახურს და ინსპექტირების ჯგუფს. ამდენად, მერიის მიერ ტექნიკური ზედამხედველის მომსახურების შესყიდვისთვის გაწეულია არარაციონალური ხარჯი.

ხელშეკრულებასთან შეუსაბამობა: აუდიტის ჯგუფმა გააანალიზა ხელშეკრულებით განსაზღვრული ყველა უფლება-მოვალეობა, რომლებიც უნდა შეესრულებინა ფონდს. აუდიტის ჯგუფმა შეამოწმა ყველა დოკუმენტი, წარდგენილი ფორმა და კორესპონდენცია იმისათვის, რომ დაედასტურებინა ხელშეკრულების პირობებთან შესაბამისობა. მიგნება №3. ფონდსა და USAID-ს შორის გაფორმებული ხელშეკრულების თანახმად, გრანტის მიმღებს უნდა წარედგინა ყოველწლიურად და ყოველკვარტალურად ფინანსური ანგარიშგების ფორმა SF-425. აღნიშნული ფორმა არის აუცილებელი მოთხოვნა, რომლის მიხედვით მოწმდება გრანტის ფინანსური სტატუსი. ფონდს არ აქვს წარდგენილი ფინანსური ანგარიშების ფორმა SF-425. ზემოაღნიშნულმა შესაძლოა შეაფერხოს გრანტის ჩარიცხვის პროცესი. კერძოდ, არსებობს რისკი, რომ დარიცხული ხარჯი არ იყოს ნაჩვენები ზუსტად, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს განსაზღვრული ვალდებულებების არაეფექტიანი მართვა.

ეკონომიკის სამინისტროს სისტემაში არ არის შემუშავებული და დანერგილი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციით განსაზღვრული სააღრიცხვო პოლიტიკა. აღნიშნული პოლიტიკა შესაძლებელია მოიცავდეს ინსტრუქციას შემდეგ საკითხების აღრიცხვის შესახებ: უიმედო ვალებს, მოძველებულ მატერიალურ ფასეულობებს, ფინანსურ აქტივებსა და ვალდებულებებს, ცვეთად აქტივებზე გაწეული დანახარჯებს და სხვ. სააღრიცხვო პოლიტიკის არსებობა უზრუნველყოფს ორგანიზაციაში აღრიცხვის თანმიმდევრულობას.

დევნილთა საქმეებისა და სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტების საქმიანობის დამტკიცებულ დებულებასთან შესაბამისობა კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, „საჯარო მოსამსახურე ვალდებულია რესურსების ეკონომიურად გამოყენებითა და ხარჯვით ეფექტიანად, სწორად და კოორდინირებულად წარმართოს საჯარო სამსახურში ორგანიზაციული პროცესი ხალხისა და სახელმწიფოს ინტერესების დასაცავად და ქვეყნის წინაშე მდგარი ამოცანების წარმატებით შესასრულებლად.“ დევნილთა საქმეების დეპარტამენტი ფაქტობრივი გარემოება: დევნილთა საქმეების დეპარტამენტის დებულებით განსაზღვრული 5 ძირითადი ამოცანიდან: არ დასტურდება აქტივობა აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებული პირის პრობლემების გადაჭრის საკითხებში არსებული საერთაშორისო, სამთავრობო, საზოგადოებრივი და აკადემიური გამოცდილების, აპრობირებული პროგრამებისა და ინიციატივების, კვლევებისა და მოსაზრებების შეგროვების, გაანალიზების და შეჯერების საქმიანობაში. შესაბამისად, ამ მიმართულებით აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობისა და მთავრობის თავმჯდომარისათვის წინადადებები/დასკვნები წარდგენილა არ ყოფილა; დევნილი მოსახლეობის ყოფის გაუმჯობესების ხელშეწყობისა და პრობლემების გადაჭრის მიზნით დეპარტამენტის აქტივობები შემოიფარგლა დეპარტამენტის ხელმძღვანელის მონაწილეობით მთავრობასთან, ცენტრალური ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებთან კოორდინირებული ურთიერთობის ფარგლებში საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ შექმნილი სამეთვალყურეო საბჭოს მუშაობაში, რაც არ არის საკმარისი არსებული პრობლემების გადასაწყვეტად. არ შემუშავებულა რაიმე სახის წინადადება/პროექტი დევნილთა ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროცესში, პოლიტიკურ და კულტურულ ცხოვრებაში სრულფასოვნად ჩართვის მიზნით. სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტი ფაქტობრივი გარემოება: არ ფიქსირდება გაწეული პრაქტიკული დახმარებები აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა სასოფლო სამეურნეო კოოპერატიულ საქმიანობაში ჩასართავად; სასოფლო სამეურნეო სტატუსის მქონე შვიდ კოოპერატივში დასაქმდა 15 იძულებით გადაადგილებული პირი, რაც არასაკმარისი და არაეფექტიანია სოფლად მცხოვრებ აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა და აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრები მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად და დასაქმების ხელშეწყობის პრობლემის მოსაგვარებლად; არ დასრულებულა მუშაობა დევნილთა საარსებო წყაროს მოძიებისა და თვითდასაქმების ინფორმაციული ბაზის, შექმნაზე. აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა და აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრებთაგან ბიზნესპროექტებში ჩართულობის მსურველთა მონაცემების ბაზაში შეტანილია მხოლოდ სამი პირის მონაცემები; არ შემუშავებულა/განხორციელებულა აფხაზეთიდან დევნილთა და ადგილობრივი მოსახლეობის ინტეგრირების ხელშემწყობი პროექტები; არ ფიქსირდება ხელშემწყობი ღონისძიებები დევნილთა პროფესიული განათლებისა და გადამზადების სახელმწიფო პროგრამებში ჩართვის მიზნით; სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის (მხარჯავი დაწესებულება რესპუბლიკური ბიუჯეტის ორგანიზაციული ჭრილის პროგრამული კოდი: 12 00) 2018 წლის ბიუჯეტის პროექტის წარდგენის, მისი ფორმირების, დამტკიცებული ბიუჯეტის დაზუსტების, კვარტალური და ხარჯების მუხლების ჭრილში ბიუჯეტის განწერის, აგრეთვე წლის განმავლობაში ბიუჯეტში შეტანილი ცვლილებების პროცესი ხორციელდებოდა მხოლოდ სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის აპარატის (პროგრამული კოდი: 12 01) და მის მიერ განსახორციელებელ პროგრამაზე – „მცენარეთა დაცვითი და ინვაზიურ დაავადებათა საწინააღმდეგო ღონისძიებები“ (პროგრამული კოდი: 12 02). სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის სისტემაში მყოფი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – „გამწვანებისა და გარემოსდაცვითი პროექტების სააგენტო“, მიუხედავად იმისა, რომ წარმოადგენს საბიუჯეტო ორგანიზაციას, ინდივიდუალურად ახორციელებდა ზემოაღნიშნულ პროცესებს მისი განსახორციელებელი საბიუჯეტო პროგრამის (პროგრამული კოდი: 12 03) ჭრილში. შესაბამისად, სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის კონტროლის სფეროში ფაქტობრივად არ იყო მოქცეული კონტროლირებადი ერთეულის ბიუჯეტის ფორმირების, დამტკიცების, განწერის, წლის განმავლობაში განხორციელებული ცვლილებების, საბიუჯეტო სახსრების ხარჯვის პროცესები. ამრიგად, პასუხისმგებელი პირების მიერ მათზე დაკისრებული მოვალეობების არასათანადო შესრულებისა და ხელმძღვანელობის მხრიდან პროცესებზე არასაკმარისი, სუსტი კონტროლის გამო, დევნილთა საქმეებისა და სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტების აქტივობებმა ვერ უზრუნველყო დებულებებით განსაზღვრული ამოცანების დროულად, სრულად და ეფექტიანად განხორციელება. სათანადო აქტივობების შესრულების ვალდებულება გაწერილია საშტატო ერთეულების თანამდებობრივ სამუშაო აღწერილობებში და პასუხისმგებლობა მათ განხორციელებაზე, საზედამხედველო კონტროლზე ეკისრება შესაბამის თანამდებობის პირებს. თუმცა იმ პირობებში, როდესაც ფიქსირდება შეუსრულებელი/განუხორციელებელი აქტივობები თანამშრომლებზე სრულად გაცემულია შრომის ანაზღაურება და მათ შორის, ფულადი ჯილდო (დანამატი). კერძოდ: დევნილთა საქმეების დეპარტამენტში დევნილთა პრობლემებზე მომუშავე ადგილობრივ და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ურთიერთობის და დევნილთა განსახლებისა და სოციალური დაცვის განყოფილებების 13 თანამშრომელზე ანაზღაურებულია 123,270 ლარი. მათ შორის ხელფასი – 114,690 ლარი, პრემია – 4,525 ლარი და სოციალური დახმარება ფულადი ფორმით – 4,055 ლარი. სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტში აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრები მოსახლეობის აგრარულ პროგრამებსა და პროექტებში ჩართულობის ხელშემწყობი განყოფილების და სოფლად მცხოვრები იძულებით გადაადგილებულ პირთა მიერ საარსებო წყაროს მოძიებისა და პროექტების მართვის ხელშემწყობი საკონსულტაციო-საინფორმაციო განყოფილების 6 თანამშრომელზე ანაზღაურებულია 51,922 ლარი. მათ შორის ხელფასი – 51,132 ლარი და პრემია 790 ლარი. ზემოაღნიშულიდან გამომდინარე, იმ პირობებში, როდესაც არ განხორციელებულა სათანადო აქტივობები, შრომის ანაზღაურების ხარჯების საბიუჯეტო მუხლით შესაბამის მოსამსახურეებზე გაცემული თანხები ფაქტობრივად საბიუჯეტო სახსრების არაეფექტიანი და არამიზანშეწონილი ხარჯია. აღნიშნული ამავდროულად მიუთითებს საჯარო ფინანსების არაეფექტიან მართვასა და საჯარო მოსამსახურეების ქცევის მომწესრიგებელი ზოგადი პრინციპების დაუცველობაზე.

მუნიციპალიტეტში წყალმომარაგებას ახორციელებს თვითმმართველი ერთეულის მიერ დაფუძნებული იურიდიული პირი, რომელსაც არ გააჩნია შესაბამისი ლიცენზია. სოფლებში მომსახურე საწარმო ვერ უზრუნველყოფდა მოხმარებული წყლის გადასახადის ამოღებას, ხოლო ქალაქში მომსახურე კომპანია, წყლის გადასადახის ამოღებას ახორციელებდა სულადობის მიხედვით. აღნიშნულის გამო, მოსახლეობა სასმელ წყალს უკონტროლოდ ხარჯავდა. აღნიშნული აუარესებდა წყალმომარაგებას და ზრდიდა მუნიციპალიტეტიდან გაცემული სუბსიდიის მოცულობას. სასმელი წყლის ხარისხი ზოგჯერ არ შეესაბამებოდა მოთხოვნილ სტანდარტებს. შესაბამისად, მუნიციპალიტეტის საქმიანობა სასმელი წყლის ხარისხის უზრუნველსაყოფად, არასაკმარისი იყო. აღნიშნული პრობლემა ატარებს სისტემურ ხასიათს, თუმცა მერიას მისი მოგვარების მიზნით, სათანადო ღონისძიებები არ აქვს გატარებული.

მიგნება №4. ხელშეკრულების თანახმად, გრანტის მიმღებმა უნდა წარადგინოს წინასწარ მიღებული თანხების ლიკვიდაციის ფორმა SF-1034, ყოველი კვარტლის 15 რიცხვამდე. აღნიშნული სტანდარტული ფორმა არის რეგულარული შესყიდვებისა და მომსახურებისთვის, რომელსაც ორგანიზაცია იყენებს გადახდილი თანხების შესახებ ინფორმაციის წარდგენისთვის. გრანტის მიმღებს არ აქვს წარდგენილი წინასწარ მიღებული თანხების ლიკვიდაციის ფორმა SF-1034 დროულად, კერძოდ, 4 შემთხვევაში, რომელიც წარმოდგენილია ქვემოთ: ცხრილი №10. ინფორმაცია SF-1034 ფორმის შესახებ პერიოდი ვადა წარდგენის თარიღი დაგვიანება (დღე) 2018 წლის ივნისი 15-07-18 18-07-18 3 2018 წლის ივლისი-სექტემბერი 15-10-18 25-10-18 10 2019 წლის იანვარი-მარტი 15-04-19 18-04-19 3 2019 წლის ივნისი 15-07-19 31-07-19 16 დაგვიანებით წარდგენილმა ინფორმაციამ შესაძლოა გამოიწვიოს შემდგომში განსახორციელებელი აქტივობებისთვის დაფინანსება არასწორად და დაგვიანებით განისაზღვროს.

აქციების და სხვა კაპიტალის გარდა გრძელვადიანი ფინანსური აქტივებისა და მოთხოვნების მუხლი შეიცავს ქონების სააგენტოს მიერ საქონლისა და მომსახურების რეალიზაციიდან წარმოშობილ გრძელვადიან მოთხოვნებს 1,631,108 ლარის ოდენობით. აღნიშნული თანხა არ არის აღიარებული დისკონტირებული ღირებულებით, რაც შეუსაბამოა აღრიცხვის ინსტრუქციასთან . შედეგად, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, გრძელვადიანი მოთხოვნების ნაშთი და 2018 წელს გამომუშავებული შემოსავლები 363,972 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი.

2. შრომის ანაზღაურება დევნილთა საქმეების დეპარტამენტი კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობით, „უფლებამოსილი თანამდებობის პირი ახორციელებს კოეფიციენტის შერჩევას საჯარო დაწესებულებაში არსებული კონკრეტული თანამდებობის/პოზიციის ფუნქციური დატვირთვის გათვალისწინებით, კანონის შესაბამისი დანართის ცხრილის მიხედვით“. ფაქტობრივი გარემოება: კანონმდებლობით დადგენილი კოეფიციენტის შეუსაბამოდ, 6 თანამშრომლისათვის საბაზო თანამდებობრივ სარგოზე ნაცვლად 0.6 ან 0.7-ისა, არასწორად იქნა მინიჭებული 0.65 სახელფასო კოეფიციენტი. საჯარო მოხელეების თანამდებობრივი სარგოების დადგენისას, აუდიტის ობიექტის მიერ მხედველობაში იქნა მიღებული ორი პირობა – არ შემცირებულიყო მანამდე მოქმედი თანამდებრივი სარგოები და გაეთვალისიწინებიათ ბიუჯეტით დამტკიცებული შრომის ანაზღაურების მუხლში არსებული (არასაკმარისი) ასიგნებები. ზემოაღნიშნული მიზეზების გამო, დადგენილი წესის შეუსაბამოდ საშტატო განრიგისა და თანამდებობრივი სარგოების დამტკიცება მიუთითებს ადმინისტრაციული და სამართლებრივი უზრუნველყოფისა და საზოგადოებასთან ურთიერთობის განყოფილებების თანამშრომლების მხრიდან დაკისრებული მოვალეობებისადმი არასათანადო დამოკიდებულებასა და ხელმძღვანელობის არაჯეროვან კონტროლზე. შესაბამისად, შრომის ანაზღაურების მუხლით ხელფასის სახით არამართლზომიერად გადახდილმა თანხამ შეადგინა 3,600 ლარი. კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, „დამხმარე ამოცანების შესრულების მიზნით მიღებული შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებულ საჯარო მოსამსახურეთა რიცხოვნობა არ უნდა აღემატებოდეს საჯარო დაწესებულების მთლიანი საშტატო რიცხოვნობის 5%-ს“. ფაქტობრივი გარემოება: არამუდმივი ამოცანების შესრულების მიზნით შრომითი ხელშეკრულებით ფაქტობრივად დასაქმებული იყო 8 პირი ნაცვლად კანონით დაშვებული 5 პირისა, რომლებზეც ხელფასის სახით არამიზნობრივად გაიხარჯა 1,800 ლარის საბიუჯეტო სახსრები. კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, „შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებული პირი არის პირი, რომელსაც საჯარო სამსახურის განხორციელების უზრუნველსაყოფად შრომითი ხელშეკრულების საფუძველზე მინიჭებული აქვს საჯარო დაწესებულების დამხმარე ან არამუდმივი ამოცანების შესრულების უფლებამოსილება“. ამავდროულად საჯარო სამსახურში შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებული პირის უფლებები და მოვალეობები განისაზღვრება შრომითი ხელშეკრულებით. ამასთანავე, „საჯარო მოსამსახურე ვალდებულია რესურსების ეკონომიურად გამოყენებითა და ხარჯვით ეფექტიანად, სწორად და კოორდინირებულად წარმართოს საჯარო სამსახურში ორგანიზაციული პროცესი ხალხისა და სახელმწიფოს ინტერესების დასაცავად და ქვეყნის წინაშე მდგარი ამოცანების წარმატებით შესასრულებლად“. ფაქტობრივი გარემოება: დაფიქსირდა ერთი მხრივ, განყოფილების საშტატო ერთეულების თანამდებობრივი სამუშაო აღწერილობების და, მეორე მხრივ, ხელშეკრულებით დასაქმებული 4 თანამშრომლის მოვალეობების თანხვედრა. ამავდროულად, ვერ დასტურდება შტატგარეშე თანამშრომელთა დასაქმების აუცილებლობა და რიგ შემთხვევებში, მათ მიერ შესრულებული სამუშაოს მიზანი, რის გამოც ხელმძღვანელობის მხრიდან დასაქმებულთა მიერ განსახორციელებელი სამუშაოს შესრულება/შეუსრულებლობის არასათანადო კონტროლის პირობებში, იქმნება საბიუჯეტო სახსრების არამიზნობრივად, არაეფექტიანად გახარჯვის რისკები. კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, „ხელფასის დარიცხვის საფუძველს წარმოადგენს: ორგანიზაციის ბრძანებები მომუშავეთა მიღების, გათავისუფლებისა და გადაადგილების შესახებ, დამტკიცებული შტატებისა და სარგოების შესაბამისად, სამუშაო დროის გამოყენების ყოველთვიური აღრიცხვა ორგანიზაციის მიერ დადგენილი ფორმით (სამუშაოზე გამოცხადების აღრიცხვის ჟურნალი ან/და სპეციალური ტექნიკური საშუალება)“. იუსტიციის დეპარტამენტი ფაქტობრივი გარემოება: თანამშრომელთა მოსვლა-წასვლის აღრიცხვის ელექტრონილი სისტემის არსებული მონაცემების შესწავლით გამოვლინდა, რომ სისტემის მიერ დაგენერირებული მონაცემები, არ ინახება და ყოველდღიურად მისი დამუშავების და სპეციალურ ფორმაში გადატანის შემდეგ იშლება. აღრიცხვის ელექტრონული სისტემის (პირველადი წყარო) მონაცემების არარსებობის და თანამშრომლის მიერ შევსებული სპეციალური ფორმების მონაცემების (აუდიტის ობიექტის მიერ დამუშავებული მონაცემები) სისწორეზე ნდობის დაბალი ხარისხის გამო, იკვეთება თანამშრომელთა სამსახურში ყოფნის არასწორი აღრიცხვისა და შესაბამისად, შრომის ანაზღაურების არასწორად გაანგარიშების რისკები. სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტი თანამშრომელთა სამსახურში გამოცხადებისა და წასვლის ჟურნალში თითოეული თანამშრომლის სამუშაო ადგილზე გამოცხადების/გასვლის დროს დაფიქსირებულია არა მათი ფაქტობრივი მოსვლა-წასვლის დრო, არამედ შინაგანაწესით განსაზღვრული სამუშაოს დაწყებისა და დამთავრების დრო; კონტროლირებადი ერთეულის – გამწვანების სააგენტოს თანამშრომელთა სამსახურში მოსვლა-წასვლის აღრიცხვის ჟურნალში მხოლოდ ხელმოწერებია და არაა მითითებული სამსახურში გამოცხადების/გასვლის დრო. ზემოაღნიშნული ფაქტები ადასტურებს, რომ თანამშრომელთა სამუშაოზე ყოფნის აღრიცხვის ჟურნალი, რომელიც, თავის მხრივ, სამუშაო დროის აღრიცხვის ტაბელის შედგენისა და ხელფასის გაანგარიშების საფუძველია, ფორმალურადაა წარმოებული და არ ასახავს რეალურ მდგომარეობას, რის გამოც სრულად და ეფექტიანად ვერ უზრუნველყოფს თანამშრომელთა მიერ სამუშაო ადგილზე ყოფნის დროის კონტროლს. ამრიგად, პასუხისმგებელი პირების არაკვალიფიციური მიდგომის, დაკისრებული მოვალეობებისადმი არაჯეროვნი დამოკიდებულებისა და საბიუჯეტო სახსრების ხარჯვის პროცესში არასათანადო კონტროლის გამო, რაც, თავის მხრივ, ქმნის საბიუჯეტო სახსრების არამიზნობრივად, არეფექტიანად ხარჯვის რისკებს, ფაქტობრივად აუდიტის ჯგუფმა ვერ მიიღო საკმარისი რწმუნება შრომის ანაზღურების კანონშესაბამისობასთან დაკავშირებით.

მიგნება №5. ფონდსა და USAID-ს შორის გაფორმებული ხელშეკრულების შესაბამისად, გრანტის მიმღებმა წელიწადში ორჯერ უნდა წარადგინოს გრანტის შესრულების ანგარიში, საანგარიშგებო პერიოდის დასრულებიდან 45 კალენდარული დღის ვადაში. გრანტის მიმღები პასუხიმგებელი იყო პროექტის ფარგლებში განხორციელებული ყველა ღონისძიების, პროგრამის და სხვა აქტივობების მართვასა და მონიტორინგზე. გრანტის მიმღებმა წარადგინა გრანტის შესრულების ანგარიში, 2017 წლის სექტემბრიდან 2018 წლის მარტის პერიოდისათვის, 15 დღის დაგვიანებით.

შპს თეთნულდი დეველოპმენტი, წარმოადგენს სახელმწიფოს 100% - იანი წილობრივი მონაწილეობით შექმნილ საწარმოს , რომელშიც 2013 წელს მთავრობის განკარგულების საფუძველზე ეკონომიკის სამინისტროს განხორციელებული აქვს კაპიტალის შენატანი 3,000,000 ლარის ოდენობით, ხოლო ამავე წელს ქონების ეროვნულ სააგენტოს - 5,000,000 ლარის ოდენობით. 2016 წლის 22 დეკემბრის ბრძანების საფუძველზე აღნიშნული შპს-ს 100%-იანი წილი შეტანილი იქნა შპს მთის განვითარების კომპანიის კაპიტალში, რომელსაც, ასევე 100%-ით ფლობს ქონების ეროვნული სააგენტო. გადაცემის მომენტში შპს თეთნულდი დეველოპმენტის კაპიტალი დამოუკიდებელი აუდიტორის მიერ განისაზღვრა 77,366,020 ლარად. შესაბამისად, ეკონომიკის სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში უნდა ასახულიყო აქციებისა და კაპიტალის ზრდა შპს მთის განვითარების კომპანიაში 77,366,020 ლარის ოდენობით და კლება 8,000,000 ლარის ოდენობით, ვინაიდან აღნიშნული 3,000,000 და 5,000,000 ლარი მონაწილეობს 77,366,020 ლარის ფორმირებაში, რაც არ განხორციელებია.

3. საქონელი და მომსახურეობა - ტრანსპორტის ხარჯები კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, „სამორიგეო ავტომობილით სარგებლობის მოწესრიგებისა და ხარჯების ოპტიმიზაციის მიზნით აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებებში წარმოებს ჟურნალი, სადაც დაწესებულების ხელმძღვანელის დავალებით, შესაბამისი უფლებამოსილი პირის მიერ, სამსახურებრივი უფლებამოსილების შესრულების მიზნით დაწესებულების თანამშრომლის მომართვის საფუძველზე ხდება ავტოსატრანსპორტო საშუალებით მოსარგებლე პირის, მარშრუტის, გასვლისა და დაბრუნების დროის შესახებ მონაცემების აღნიშვნა.“ ფაქტობრივი გარემოება: დევნილთა საქმეების დეპარტამენტი ავტომობილის მოძრაობის ამსახველი აღრიცხვის ჟურნალის მონაცემების ანალიზის საფუძველზე 2 სამორიგეო ავტომანქანასთან დაკავშირებით გამოვლინდა შემდეგი: ბენზინის ჩასხმის 77 შემთხვევიდან 28 შემთხვევაში ბენზინის ჩასხმის დრო არ ემთხვევა სააღრიცხვო ჟურნალში ასახულ ავტომანქანის გაყვანის და შემოყვანის პერიოდს, ან საერთოდ არ არის აღრიცხული ავტომანქანის გაყვანის ფაქტი; 77 შემთხვევიდან 14 შემთხვევაში ბენზინი ჩასხმულია არასამუშაო დღეს ან არასამუშაო საათებში, მათ შორის 7 შემთხვევაში ჟურნალში ავტომანქანის გაყვანა არ ფიქსირდება; 5 შემთხვევაში, ავტომანქანაში ბენზინი ჩასხმულია რეგიონებში, მაშინ როდესაც ფაქტობრივად მივლინება გაფორმებული არ ყოფილა. სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტი ავტომობილის მოძრაობის აღრიცხვის ჟურნალის მონაცემებისა და საწვავის ჩასხმების ფაქტების შესწავლით, ბალანსზე რიცხულ 2 სამორიგეო ავტომანქანასთან დაკავშირებით გამოვლინდა შემდეგი: საწვავის ჩასხმის 109 შემთხვევიდან, 23 შემთხვევაში საწვავის ჩასხმის დღეს აღრიცხვის ჟურნალის მონაცმებით ავტომანქანის სამსახურებრივი ტერიტორიიდან გაყვანის ფაქტი არ დაფიქსირებულა; საწვავის ჩასხმის 109 შემთხვევიდან, 33 შემთხვევა არ ემთხვევა ჟურნალში დაფიქსირებულ ავტომობილის გაყვანა-შემოყვანის პერიოდს. დასკვნა ამრიგად, პასუხისმგებელი პირების მიერ მათზე დაკისრებული მოვალეობების არაჯეროვანი შესრულება (დარღვეულია დადგენილების მოთხოვნები) და ავტოსატრანსპორტო საშუალებების ექსპლუატაციაზე არასათანადო კონტროლი ქმნის საბიუჯეტო სახსრების არამიზნობრივი ხარჯვისა და ავტომანქანების არაეფექტიანად გამოყენების რისკებს.

2018 წელს მუნიციპალიტეტმა, მის მიერ დაფუძნებული 12 ა(ა)იპ-ის დაფინანსებაში დახარჯა 7,796.5 ათასი ლარი. ა(ა)იპების ფუნქციონირებისათვის გადარიცხული თანხის 67% − 5,201.3 ათასი ლარი მოსამსახურეთა ხელფასებზე დაიხარჯა. შესწავლით გამოვლინდა, რომ ა(ა)იპ-ებში მოსამსახურეთა ფუნქცია-მოვალეობები ზოგიერთ შემთხვევაში დუბლირებულია, ხოლო ზოგიერთი მოსამსახურე პრაქტიკულად არ არის ფუნქციურად დატვირთული. მუნიციპალიტეტმა ვერ წარმოადგინა შესაფერისი და საკმარისი მტკიცებულებები იმისა, თუ რა ობიექტური საჭიროებით იყო განპირობებული ა(ა)იპ-ებში ზოგიერთი შტატის არსებობა. შედეგად, დაგეგმვასა და კონტროლში არსებულმა მართვის სისუსტეებმა გამოიწვია ის, რომ ა(ა)იპ-ებში საშტატო რიცხოვნობა არაგონივრულად გაზრდილია და საბიუჯეტო სახსრები არარაციონალურად იხარჯება.

შეუსაბამობა შრომით ხელშეკრულებებთან: ხელშეკრულებით განსაზღვრულია პროექტის ფარგლებში დასაქმებულთა რაოდენობა, პოზიცია და ხელფასის ოდენობები. აუდიტის ჯგუფმა გამოითხოვა ყველა შრომითი ხელშეკრულება და შეადარა გრანტის ხელშეკრულების პირობებს. ასევე დაადგინა შრომის ანაზღაურების გაცემის წესი და აღნიშნულის შესაბამისად გადაიანგარიშა შრომის ანაზღაურება, რომელიც შეადარა ფაქტობრივ ხარჯებს, რის შემდეგაც გამოვლინდა შემდეგი: მიგნება №6. შრომითი ხელშეკრულებების მიხედვით, შრომის ანაზღაურება განსაზღვრულია უცხოურ ვალუტაში, კერძოდ, აშშ დოლარში და გაიცემა ეროვნულ ვალუტაში, გადარიცხვის დღეს არსებული ეროვნული ბანკის ოფიციალური კურსის შესაბამისად. რიგ შემთხვევებში, გადახდილი შრომის ანაზღაურება არ არის ხელშეკრულების პირობების შესაბამისი, კერძოდ, შრომის ანაზღაურება დაანგარიშებულია გადარიცხვისა და დონორისგან თანხის მიღების დღეებს შორის დაფიქსირებული უმცირესი კურსით. შედეგად, ჯამურად თანამშრომლებს მიღებული აქვთ ხელშეკრულებით განსაზღვრულზე, დაახლოებით, 500 აშშ დოლარის ოდენობით ნაკლები შრომის ანაზღაურება.

აკრედიტაციის ცენტის მიერ 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების ნაშთი შეადგენს 51,147 ლარს. აკრედიტაციის ცენტრის მიერ ჩვენთვის წარმოდგენილ ფინანსურ ჩანაწერებში, შეუძლებელია კრედიტორული დავალიანების გრძელვადიან და მიმდინარე ნაწილად გამიჯვნა, ასევე ფინანსური აღრიცხვის არასათანადოდ წარმოების გამო, ვერ მივიღეთ რწმუნება კრედიტორული დავალიანების საწყისი და საბოლოო ნაშთების სიზუსტესა და სისრულეზე. აკრედიტაციის ცენტრის მიერ წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგების დანართ N12 მოყვანილი მონაცემები კრედიტორული დავალიანებების შესახებ არ ემთხვევა ბუღალტრულ ჩანაწერებს (არც თანხით და არც კრედიტორების დასახელებების მიხედვით). შესაბამისად, ჩვენ მოკლებულნი ვართ შესაძლებლობას მოსაზრება გამოვთქვათ აღნიშნული მუხლის სისწორესა და სისრულესთან დაკავშირებით.

4. არაფინანსური აქტივების განკარგვა კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობით, „არაფინანსური აქტივების მიღება და გასვლა ფორმდება შესაბამისი დოკუმენტებით, რომლებსაც ხელს აწერენ მიღებასა და გაცემაზე უფლებამოსილი პირები.“ ფაქტობრივი გარემოება: სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტი საქართველოს მთავრობის განკარგულებით ქვეყანაში აზიური ფაროსანას წინააღმდეგ გასატარებელი ღონისძიებების დაგეგმვისა და განხორციელების კოორდინაციის მიზნით შეიქმნა სამთავრობო კომისია, რომლის მუშაობაში მონაწილეობდა აფხაზეთის მთავრობის ხელმძღვანელი. სამთავრობო კომისიის შექმნასთან ერთად დამტკიცდა აზიური ფაროსანას წინააღმდეგ ბრძოლის 2018 წლის სახელმწიფო პროგრამა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, თავის მხრივ, აფხაზეთის მთავრობის განკარგულების საფუძველზე შეიქმნა სამუშაო ჯგუფი, დაიგეგმა ღონისძიებები და განისაზღვრა დავალებების შესრულებაზე პასუხისმგებელი პირები. შესაბამისად, სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტს დაევალა „კომპეტენციის ფარგლებში, შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატთან და საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სსიპ „სურსათის ეროვნულ სააგენტოსთან“ კოორდინაციაში, საერთაშორისო ორგანიზაციების ჩართულობით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აზიური ფაროსანას წინააღმდეგ გასატარებელი ღონისძიებებისათვის გამოყოფილი მატერიალურ-ტექნიკური აქტივების გალის რაიონში ტრანსპორტირება და შემდგომში ამ ფასეულობათა გალის რაიონის მოსახლეობაზე დე-ფაქტო ადმინისტრაციის მიერ განაწილების სისტემური მონიტორინგი და რეაგირება“. აფხაზეთის ფინანსთა სამინისტროს ბრძანებების საფუძველზე შესაბამისი მიღება-ჩაბარების აქტებით, სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტს გადაეცა 986,764 ლარის ღირებულების სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები (შესაწამლი ქიმიური პრეპარატები და შეწამლისათვის საჭირო სხვადასხვა ატრიბუტი). სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტმა მიღებული სმფ-ები აღრიცხა ბალანსზე. რის შემდეგ სამ ეტაპად, 574,857 ლარის საერთო ღირებულების სმფ-ები მიღება-ჩაბარების აქტების გაფორმებით (შესაბამისი მინდობილობის გარეშე) , გადასცა გაერო-ს განვითარების პროგრამის პროექტის „დიალოგის“ მენეჯერს. ჩატარებული აუდიტორული პროცედურებით და აუდიტის ობიექტის მიერ მოწოდებული ინფორმაციით, დადგინდა, რომ: გაერო-ს განვითარების პროგრამის პროექტი „დიალოგი“ წარმოადგენს შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატისა და გაეროს ერთობლივი თანამშრომლობის პროექტს და დაახლოებით 3 წელია ჩართულია აფხაზეთის კონფლიქტის მოგვარების საკითხებში; ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აზიური ფაროსანას წინააღმდეგ გასატარებელი ღონისძიებებისათვის გამოყოფილი მატერიალურ-ტექნიკური აქტივების აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე ტრანსპორტირებისათვის შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის მიერ შეირჩა გაეროს განვითარების პროგრამის პროექტ „დიალოგის“ მენეჯერი; სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელობის განმარტებით, პროექტ „დიალოგის“ მენეჯერმა ზემოთჩამოთვლილი სმფ-ები გადაიტანა დროებით ოკუპირებულ ტერიტორიაზე და გადასცა აფხაზეთის დეფაქტო ხელისუფლების წარმომადგენელს. თუმცა, აღნიშნულთან დაკავშირებით მიღება-ჩაბარების აქტი წარმოდგენილი არაა. გარდა ამისა, არ არის წარმოდგენილი შესაბამისი დოკუმენტაცია, რომლითაც დადასტურდებოდა 574,857 ლარის საერთო ღირებულების სმფ-ბის მიზნობრივად გამოყენებისა და პროგრამის მიხედვით დაგეგმილი ღონისძიებების შესრულება; სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელობის განმარტებით: პროექტ „დიალოგის“ მიერ აფხაზეთის დროებით ოკუპირებულ ტერიტორიაზე სმფ-ების მთლიანად გადატანა ვერ განხორციელდა, რადგან აფხაზური მხარის მიზეზით შესაძლებელი გახდა მხოლოდ რამდენიმე რეისის განხორციელება. აღნიშნულის გამო, ნაწილი მატერიალური მარაგებისა (161,826 ლარის ღირებულების) გალის რაიონის დროებით ოკუპირებულ ტერიტორიაზე გადატანილი იქნა სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის მიერ, რაც შეთანხმდა შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის ხელმძღვანელობასთან ზეპირი მოლაპარაკებების დროს; შესაბამისად, ქიმიური შეწამვლის ღონისძიებების ჩატარების მიზნით, 161,826 ლარის ღირებულების სმფ-ები (შესაწამლი ქიმიური პრეპარატი და შეწამლისათვის საჭირო სხვადასხვა ატრიბუტი) სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის თანამშრომლებისა და მოსახლეობის (კოორდინატორების) დახმარებით, გადატანილ იქნა და განაწილდა გალის რაიონის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრებ მოსახლეობაზე. კერძოდ, მარაგების გადაცემა განხორციელდა შემდეგნაირად – ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრები ადგილობრივი მოსახლეობიდან შეირჩა სოფლების მიხედვით რამდენიმე ადგილობრივი მკვიდრი, რომლებიც 2017 წელს აზიური ფაროსანას წინააღმდეგ ღონისძიებებში იღებდნენ მონაწილეობას და გავლილი ჰქონდათ სსიპ ,,სურსათის ეროვნულ სააგენტოში“ შესაბამისი ტრენინგები. სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელობის მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტაციის მიხედვით, დეპარტამენტის თანამშრომლებთან და ადგილობრივ მოსახლეობასთან ერთად განხორციელდა ფაროსანას საწინააღმდეგო ქიმიური ღონისძიებები. თუმცა, არსებული (ცნობილი) ობიექტური მიზეზებიდან გამომდინარე, ვერ მოხერხდა გალის რაიონის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე გადასვლა და ადგილზე ქიმიური პრეპარატების დარიგებისა და შესრულებული სამუშაოების რეალობის შემოწმება; სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელობის განმარტებით, ბიფეტრინის შემცვლელი ქიმიური პრეპარატის მოსახლეობაზე განაწილება განხორციელდა სოფლების მიხედვით. (იხ. ცხრილი N1 დანართებში). ამრიგად, გაერო-ს განვითარების პროგრამის პროექტ „დიალოგის“ მენეჯერის მიერ აფხაზეთის დეფაქტო ხელისუფლების წარმომადგენლობაზე 574,857 ლარის საერთო ღირებულების სმფ-ების გადაცემის, მიზნობრივად გამოყენებისა და პროგრამის მიხედვით დაგეგმილი ღონისძიებების შესრულების ამსახველი დოკუმენტაცია აუდიტის პროცესში ვერ იქნა წარმოდგენილი, რის გამოც აუდიტის ჯგუფმა ვერ მოიპოვა დასაბუთებული რწმუნება გაწეული ხარჯების (574,857 ლარის) მიზნობრიობის შესახებ. სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის მიერ 151,362 ლარის სმფ-ების მიზნობრივად გამოყენებასთან დაკავშირებით, მიუხედავად წარმოდგენილი გარკვეული დოკუმენტაციისა (ოკუპირებული გალის რაიონის სოფლების მიხედვით სმფ-ების დარიგების თაობაზე კოორდინატორების მიერ წარმოდგენილი სიები) სხვა საკმარისი და შესაფერისი აუდიტორული მტკიცებულებების მოპოვება შეუძლებელი გახდა იმ გარემოებათა გამო, რომლებიც შესაძლო კონტროლის ფარგლებს სცილდება. კერძოდ, არსებული (ცნობილი) ობიექტური მიზეზებიდან გამომდინარე, ვერ მოხერხდა გალის რაიონის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე გადასვლა და ადგილზე ქიმიური პრეპარატების დარიგებისა და შესრულებული სამუშაოების რეალობის შემოწმება. ვერც სხვა ალტერნატიული პროცედურებით იქნა შესაძლებელი ისეთი მტკიცებულებების მოპოვება, რომლებითაც უტყუარად და სრულად დადასტურდებოდა პროგრამის უშუალო ბენეფიციარების – ოკუპირებული გალის რაიონის მოსახლეობის მიერ სმფ-ბის მიღება-გახარჯვა და შესრულებული სამუშაოების რეალურობა. შესაბამისად, ზემოაღწერილი აუდიტის მასშტაბის შეზღუდვის გამო, აუდიტის ჯგუფმა ვერ მოიპოვა რწმუნება გაწეული ხარჯების (151,362 ლარის) შესაბამისობის, მიზნობრიობისა და ეფექტიანობის თაობაზე. კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, „აქტივების შეფასების სანდო ინფორმაციის არსებობის შემთხვევაში, აქტივის თანხა განისაზღვრება მისი რეალური ღირებულებით. სხვა შემთხვევაში შეფასება ემყარება მის თვითღირებულებას“. გამწვანების სააგენტო ფაქტობრივი გარემოება: გამწვანების სააგენტოს უზუფრუქტით, ათი წლის ვადით, უსასყიდლოდ გადაეცა 15,000 კვ.მ. სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი თელეთში. აღნიშნული ქონება სააგენტოს არაწარმოებული აქტივის სახით არ შეუფასებია და ბალანსზე არ აღურიცხავს. კერძოდ, გამწვანების სააგენტოსათვის უსასყიდლოდ გადაცემული მიწის ნაკვეთი მუნიციპალიტეტის საკრებულოს მიერ დადგენილი მიწის ნორმატიული ღირებულებით უნდა შეფასებულიყო და აღრიცხულიყო უზუფრუქტუარის ბალანსზე, რაც არ განხორციელებულა. დასკვნა პასუხიმგებელი პირების არაკვალიფიციური მიდგომის, მიმდინარე პროცესების არაეფექტიანი კონტროლისა და დადგენილი წესით აქტივად აღიარების კრიტერიუმების გაუთვალისწინებლობის გამო, აფხაზეთის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აზიური ფაროსანას წინააღმდეგ გასატარებელი ღონისძიებების ფარგლებში დაფიქსირდა არაფინანსური აქტივების – შესაწამლი ქიმიური პრეპარატებისა და შეწამლისათვის საჭირო სხვადასხვა ატრიბუტების არამიზნობრივად გამოყენების რისკები; ამავდროულად დაფიქსირდა უძრავი ქონების (სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთის) შეუფასებლობის და აღურიცხაობის ფაქტი, რითაც შეიქმნა არაფინანსური აქტივის არამართლზომიერად გამოყენების რისკი.

შეუსაბამობა გეგმასთან: აუდიტის მიზნებიდან გამომდინარე, აუდიტის ჯგუფმა გამოითხოვა სამოქმედო გეგმა და შესრულების ანგარიშები. გააანალიზა და შეადარა დაგეგმილი და შესრულებული აქტივობები. მიგნება №7. სამოქმედო გეგმის მიხედვით, ფონდს უნდა გაეწია კოორდინაცია ეროვნული რეფერალური მექანიზმისთვის, მისი დამტკიცებისას. ასევე უნდა შეემუშავებინა კონცეფცია სოციალური მუშაკებისათვის და კითხვარი ოჯახში ძალადობის მსხვერპლის იდენტიფიცირების შესახებ. ფონდს მხარი უნდა დაეჭირა ოჯახში ძალადობის ეროვნული რეფერალური მექანიზმის განხორციელებისთვის მუნიციპალურ დონეზე. აუდიტის პერიოდში ეროვნული რეფერალური მექანიზმი იყო შემუშავებული, მაგრამ არ იყო დამტკიცებული და შესაბამისად, არ იყო მიღწეული ამ პუნქტით გათვალისწინებული მიზნები.

სახმელეთო ტრანსპორტის სააგენტოს ბალანსზე ირიცხება, 90,340 ლარის, მოთხოვნები არაფინანსური აქტივების დანაკლისებით, რაც წარმოადგენს თბილისში სააგენტოს ბალანსზე მყოფი შენობა-ნაგებობების უკანონო დემონტაჟის შედეგად წარმოქმნილ მოთხოვნას. ფაქტზე აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე , თუმცა ამ ეტაპისთვის არ არის დადგენილი აღნიშნულ ზარალზე პასუხისმგებელი პირი. აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, სასამართლო განჩინების მიღებამდე აღნიშნული მოთხოვნები არ უნდა ირიცხებოდეს სააგენტოს ბალანსზე და უნდა მოხდეს მათი პირობით აქტივად აღიარება და საცნობარო მუხლში გადატანა.

5. სახელმწიფო შესყიდვები გამწვანების სააგენტო კრიტერიუმი: მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, გამარტივებული შესყიდვა შესაძლებელია განხორციელდეს „5 000 ლარამდე ღირებულების შესყიდვის ერთგვაროვანი ობიექტების სახელმწიფო შესყიდვისას“, ,,ხელშეკრულება იდება წერილობითი ფორმით და უნდა შეიცავდეს შემდეგ ინფორმაციას: ვ) საქონლის მიწოდების, მომსახურების გაწევის ან/და სამუშაოს შესრულების ვადას; ი) სამუშაოს შესყიდვის შემთხვევაში – შესასრულებელი სამუშაოს გონივრულ საგარანტიო ვადას“. ფაქტობრივი გარემოება: განხორციელებული გამარტივებული შესყიდვების დროს დაფიქსირდა შემდეგი სახის დარღვევები: გამოვლინდა შესყიდვების ხელოვნური დაყოფა. კერძოდ: გამარტივებული შესყიდვის საშუალებით მონეტარული ზღვრის დაუცველად განხორციელდა: 1) 6,474 ლარის ჯამური სახელშეკრულებო ღირებულების 45200000 დანაყოფის კოდით გათვალისწინებული სახელმწიფო შესყიდვები; 2) 9,405 ლარის ჯამური სახელშეკრულებო ღირებულების 44100000 დანაყოფის კოდით გათვალისწინებული სახელმწიფო შესყიდვები. ამრიგად, ვინაიდან, შემსყიდველი ორგანიზაციის მიერ საბიუჯეტო (საფინანსო) წლის განმავლობაში ერთგვაროვანი საქონლის, მომსახურების ან სამუშაოს შესყიდვა განხორციელდა რამდენიმე შესყიდვად და იგი დაფინანსდა ერთი წყაროდან, ფაქტობრივად დაფიქსირდა სახელმწიფო შესყიდვის ხელოვნურად დაყოფა; შესყიდვის ხელშეკრულებებში მითითებულია საქართველოს კანონი და დებულება, რომელიც 2011 წლის 7 აპრილიდან ძალადაკარგულადაა გამოცხადებული, შესაბამისად მისი შესყიდვის საფუძვლად მითითება შეუსაბამოა; შესყიდვის ხელშეკრულებებით არ არის განსაზღვრული შესყიდვის ობიექტის მიწოდებისა და შესასრულებელი სამუშაოს საგარანტიო ვადები, რაც წინააღმდეგობაში მოდის გამარტივებული შესყიდვის წესის მოთხოვნებთან. ზემოაღწერილი ფაქტები დაფიქსირებულია სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს წერილებში . აქვე აღსანიშნავია, რომ დადგენილ შეუსაბამობებთან დაკავშირებით იმსჯელა ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლომ 2019 წლის 8 თებერვალს, განიხილა მასალები ადმინისტრაციული სახდელების დადების თაობაზე, დაადგინა, რომ განსახილველ შემთხვევაში არ იკვეთება სახელმწიფოსათვის მიყენებული ზიანი, გამოვლენილი გადაცდომა, მისი მართლსაწინააღმდეგო ხასიათის მიუხედავად, უხეშად არ ლახავს სხვათა პირად თუ ქონებრივ უფლებებსა და თავისუფლებებს და შემოიფარგლა სიტყვიერი შენიშვნით. დასკვნა ამრიგად, პასუხიმგებელი პირების მათზე დაკისრებული მოვალეობებისადმი უპასუხისმგებლო დამოკიდებულებამ და არაკვალიფიციურმა მიდგომებმა და დადგენილი მონეტარული ზღვრების დარღვევით სახელმწიფო შესყიდვების განხორციელებამ წარმოქმნა საბიუჯეტო სახსრების არაეფექტიანად გახარჯვის რისკები.

მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არათანამდებობის პირებს, 2018 წელს, ხარჯების ანაზღაურების სახით მიღებული აქვთ სულ 114.8 ათასი ლარი. მუნიციპალიტეტმა ვერ წარმოადგინა დოკუმენტური მტკიცებულებები საკრებულოს წევრების ხარჯების დასადასტურებლად. თვითმმართველობის კოდექსის შესაბამისად, საკრებულოს არათანამდებობის პირებს, ეძლევათ არა ფიქსირებული გასამრჯელო, არამედ უნაზღაურდებათ უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯები. შესაბამისად, თანხის გაცემის საფუძველი უნდა იყოს ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია. ამდენად, ქობულეთის მუნიციპალიტეტმა (შესაბამისმა პასუხისმგებელმა პირებმა) 2018 წელს მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არათანამდებობის პირებზე ხარჯების ასანაზღაურებლად 114.8 ათასი ლარი გასცა შესაბამისი დოკუმენტური დადასტურების გარეშე.

შეუსაბამობა სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ კანონთან მიგნება №8. აუდიტის პერიოდში ფონდმა სულ გააფორმა 43 ხელშეკრულება. აქედან, 13 ხელშეკრულება, ჯამური ღირებულებით − 456,029 ლარი ტენდერით, ხოლო 30 ხელშეკრულება, ჯამური ღირებულებით − 77,893 ლარი, გამარტივებული წესით. აღნიშნულ პერიოდში ფონდს გამოცხადებული აქვს 16 ტენდერი, სავარაუდო ღირებულებით − 568,720 ლარი. ცხრილი №11. ინფორმაცია განხორციელბული შესყიდვების შესახებ შესყიდვის სტატუსი სავარაუდო ღირებულება ტენდერების რაოდენობა სულ გამოცხადებული ტენდერები 568,720 16 ხელშეკრულება დადებულია 500,170 13 შეწყვეტილი 50,000 1 არ შედგა 12,000 1 დასრულებულია უარყოფითი შედეგით 6,550 1 საქართველოს სახელმწიფო შესყიდვების კანონმდებლობა განსაზღვრავს სახელმწიფო შესყიდვების განხორციელების ზოგად სამართლებრივ, ორგანიზაციულ და ეკონომიკურ პრინციპებს. ქვემოთ განხილული მიგნებებისათვის გამოყენებულია შემდეგი კრიტერიუმები: შესყიდვების დაგეგმვის დროს მნიშვნელოვანია ბაზრის კვლევის ჩატარება მიმწოდებლების გამოვლენისა და შემსყიდველი ორგანიზაციისათვის მისაღები ხელშეკრულების პირობების განსაზღვრის მიზნით; ტენდერების გამოცხადებისას CPV კოდები და კლასიფიკაციები უნდა შეესაბამებოდეს კანონმდებლობას; საკვალიფიკაციო მოთხოვნები უნდა იყოს პროპორციული და არადისკრიმინაციული, ხელს უნდა უწყობდეს ჯანსაღი კონკურენციის დამკვიდრებას და პრეტენდენტთა მიმართ თანასწორ მოპყრობას. რისკზე დაფუძნებული შერჩევითი შესწავლის შედეგად, რიგ ტენდერებში გამოვლინდა შემდეგი სახის ნაკლოვანებები: რიგ შემთხვევებში ბაზრის კვლევა არ არის ჩატარებული ან არ არის დადოკუმენტირებული. ამასთანავე, ბაზრის კვლევა განხორციელებულია არაპროფილურ მიმწოდებლებთან; ზოგიერთი CPV კოდი განისაზღვრა შეუსაბამოდ; რიგ შემთხვევებში სატენდერო მოთხოვნები იყო სპეციფიკური, რასაც შესაძლოა გამოეწვია კონკურენციის შეზღუდვის რისკების ზრდა. ზემოაღნიშნული მიგნებების მაგალითები წარმოდგენილია ქვემოთ: მაგალითი №1. ტენდერის ნომერი − SPA180005304; ტენდერის გამოცხადების თარიღი − 07.06.2018; შესყიდვის სავარაუდო ღირებულება − 131 000 ლარი; ხელშეკრულების თავდაპირველი ღირებულება − 129 250 ლარი; შესყიდვის საგანი − სემინარების ორგანიზება; ტენდერში მონაწილე პრეტენდენტების რაოდენობა − 2. სახელმწიფო შესყიდვების კანონმდებლობის შესაბამისად, ორგანიზაციამ უნდა შეარჩიოს ყველაზე რელევანტური CPV კოდი შესყიდვის ობიექტთან მიმართებაში, კონკურენციის უზრუნველყოფის მიზნით. ზემოაღნიშნული ტენდერის გამოცხადებისას ფონდმა არასწორად განსაზღვრა CPV კოდი. კერძოდ, მხარეებს შორის გაფორმდა ხელშეკრულება სასტუმროსა და სატრანსპორტო მომსახურების მიწოდებაზე, მაშინ როცა ტენდერი გამოცხადდა სემინარების ორგანიზების შესყიდვის მიზნით. გარდა ამისა, გამოვლინდა შემდეგი საკითხები: ტენდერის გამოცხადებამდე ბაზრის კვლევა განხორციელდა 2 ერთმანეთთან დაკავშირებულ კომპანიასთან, კერძოდ, შპს „თიმბოუთთან“ და Creative Minds Union-თან, რომელთა საქმიანობის სფერო პირდაპირ არ უკავშირდება შეყიდვის ობიექტს. მათ მიერ წარდგენილი ფასების საფუძველზე გამოცხადდა ტენდერი და ხელშეკრულება გაფორმდა შპს „თიმბოუთთან“ 129 250 ლარზე; აღნიშნული კომპანია შესყიდვების პორტალზე დარეგისტრირებულია ტენდერის გამოცხადებამდე ერთი დღით ადრე და აღნიშნული შესყიდვის შემდეგ არ მიუღია მონაწილეობა არცერთ სხვა სახელმწიფო შესყიდვების ელექტრონულ პროცედურებში. ხელშეკრულების გაფორმების შემდეგ კონტრაქტორი კომპანია იყო შუამავალი. მომსახურება სრულად გაწეულია ქვეკონტრაქტორი კომპანიების მიერ. მაგალითი №2. ტენდერის ნომერი − SPA180002759; ტენდერის გამოცხადების თარიღი − 09.03.2018; შესყიდვის სავარაუდო ღირებულება − 98 500 ლარი; ხელშეკრულების თავდაპირველი ღირებულება − 98 500 ლარი; შესყიდვის საგანი − სატრენინგო მომსახურება; ტენდერში მონაწილე პრეტენდენტების რაოდენობა − 2. ფონდს სახელმძღვანელოს შექმნისა და სატრენინგო მომსახურების შესყიდვაზე გამოცხადებული აქვს ტენდერი. შემსყიდველს სატენდერო მოთხოვნებში განსაზღვრული აქვს დაუსაბუთებლად სპეციფიკური მოთხოვნები, რაც ზრდის ჯანსაღი კონკურენციის შეზღუდვის რისკს. გარდა ამისა, ყურადღება გავამახვილეთ შემდეგ საკითხებზე: ბაზრის კვლევა განხორციელებულია 2 ურთიერთდაკავშირებულ კომპანიასთან; სავარაუდო და სახელშეკრულებო ღირებულება განსაზღვრული იყო გამარჯვებული ორგანიზაციის წარმოდგენილი ფასით. ხელშეკრულების შესრულების პერიოდში კონტრაქტორ კომპანიას გამოყენებული აქვს სხვა კომპანიის − შპს „თიმბოუთის“ თანამშრომელთა მომსახურება, სატრენინგო მომსახურების პროცესში. უცნობია, აკმაყოფილებდნენ თუ არა შპს „თიმბოუთის“ თანამშრომლები სატენდერო დოკუმენტაციით განსაზღვრულ მოთხოვნებს. მაგალითი №3. ტენდერის ნომერი − SPA180007633; ტენდერის გამოცხადების თარიღი − 21.09.2018; შესყიდვის სავარაუდო ღირებულება − 50 000 ლარი; ხელშეკრულების თავდაპირველი ღირებულება − 50 000 ლარი; შესყიდვის საგანი − სარეკლამო კამპანია; ტენდერში მონაწილე პრეტენდენტების რაოდენობა − 1. ფონდს გამოცხადებული აქვს ტენდერი სარეკლამო მომსახურების შესყიდვაზე. მომსახურების გაწევა გულისხმობდა 4 ვიდეორგოლის მომზადებას და მათ განთავსებას საქართველოს, მინიმუმ, 6 სატელევიზიო არხსა და ერთ რადიოეთერში. სატენდერო დოკუმენტაციით განისაზღვრა მოთხოვნა პრეტენდენტის გამოცდილების მიმართ შემდეგი ფორმულირებით: მიმწოდებელს უნდა ჰქონოდა სატელევიზიო საქმიანობის მინიმუმ 5-წლიანი გამოცდილება, ასევე არანაკლებ 2-წლიანი გამოცდილება სახელმწიფო ან/და არასამთავრობო სექტორთან, რის დასტურადაც უნდა წარედგინა 2013 ან/და, 2015 ან/და 2017 წლებში გაფორმებული ხელშეკრულებები და შესაბამისი მიღება-ჩაბარების აქტები. ორგანიზაციის გამოცდილების მიმართ ამ სახით ჩამოყალიბებული მოთხოვნები ზრდის კონკურენციის შეზღუდვის რისკებს. ამასთანავე, სავარაუდო ღირებულების განსაზღვრის მიზნით ბაზრის კვლევა განხორციელებულია 2 ურთიერთდაკავშირებულ სუბიექტთან, რომელთა დირექტორი ერთი და იგივე პირია. ზემოაღნიშნული ფაქტები ზრდის კონკურენციის შეზღუდვისა და დისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბების რისკებს, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ფინანსური სახსრების არარაციონალური ხარჯვა.

ეკონომიკის სამინისტროს კონსოლიდირებულ 2018 წლის 31 დეკემბრით მომზადებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულია დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივების ნაშთი 35,799,261 ლარის ოდენობით, საიდანაც 32,136,768 ლარის აქტივები წარმოადგენს საფრანგეთის სახელმწიფოს ხელშეწყობით ზემო სვანეთში სამთო- სათხილამურო საბაგიროების მოწყობის სამუშაოებს. აღნიშნული სამუშაოების ფარგლებში, 2011-2013 წლებში, უცხოეთიდან შეძენილი მანქანა-დანადგარების (საბაგირო მოწყობილობების) ღირებულება შეადგენდა 31,584,783 ლარს. ხოლო მათი იმპორტის გადასახადი 551,985 ლარს. საქართველოს მთავრობის 2013 წლის განკარგულების მიხედვით, აღნიშნული პროექტის ფარგლებში მიღებული საქონლისა და მომსახურების ღირებულება, ასევე საპროექტო, სამშენებლო-სამონტაჟო და სხვა ღონისძიებების განხორციელების მიზნით შესყიდული სამუშაოების და საქონლისა და მომსახურების ღირებულება აისახება კომპანია შპს თეთნულდი დეველოპმენტის კაპიტალში. შესაბამისად, დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივის მუხლი 32,136,768 ლარის ოდენობით სამინისტროს უნდა გადაეცა შპს თეთნულდი დეველოპმენტისათვის. აღნიშნულთან დაკავშირებით, 2015 წელს, ეკონომიკის სამინისტროსა და მესტიის მუნიციპალიტეტს შორის შედგა კომუნიკაცია ამ აქტივების მუნიციპალიტეტისათვის გადაცემის თაობაზე. 2015 წლის 30 ივლისს ეკონომიკის მინისტრის მიერ გამოიცა ბრძანება აღნიშნული აქტივების გადაცემის თაობაზე. ბრძანება ითვალისწინებდა მიღება-ჩაბარების გაფორმებას სამინისტროსა და მუნიციპალიტეტს შორის, რაც არ განხორციელებულა. შედეგად, დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივების ანგარიში კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილია 32,136,768 ლარით მეტი ღირებულებით. აღსანიშნავია, რომ 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აქტივებს განკარგავს ქონების ეროვნული სააგენტოს შვილობილი შპს მთის კურორტების განვითარების კომპანია, რომელიც წარმოადგენს შპს თეთნულდი დეველოპმენტის სამართალმემკვიდრეს.

ცალკეული პროგრამის ფარგლებში საბიუჯეტო პარამეტრების აუთვისებლობა და 2018 წელს საბიუჯეტო ანგარიშზე რიცხული გამოუყენებელი საბიუჯეტო რესურსი მიუთითებს, რომ ბიუჯეტი არასათანადოდ დაიგეგმა, ხოლო არსებული რეზერვები არაეფექტიანად იქნა გამოყენებული. ამასთანავე, ბიუჯეტის პროგრამების შედგენის არსებული სისტემა არ იძლევა მიღწეული შედეგების გაზომვის და შესაბამისად, პროგრამის ეფექტიანობის შეფასების საშუალებას, რაც საბიუჯეტო რესურსის სწორად გადანაწილებისა და გამოყენების მთავარი პირობაა.

ნავთობისა და გაზის სააგენტოს რეგულირების საფასურისაგან მიღებული შემოსავალი 143,115 ლარის ოდენობით აღიარებული აქვს 2019 წელს, ნაცვლად 2018 წლისა. ხოლო, 26,581 ლარის შემოსავალი აღიარებული აქვს 2018 წელს, ნაცვლად 2017-ისა. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრით წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წელს გამომუშავებული შემოსავლები 116,534 ლარით შემცირებულად არის წარმოდგენილი.

ა(ა)იპ − ხელვაჩაურის გამწვანების, დასუფთავებისა და კომუნალური მომსახურების სამსახურის მიერ არ ხდება დასუფთავების მოსაკრებლის ეფექტიანი ადმინისტირება. შედეგად, მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტი კარგავს დამატებით შემოსავლების მიღების შესაძლებლობას.

მუნიციპალიტეტის მიერ სამსახურებრივი უფლებამოსილების განსახორციელებლად გამოყენებული სატრანსპორტო საშუალებების რაოდენობა მნიშვნელოვნად აღემატება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით რეკომენდებულ ზღვრულ ოდენობას. კერძოდ, რეკომენდებული 7 ერთეულის ნაცვლად, მუნიციპალიტეტი განკარგავდა 18 სამორიგეო ავტომანქანას. ქობულეთის მუნიციპალიტეტს სათანადო კონტროლი არ აქვს დაწესებული საწვავის მიზნობრივ გამოყენებასა და რაციონალურ ხარჯვაზე. შესაბამისად, „აგაი“ სისტემის გამოყენება კონტროლის არარსებობის პირობებში, თავისუფლად არის შესაძლებელი არასამსახურებრივი მიზნებისთვის. აუდიტის ობიექტს არ გააჩნია რაციონალური მიდგომა, მისი ფუნქციონირებისათვის საჭირო ავტოსატრანსპორტო საშუალებების გამოყენებასა და საწვავის ხარჯვასთან დაკავშირებით.

აკრედიტაციის ცენტრს, 2018 წელს მიღებული საკუთარი შემოსავლები ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილი აქვს არა დარიცხვის არამედ საკასო მეთოდით, რაც აღრიცხვის ინსტრუქციის დარღვევას წარმოადგენს . შესაბამისად, ორგანიზაციის 2018 წლის შემოსავლები 247,644 ლარით გაზრდილად არის წარდგენილი.

ინფრასტრუქტურული პროექტების დაგეგმვის, შესრულებისა და კონტროლის მექანიზმში არსებული სისუსტეების შედეგად, წყლის სისტემის, ბაღის და გზის მოწყობის სამუშაოები უხარისხოდ და არასრულყოფილად არის შესრულებული. არ არის დადასტურებული ნაპირსამაგრი სამუშაოსათვის გაწეული ხარჯის საჭიროება. გარდა ამისა, საბიუჯეტო რესურსი დახარჯულია ისეთ სამუშაოებზე, რომლითაც ფაქტობრივად არ სარგებლობენ. მუნიციპალიტეტი ეფექტიანად ვერ იყენებს ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ გარანტიას შესრულებულ სამუშაოებზე და ქმედით მექანიზმებს ზიანის ასანაზღაურებლად.

2018 წელს მუნიციპალიტეტის შიდა აუდიტის სამსახურის მიერ ჩატარდა 8 აუდიტორული შემოწმება. წარმოდგენილი მონაცემებით, შიდა აუდიტის სამსახურს არ შეუსწავლია მერიის სამსახურების საქმიანობა. სამსახურს არ განუხორციელებია წინასწარი შესწავლისა და რისკის შეფასების სათანადო პროცედურები. აღნიშნული პროცედურების საფუძველზე უნდა მომხდარიყო მუნიციპალიტეტის საქმიანობაში ძირითადი რისკების, არსებული დარღვევებისა და ხარვეზების იდენტიფიცირება. შიდა აუდიტის სამსახურის მიერ ჩატარებული აუდიტების შედეგად გამოვლენილია სხვადასხვა სახის კონკრეტული დარღვევა-ნაკლოვანებები, რომელთა გამოსწორების მიზნით გაცემულია რეკომენდაციები. თუმცა აღნიშნული რეკომენდაციები არის ზოგადი ხასიათის და არ მიუთითებს სისტემაში არსებულ ხარვეზებზე. სამსახურის მიერ არ გამოვლენილა სისტემური დარღვევა-ნაკლოვანებები და არ შემუშავებულა ამ ხარვეზების გაუმჯობესებაზე ორიენტირებული რეკომენდაციები. შესაბამისად, გაცემული რეკომენდაციები ვერ უზრუნველყოფს ორგანიზაციის წინაშე არსებული რისკების მართვისა და შიდა კონტროლის სისტემის გაუმჯობესებას.

2018 წლის 31 დეკემბრით წარდგენილ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ასახული ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ 2018 წელს 747,886 ლარის ღირებულების შენობის უსასყიდლოდ მიღება. შესაბამისად, აღნიშნული თანხით შემცირებულია 2018 წელს გამომუშავებული შემოსავლები.

გარე განათების ქსელის მოვლა-ექსპლუატაციასთან დაკავშირებული მომსახურების შესყიდვის სატენდერო წინადადებით განსაზღვრული მოთხოვნები კონკურენციის შეზღუდვის ნიშნებს შეიცავს. ამასთანავე, არ ხდება სათანადო კონტროლი მიმწოდებლების მხრიდან სახელშეკრულებო პირობების შესრულებაზე, რაც მუნიციპალიტეტის ინტერესების საზიანოდ, საბიუჯეტო სახსრების ხარჯვის რისკებს წარმოშობს.

ტურიზმის ადმინისტრაციამ 2017 წელს გააფორმა სარეკლამო მომსახურების ხელშეკრულებები და იმავე წელს გადაიხადა მომსახურების მთლიანი საფასური. როგორც კომპანიებთან გაფორმებული მიღება-ჩაბარებებიდან ირკვევა, მათ ორგანიზაციას ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მომსახურებები გაუწიეს 2017 წელს, ხოლო ტურიზმის ადმინისტრაციას აღნიშნული მომსახურება ნაცვლად 2017-ისა 2018 წლის ხარჯად აქვს აღიარებული. შესაბამისად 1,773,665 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი 2018 წლის ხარჯები და დებიტორული დავალიანების 2018 წლის საწყისი ნაშთი. 2017 წლის მსგავსად, ტურიზმის ადმინისტრაციამ 2018 წელს გააფორმა სარეკლამო მომსახურების ხელშეკრულებები , გაფორმებული ხელშეკრულებების საფუძველზე გაკეთებული მიღება-ჩაბარებებით დასტურდება, რომ კომპანიებმა ორგანიზაციას ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მომსახურებები გაუწიეს 2018 წელს, ხოლო ტურიზმის ადმინისტრაციას აღნიშნული მომსახურება 2018 წლის ხარჯად არ აქვს აღიარებული. შესაბამისად 915,894 ლარით შემცირებულად არის წარმოდგენილი 2018 წლის ხარჯები, ხოლო დებიტორული დავალიანების 2018 წლის საბოლოო ნაშთი გაზრდილია ამავე თანხით.

მუნიციპალიტეტში არ მოქმედებს ერთიანი წესი მუნიციპალური ავტოპარკის გადანაწილების და კლასიფიკაციის შესახებ, რაც ზრდის საბიუჯეტო რესურსების ხარჯვის რისკებს. ამასთანავე, არ არის ჩამოყალიბებული კონტროლის მექანიზმი საწვავის ხარჯვაზე, ავტოსატრანსპორტო საშუალებების უმეტესობაზე არ არის დამონტაჟებული „აგაის“ სისტემის ჩიპები, შესაბამისად, არსებობს ავტომანქანების და საწვავის არასამსახურებრივი დანიშნულებით გამოყენების შესაძლებლობა.

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 2018 წელს ჩაატარა ქობულეთის მუნიციპალიტეტის 2017 წლის ბიუჯეტით გათვალისწინებული პროგრამების შესაბამისობის აუდიტი. აუდიტის ანგარიშში დაფიქსირდა სხვადასხვა ხასიათის დარღვევა-ნაკლოვანება. მიმდინარე აუდიტის პერიოდში გაირკვა, რომ დარღვევა-ნაკლოვანებების გამოსასწორებლად მუნიციპალიტეტის მიერ გატარებულია სხვადასხვა ღონისძიება, თუმცა 1 საკითხთან დაკავშირებით, მუნიციპალიტეტს არ გაუტარებია საკმარისი და შესაფერისი ღონისძიებები, აუდიტის ანგარიშში ასახული ხარვეზის აღმოსაფხვრელად. კერძოდ: საკრებულოს არათანამდებობის წევრებზე ხარჯების ანაზღაურებასთან დაკავშირებით, მიმდინარე აუდიტის ფარგლებშიც არ არის წარმოდგენილი შესაბამისი ხარჯვის დამადასტურებელი დოკუმენტები.

აკრედიტაციის ცენტრის 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილია საკონსულტაციო ხარჯი 2,341,358 ლარის ოდენობით, აღნიშნული თანხიდან 1,125,901 ლარი წარმოადგენს 2017 წლის ხარჯს . შესაბამისად 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ხარჯები 1,125,901 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი. აკრედიტაციის ცენტრს 2018 წელს გადახდილი დღგ-ს გადასახადი (287,000 ლარი) ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილი აქვს ხარჯებში.

შპს „ხელვაჩაურის წყალკანალის“ მიერ განხორციელებულია სამუშაოები იმ ობიექტებზე, რომლებზეც მერიის მიერ გაფორმებული სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ ხელშეკრულებებით ვრცელდებოდა საგარანტიო პირობები, შესაბამისად, მას არ ჰქონდა სამუშაოთა წარმოების უფლება. ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საგარანტიო პირობების გამოუყენებლობა წარმოშობს საბიუჯეტო სახსრების არაეკონომიურად ხარჯვის რისკებს. ასევე ა(ა)იპ − ხელვაჩაურის გამწვანების, დასუფთავებისა და კომუნალური მომსახურების სამსახურის მიერ გაწეული ხარჯები არ შეესაბამება ორგანიზაციის წესდებით განსაზღვრულ მიზნებს და საქმიანობის სფეროს.

სსიპ ნავთობისა და გაზის სახელმწიფო სააგენტოს ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ასახული ინფორმაცია სასამართლო დავის შესახებ, რომლის საფუძველზეც ორგანიზაცია ლიცენზიანტისაგან ითხოვს 1,000,000 აშშ დოლარის პირგასამტეხლოს გადახდას სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ. აღნიშნული მოთხოვნა დაკმაყოფილებულია საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოების მიერ ნაწილობრივ, 500,000 აშშ დოლარის ოდენობით. ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანი წარდგენის პრინციპიდან გამომდინარე, მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, ზემოაღნიშნული დავის შესახებ ინფორმაცია ასახული იყოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში.

იურიდიულ პირებში არ ხდება თანამშრომელთა დანიშვნა რეალურად ორგანიზაციის ფუნქციური საჭიროებებიდან გამომდინარე, არ არსებობს დასაქმებულ პირთა შეფასების სისტემა. შტატგარეშედ დასაქმებულ პირებთან გაფორმებულ შრომით ხელშეკრულებებში არ არის განსაზღვრული შესასრულებელ სამუშაოთა სახეობი და ფუნქცია-მოვალეობები. დასაქმებულ პირთა ნაწილი არ ასრულებს მათზე დაკისრებულ მოვალეობებს, რაც ორგანიზაციებში ადამიანური რესურსების მართვის სისუსტეზე მიუთითებს.

ა(ა)იპ ოუფენ ნეტმა 2018 წელს საქართველოს ბანკსა და თიბისი ბანკებში ვადიან ანაბრებზე განათავსა, შესაბამისად 10 მლნ ლარი და 11 მლნ ლარი. 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ანაბრებზე დარიცხულმა საპროცენტო სარგებელმა საქართველოს ბანკში 754,521 ლარი, ხოლო თიბისი ბანკში 300,616 ლარი შეადგინა. ზემოაღნიშნული სარგებელი ორგანიზაციას ასახული არ ჰქონდა ბუღალტრულ ჩანაწერებში. რის შედეგადაც, 2018 წლის 31 დეკემბრით წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში შემოსავლებისა და მოთხოვნების მუხლები შემცირებული იყო 1,055,137 ლარით. აუდიტის პერიოდში ოუფენ ნეტს ვაცნობეთ აღნიშნული უზუსტობის შესახებ. საპასუხოდ, ორგანიზაციამ დააკორექტირა წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგება. თუმცა, 2018 წელს ანაბარზე განთავსებული თანხები არ არის ასახული ფინანსური ანგარიშგების დანართ N4-ში ვალუტა და დეპოზიტების მუხლში .

მუნიციპალიტეტის საკრებულოს არათანამდებობის პირებზე უფლებამოსილების განხორციელებასთან დაკავშირებული ხარჯები ანაზღაურებულია მოქმედი კანონმდებლობის დარღვევით, შესაბამისი ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის გარეშე.

ეკონომიკის სამინისტროს სტრუქტურაში შემავალ ზოგიერთ ორგანიზაციას კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში საცნობარო მუხლში არასწორად აქვს წარდგენილი ვადაგადაცილებული დავალიანებები. კერძოდ, დავალიანების ვადაგადაცილებული ნაწილის ნაცვლად, წარდგენილია მიმდინარე ვალდებულებების თანხა 2018 წლის 31 დეკემბერის მდგომარეობით. ასევე, ეკონომიკის სამინისტროს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ელიმინირებული სსიპ ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემიასა და სსიპ საქართველოს საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტოს შორის განხორციელებული 110,131 ლარის ოპერაცია.

ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში არ არის დანერგილი ისეთი შიდა კონტროლის სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტის მიერ განხორციელებული საქმიანობის და გაწეული ხარჯის გამჭვირვალობას, ეფექტიანობას და მიზნობრიობას.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარდგენილ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულია დეპოზიტები ხაზინაში უცხოურ ვალუტაში - 3,798,244 ლარის ოდენობით. თუმცა, ფულადი სახსრების მოძრაობის ანგარიშგებაში ასახული არ არის დეპოზიტებით მიღებული კურსთაშორისი სხვაობა.

ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში არ არის დანერგილი ისეთი შიდა კონტროლის სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტის მიერ განხორციელებული საქმიანობის და გაწეული ხარჯის გამჭვირვალობას, ეფექტიანობას და მიზნობრიობას.

აღრიცხვის ინსტრუქციის მიხედვით, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგება უნდა მომზადდეს ერთიანი სააღრიცხვო პოლიტიკის გამოყენებით. კერძოდ, თუ კონტროლირებული ერთეული ანალოგიური ოპერაციებისა და სხვა მოვლენებისათვის იყენებს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში დადგენილი სააღრიცხვო პოლიტიკისაგან განსხვავებულ სააღრიცხვო პოლიტიკას, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას მაკონტროლებელმა ერთეულმა უნდა გააკეთოს ფინანსური ანგარიშგების შესაბამისი კორექტირება. მიუხედავად იმისა, რომ ეკონომიკის სამინისტროს სტრუქტურაში შემავალი ორგანიზაციები იყენებენ მატერიალური მარაგების აღრიცხვის სხვადასხვა მეთოდს, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების წარდგენისას აღრიცხვის ინსტრუქციის ზემოაღნიშნული მოთხოვნა შესრულებული არ არის.

ეკონომიკის სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი ზოგიერთი ორგანიზაცია ძირითადი აქტივების ანალიზურ აღრიცხვას აწარმოებს ხარვეზებით. კერძოდ: საქართველოს ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების სააგენტოში, აწარმოე საქართველოსა და ტექნიკური ზედამხედველობის სააგენტოში, აქტივებს არ აქვთ მინიჭებული საინვენტარო კოდები; ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციაში, ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემიასა და ნავთობისა და გაზის სააგენტოში აქტივების ნაწილს არ აქვს მინიჭებული საინვენტარო კოდები; გარდა ამისა, აკრედიტაციის ცენტრი არ აწარმოებს მარაგებისა და გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების ანალიზური აღრიცხვის ჟურნალს. ასევე, აკრედიტაციის ცენტრი ბუღალტრულად არ ასახავს მარაგების მიღებას და შესყიდვისას პირდაპირ ჩამოწერს ხარჯებში. აღსანიშნავია, რომ ორგანიზაციას 2018 წელს არ ჩაუტარებია მარაგების ინვენტარიზაცია. მარაგების ნაშთი წლის დასაწყისში და წლის ბოლოს უცვლელია და შეადგენს 10,147 ლარს.

საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს აპარატის საბალანსო ანგარიშზე, სხვა ანგარიშები ბანკში, ერიცხება ყოფილი სამინისტროების (ეკონომიკის, ქონების, მრეწველობისა და ვაჭრობის) ბალანსებიდან გადმოსული გაურკვეველი ნაშთი - 210,370 ლარი, რომლის არსებობაზე რწმუნება ვერ იქნა მოპოვებული. აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული ნაშთი წარმოშობილია 2004 წელს. 2017 წლის 6 ივლისს ეკონომიკის სამინისტრომ წერილით მიმართა საქართველოს ეროვნულ ბანკს ყოფილი ეკონომიკის, ქონების, მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტროს მიერ საქართველოს ეროვნულ ბანკში გახსნილ ანგარიშსწორების ანგარიშებზე რიცხული ფულადი სახსრების ნაშთების შესახებ ინფორმაციის მისაღებად. აღნიშნული წერილის პასუხად 2017 წლის 14 ივლისს საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა სამინისტროს აცნობა , რომ ეროვნული ბანკის საარქივო მასალებში აღნიშნული კლიენტის ანგარიშსწორების ანგარიში არ იძებნება. აღსანიშნავია, რომ 2019 წლის ივნისში სამინისტროს აპარატმა ჩაატარა ფულადი სახსრების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია და მიღებული შედეგები წარუდგინა ხელმძღვანელობას შემდგომი რეაგირებისთვის.

ქონების ეროვნული სააგენტოს ძირითად საშუალებებზე ცვეთის ხარჯის გადათვლის შედეგად ძირითადი საშუალებების საბოლოო ნაშთში გამოვლინდა 40,015 ლარის სხვაობა. აღნიშნული ძირითადად გამოწვეულია ობიექტის მიერ ავტოსატრანსპორტო საშუალებებზე არასწორი ნორმის მიყენებით, რამაც გამოიწვია ზედმეტი ცვეთის ხარჯის დარიცხვა.

საზღვაო აკადემიას 2017 წელს უსასყიდლოდ გადაეცა 1,134,700 ლარის ღირებულების აქტივები, რომლების მიღება აკადემიის ფინანსურ ანგარიშგებაში ნაცვლად 2017 წლისა ასახულია 2018 წელს. შესაბამისად, 2017 წლის განმავლობაში დაურიცხავი ცვეთის ხარჯის გათვალისწინებით, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ძირითადი აქტივების საბოლოო ნაშთი 75,647 ლარით გაზრდილად არის წარმოდგენილი.

ინოვაციების სააგენტოს საგრანტო პროგრამების ფარგლებში სსიპ აპოლონ ქუთათელიძის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიაზე და სსიპ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტზე გაცემული გრანტის ხარჯები 45,119 ლარის ოდენობით, ნაცვლად 2017 წლისა აღიარებულია 2018 წლის ხარჯებში.

2014 წლის 30 ივლისიდან 2018 წლის 31 დეკემბრის ჩათვლით აწარმოე საქართველოს სს ბეჭდვითი სიტყვის კომბინატისაგან იჯარით აღებული აქვს არასაცხოვრებელი შენობა, რომელიც მდებარეობს ქ. თბილისში მარჯანიშვილის ქუჩა N5/16-18-ში. ხელშეკრულების მიხედვით საიჯარო ფართი განისაზღვრა 198 კვ.მ-ით, ხოლო ყოველთვიური საიჯარო ქირა 3,564 აშშ დოლარის ოდენობით. აღნიშნულ ხელშეკრულებაში პერიოდულად შედიოდა ცვლილებები, რაც ითვალისწინებდა საიჯარო ფართის ან/და იჯარის ყოველთვიური ქირის ზრდას. 2017 წლის 7 სექტემბრიდან საიჯარო ფართი შეადგენდა 921.59 კვ.მ-ს ხოლო საიჯარო ქირა 16,378 აშშ დოლარს. 2014-2018 წლებში აწარმოე საქართველოში-მ ქირის სახით გადაიხადა 1,442,259 ლარი, მათ შორის 2018 წლის საიჯარო ქირამ 495,376 ლარი შეადგინა. ორგანიზაციის მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი ხარჯ-ეფექტურობის ანალიზი, რითაც შესაძლებელი იქნებოდა სხვადასხვა ალტერნატივის დანახარჯისა და სარგებლის შედარება და საუკეთესო გადაწყვეტილების მიღება. შესაბამისად, ჩვენ ვერ მივიღეთ რწმუნება რამდენად ეკონომიურად და ეფექტიანად იხარჯება ზემოაღნიშნული თანხები.

მთავრობის განკარგულებების საფუძველზე ეკონომიკის სამინისტრო ახორციელებს ფულად და ქონებრივ შენატანებს სს საპარტნიორო ფონდში და ფონდისგან მართვის უფლებით გადმოცემულ სახელმწიფოს წილობრივი მონაწილეობით მოქმედ საწარმოებში . აღსანიშნავია, რომ სამინისტროში არ არსებობს შენატანების აღრიცხვის ერთიანი პოლიტიკა. კერძოდ, ფულადი შენატანები აღირიცხება როგორც განხორციელებული ინვესტიცია, ხოლო ქონებრივი შენატანების შესახებ ინფორმაცია არ არის ასახული ფინანსურ ანგარიშგებაში (2016, 2017 და 2018 წლებში ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ სს საპარტნიორო ფონდში შეტანილი ქონების რაოდენობა შესაბამისად შეადგინა 33-ს 48-ს და 48 -ს). ეკონომიკის სამინისტროს ვერ ასაბუთებს ზემოაღნიშნული ტრანზაქციების აღრიცხვისათვის განსხვავებული მიდგომის გამოყენების მიზანშეწონილობას.

სსიპ − საქართველოს მუნიციპალური ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ მუხლში საგადასახადო აქტივი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენს 1,121,974 ლარს, ხოლო ორგანიზაციის საგადასახადო ბარათზე ჯამური დადებითი სალდო შეადგენს 3,940,385 ლარს. შესაბამისად, ჩვენ ვერ დავრწმუნდით ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ მუხლში ასახული თანხის სისწორეში.

სსიპ − საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდი 2016 წლიდან განკარგავს „ქალაქ ჭიათურაში მდებარე ქალაქის ცენტრის პერიფერიებთან დამაკავშირებელი ურბანული მექანიკური საბაგიროების აღჭურვილობის განახლების“ პროექტს, რომლის მშენებლობაც ფინანსდება საფრანგეთის მთავრობის სესხით, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და საფრანგეთის მთავრობას შორის გაფორმებული სასესხო ხელშეკრულების საფუძველზე. პროექტის შემსრულებელია ფრანგული კომპანია POMA (შემდგომ − კონტრაქტორი). 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, საფრანგეთის მთავრობის მიმართ გადასახდელმა სასესხო ვალდებულებამ შეადგინა 11,825,492 ევრო, რომელიც ხელშეკრულების პირობის შესაბამისად წარმოშობილია საფრანგეთის მთავრობის მიერ კონტრაქტორის მიმართ განხორციელებული პირდაპირი გადახდებით. მუნიციპალური განვითარების ფონდისგან მიღებული ინფორმაციით, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, ორგანიზაციას პროექტის ფარგლებში კონტრაქტორისგან მიღებული აქვს არა 11,825,492 ევროს, არამედ − 10,825,001 ევროს სამუშაოების შესრულების დოკუმენტაცია, რაც ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში კომპანია POMA-ს მიმართ წარმოშობს 1,000,492 ევროს მოთხოვნას. აუდიტის პროცესში აღნიშნული მოთხოვნა მესამე პირის დასტურის წერილით ვერ დადასტურდა, რადგან კომპანია POMA ქართული მხარის მიმართ ნაკისრ ვალდებულებებს შესრულებულად თვლის და არ აღიარებს ფონდის მოთხოვნას. ზემოაღნიშნული გარემოება მიუთითებს, რომ მიუხედავად დაკისრებული ფუნქციისა, კომპანია POMA-ს მიერ განხორციელებული პროექტის ფარგლებში, ფონდს არ აქვს დანერგილი სათანადო კონტროლის მექანიზმები, რომლებიც უზრუნველყოფს სამუშოების ზედამხედველობასა და გადახდილი თანხის შესრულებულ სამუშაოებთან შესაბამისობის დადგენას. რაც, ასევე შექმნიდა ფინანსურ ანგარიშგებაში აღიარებული მოთხოვნის სამართლიანობისა და უტყუარობის საფუძველს. შესრულებული სამუშაოების ზედამხედველობა და საკმარისი კონტროლის მექანიზმების არსებობა მნიშვნელოვანია სამართლიანი აღრიცხვისთვის, პროექტის დროულად და ეფექტიანად განხორციელებისთვის და ასევე სახელმწიფოს მიერ გადასახდელი სესხის მიზნობრიობის დასადასტურებლად. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ჩვენ ვერ მოვიპოვეთ საკმარისი და შესაფერისი მტკიცებულებები 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებული კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში 1,000,492 ევროს მოთხოვნის უფლებაზე.

ინსტრუქციის მოთხოვნების შესაბამისად, კონსოლიდაციის დროს კონტროლირებად ორგანიზაციებს შორის განხორციელებული ოპერაციები მთლიანად უნდა გამოირიცხოს და ანგარიშგება მომზადდეს ამ ოპერაციების გარეშე. შესაბამისი კონტროლის მექანიზმების არარსებობის გამო, ფინანსური ანგარიშგების კონსოლიდაციისას, სამინისტროს მიერ არასრულადაა ელიმინირებული სისტემაში შემავალ ერთეულებს შორის ოპერაციები. კერძოდ, შიდა ჯგუფური ოპერაციების თანხა შეადგენდა 17,736,729 ლარს, საიდანაც ელიმინირებულია მხოლოდ 16,676,279 ლარი. კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულია 2018 წლის პირველი იანვრიდან 11 ივლისამდე პერიოდში ლტოლვილთა სამინისტროს ხარჯი, შემოსავალი, ბიუჯეტიდან დაფინანსება და ასევე 2017 წლის ნაშთები და ოპერაციები, მაშინ როცა ყოფილი სამინისტრო კონტროლირებადი ერთეული გახდა 2018 წლის 11 ივლისის შემდეგ. შედეგად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა №1 და №2) გაზრდილია საწყისი ნაშთები და წინა წლის ოპერაციები, კერძოდ: აქტივები − 147,434,795 ლარით, ვალდებულებები − 4,631,820 ლარით, კაპიტალი − 142,802,975 ლარით, შემოსავლები − 583,977 ლარით და ხარჯი − 111,332,276 ლარით; ასევე კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა №2) გაზრდილია მიმდინარე პერიოდის ბიუჯეტიდან დაფინანსება, შემოსავალი და ხარჯი, შესაბამისად, 57,763,471 ლარით, 1,849,753 ლარით და 22,475,790 ლარით.

სსიპ − საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდმა აზიის განვითარების ბანკის პროექტის ფარგლებში ქ. ფოთში განახორციელა კანალიზაციის სატუმბი სადგურებისა და წყალმომარაგების ქსელის რეაბილიტაცია, რომლის საფუძველს წარმოადგენს ქ. ფოთის მუნიციპალიტეტთან გაფორმებული პროექტის საინვესტიციო დაფინანსების ხელშეკრულებები. აღნიშნული ხელშეკრულებებით ქ. ფოთის მუნიციპალიტეტს ფონდის მიმართ წარმოეშვა სასესხო დავალიანება, რომლის ნაშთი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენს 4,057,004 ლარს და წარმოადგენს ვადაგადაცილებულ მოთხოვნას. სესხის გადახდაზე მუნიციპალიტეტმა უარი განაცხადა, ვინაიდან პროექტის შედეგად მიღებული აქტივი მთავრობის განკარგულებით გადაეცა შპს „საქართველოს გაერთიანებული წყალმომარაგების კომპანიას“, რომლის პარტნიორის უფლებამოსილებას ახორციელებს სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული კომპანიის 100%-იანი წილის მმართველი − საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო და მუნიციპალიტეტი აღარ არის აქტივის განმკარგავი. აღსანიშნავია, რომ ფონდის შემოსავლები და მის მიერ სხვა პროექტების განხორციელება დამოკიდებულია მუნიციპალიტეტების მიერ საინვესტიციო ხელშეკრულებებით აღებული სასესხო ვალდებულებების კეთილსინდისიერად შესრულებაზე. აღნიშნულ საკითხზე აზიის განვითრების ბანკის პროექტების ადგილობრივი მმართველისგან ფონდს მიღებული აქვს არაერთი გაფრთხილება, რათა საკითხი დროულად გადაწყდეს და მუნიციპალიტეტმა უპირობოდ შეასრულოს ფონდის წინაშე სასესხო ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულებები. მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, საკითხი დღემდე მოუგვარებელია. შესაბამისად, ჩვენ ვერ მოვიპოვეთ შესაფერისი მტკიცებულებები ვადაგადაცილებული მოთხოვნის მისაღებად განხორციელებული ღონისძიებების შესახებ. შესაბამისად, ვერ გამოვთქვამთ მოსაზრებას, რამდენად აკმაყოფილებს აღნიშნული თანხები აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს.

სააგენტოს 2,079,427 ლარის დებიტორული დავალიანება ზედმეტად აქვს აღრიცხული, რაც გამოწვეულია იმით, რომ საბუღალტრო სამსახურმა ერთი და იგივე დავალიანება (სამედიცინო დაწესებულების საჯარიმო სანქცია) სააღრიცხვო რეგისტრებში ასახა ორჯერ, ორი სხვადასხვა დეპარტამენტისგან მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე. სააგენტოს აღრიცხული აქვს გაუქმებული სსიპ-ის შედეგად გადმოცემული 203,945 ლარის დებიტორული დავალიანება, წარმოდგენილი დოკუმენტაციის მიხედვით კი, აღნიშნული დავალიანების ამოღების ალბათობა ნულია, რაც ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში. სააგენტოს არ აქვს აღრიცხული 2018 წელს საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში დაფარული 15,175 ლარის დებიტორული დავალიანება. ლტოლვილთა სამინისტროს არ აქვს შემცირებული „მოთხოვნები წინასწარი ანგარიშსწორებით“ − თანხით 145,647 ლარი. აღნიშნული 2018 წელს მიმწოდებლის მიერ შესრულებული სამუშაოს ღირებულებაა. შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა №1-ში მოკლევადიანი აქტივების საბოლოო ნაშთი გაზრდილია 2,444,194 ლარით.

საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ფინანსურ ანგარიშგებაში „დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივები“ ასახულია 1,475,974,972 ლარის ოდენობით. აქედან, 103,236,067 ლარის აქტივები წარმოშობილია 2006-2017 წლებში. აღნიშნული აქტივები შედგება საპროექტო სამუშაოების, დაუმთავრებელი მშენებლობების, საკონსულტაციო მომსახურების და სხვა აქტივებისგან, აღსანიშნავია, რომ ზემოხსენებულ აქტივებზე 2018 წელს არ განხორციელებულა კაპიტალური დანახარჯები. ამასთანავე, დეპარტამენტის სტრუქტურულ ერთეულებს, რომლებიც ჩართული არიან საპროექტო, საზედამხედველო და სამშენებლო-სარეაბილიტაციო პროცესში არ გააჩნიათ სრულყოფილი ინფორმაცია ზემოხსენებულ აქტივებთან დაკავშირებით. ასევე დეპარტამენტს შემუშავებული არ აქვს უახლოეს მომავალში მათი გამოყენების გეგმა. შესაბამისად, ჩვენ ვერ დავრწმუნდით რამდენად აკმაყოფილებენ აღნიშნული დაუმთავრებელი ძირითადი საშუალებები, აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. შესაბამისი კონტროლის მექანიზმების არსებობა მნიშვნელოვანია როგორც სწორი ფინანსური აღრიცხვის, ასევე პროექტების განხორციელების სხვადასხვა ეტაპზე ხარვეზების დროულად გამოვლენისა და შესაბამისი რეაგირების მიზნით, რაც უზრუნველყოფს აქტივებში გადახდილი თანხების ეკონომიურ და ეფექტიან ხარჯვას. შესაბამისად, ჩვენ ვერ მოვიპოვეთ შესაფერისი მტკიცებულებები, აქტივების სამომავლო გამოყენებასთან დაკავშირებული ღონისძიებების შესახებ და რამდენად აკმაყოფილებენ აღნიშნული ძირითადი საშუალებები აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. გარდა ზემოაღნიშნულისა, 2018 წელს დეპარტამენტმა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის რეკომენდაციის საფუძველზე, „დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივების“ მუხლიდან „ძირითად აქტივებში“ გადაიტანა 2011-2017 წლებში დასრულებული 792,768,792 ლარის ღირებულების აქტივი. თუმცა, დეპარტამენტმა არ დაარიცხა ცვეთის ხარჯი ექსპლუატაციაში შესვლის თარიღების შესაბამისად. ფინანსური ანგარიშგების მომზადების მიზნებისათვის, ზემოაღნიშნული იწვევს მნიშვნელოვან სხვაობებს ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილ აქტივების ნაშთებსა და „კაპიტალის მოხმარების“ ანგარიშზე საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 25 აგვისტოს N672 ბრძანების შესაბამისად. აუდიტის ჯგუფის მიერ გადათვლის შედეგად გამოვლინდა, რომ „ძირითადი აქტივების“ მუხლი არასწორად არის გაზრდილი 2018 წლის 1 იანვრამდე დაურიცხავი ცვეთის ხარჯით − 45,484,646 ლარის ოდენობით. ამდენად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „გრძელვადიანი აქტივები“ გაზრდილია 45,484,646 ლარით, ხოლო 103,236,067 ლარის აქტივის ნაშთზე ვერ მოვიპოვეთ საკმარისი და შესაფერისი მტკიცებულებები, თუ რამდენად აკმაყოფილებენ აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. ინვენტარიზაცია წარმოადგენს კონტროლის მექანიზმს, რომლის მიზანია დანაკლისის, ზედმეტობისა და დაზიანებული/გამოუსადეგარი ძირითადი აქტივების იდენტიფიცირება. შესაბამისად, ინვენტარიზაციის ჩატარება მნიშვნელოვანია იმაში დასარწმუნებლად, რომ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული ყველა ძირითადი საშუალება რეალურად არსებობს და ამასთანავე, ორგანიზაციის მფლობელობაში არსებული ყველა ძირითადი საშუალება სრულად არის ასახული ფინანსურ ანგარიშგებაში. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი და სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდი არ ატარებენ დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივების ინვეტარიზაციას, რაც მნიშვნელოვნად უშლის ხელს გამოუსადეგარი/შეჩერებული პროექტებისა და სამშენებლო სამუშაოების, ასევე ექსპლუატაციაში შესული ძირითად აქტივების დროულ იდენტიფიცირებას.

სააგენტოს არ აქვს აღრიცხული მოთხოვნები 2018 წელს შეცდომით გადარიცხული თანხებით, სულ − 55,555 ლარი, რომელიც აღდგენილია ბიუჯეტში 2019 წელს. არ არის აღრიცხული ლტოლვილთა სამინისტროს მიხედვით კონტრაქტორი საწარმოების მიმართ ხელშეკრულების პირობების დარღვევის გამო დაკისრებული 4,031,814 ლარის საჯარიმო სანქცია, საიდანაც 3,974,721 ლარის ჯარიმები დაკისრებულია სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილებების საფუძველზე. სააგენტოს 2018 წელს ჩამოწერილი აქვს სახელმწიფო პროგრამების ფარგლებში სამედიცინო დაწესებულებების შემოწმების შედეგად დაკისრებული 214,583 ლარის დებიტორული დავალიანება. მოთხოვნის აღნიშნული თანხით კორექტირება განხორციელდა 2019 წელს და ეს ოპერაცია უნდა აისახოს ამავე პერიოდის ფინანსურ ანგარიშგებაში. სააგენტოს არ აქვს აღრიცხული შემოსავლების სამსახურის მიხედვით გადამხდელის პირადი ბარათის მონაცემებით საგადასახადო აქტივების ნაშთი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით − 79,927 ლარი, რაც ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში. შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა №1-ში მოკლევადიანი აქტივების ნაშთი შემცირებულია 4,381,879 ლარით.

სსიპ − საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში „გრძელვადიანი ფინანსური ვალდებულებები“ შეადგენს 49,890,583 ლარს. აღსანიშნავია, რომ ფონდის მიერ არასწორ პერიოდშია აღრიცხული შპს „ინ-სის“ მიმართ წარმოშობილი 972,475 ლარის ვალდებულებები, რადგან პირველადი დოკუმენტები საოპერაციო პერიოდით ეკუთვნის 2018 წლის დეკემბერს, ხოლო ვალდებულება აღიარებულ იქნა 2019 წელს, როდესაც მოხდა აღნიშნული დავალიანების დაფარვა. გამომდინარე აქედან, 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ვალდებულებების და ხარჯის მუხლი არასწორად არის შემცირებული 972,475 ლარით. ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის მოცემული ინფორმაცია ისეთი 11 სასამართლო დავის შესახებ, რომელთა სავარაუდო თანხა ცნობილი იყო 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით და შეადგენდა 27 მლნ ლარს. ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანი წარდგენის პრინციპიდან გამომდინარე, მიზანშეწონილია, ზემოაღნიშნული დავების შესახებ ინფორმაცია ასახული იყოს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში. სსიპ − ევრაზიის სატრანსპორტო დერეფნის საინვესტიციო ცენტრის მიერ წარმოდგენილი ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „გრძელვადიანი ფინანსური ვალდებულებები და კრედიტორული დავალიანებების“ მუხლში არ არის ასახული მომწოდებლის მიმართ დარიცხული ვალდებულებები 4,300,983 ლარის ოდენობით, ვინაიდან ცენტრი ფინანსურ ანგარიშგებას ამზადებს საკასო მეთოდით, რაც შეუსაბამოა აღრიცხვის ინსტრუქციასთან. აქედან გამომდინარე, არასწორად არის შემცირებული „არაფინანსური აქტივების“ მუხლით გაწეული ხარჯიც. ამდენად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „გრძელვადიანი ფინანსური ვალდებულებები და კრედიტორული დავალიანებების“ მუხლი არასწორად არის შემცირებული 5,273,458 ლარით, ხოლო „გრანტების“ და „სუბსიდიის“ მუხლი, შესაბამისად, 972,475 და 4,300,983 ლარით.

ფინანსურ ანგარიშგებაში − „მოთხოვნები არაფინანსური აქტივების დანაკლისებით“, ანგარიშზე 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღრიცხულია 779,411 ლარის დავალიანება. დანაკლისის აღდგენისთვის გატარებული ღონისძიებების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია, კერძოდ, ცენტრალური აპარატის შემთხვევაში, სამართალდამცავ ორგანოებში გადაგზავნილი მასალები და ლტოლვილთა სამინისტროს გადაგზავნილ მასალებზე რეაგირების მდგომარეობის ამსახველი ინფორმაცია სამინისტრომ ვერ წარმოადგინა; ცენტრალური აპარატის დავალიანების შესახებ ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ფინანსურ ანგარიშგებაში ძირითადი კაპიტალის მოხმარების ხარჯი შეადგენს 102,097,553 ლარს. ცვეთის ხარჯი ორგანიზაციამ გაიანგარიშა ერთ-ერთი შიდა სტრუქტურული ერთეულის მიერ მომზადებული ბაზით. ამავე მონაცემებზე დაყრდნობით, აუდიტის ჯგუფმა გადათვალა ცვეთის ხარჯი და გამოვლინდა, რომ დეპარტამენტს ცვეთის ხარჯი აღრიცხული ჰქონდა 9,112,964 ლარით ნაკლები ოდენობით. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „ძირითადი აქტივები“ არასწორად არის გაზრდილი 9,112,964 ლარით და ფორმა N2-ში „ძირითადი კაპიტალის მოხმარების“ მუხლი არასწორად არის შემცირებული 9,112,964 ლარით.

ვერ დადასტურდა ცენტრალური აპარატისა და სააგენტოს დებიტორული დავალიანება, სულ 67 ორგანიზაციის შემთხვევაში, რომელთა დავალიანება 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენდა 51,246,404 ლარს. დებიტორული დავალიანების დასადასტურებლად ძირითადი აუდიტორული პროცედურები (გარე დადასტურება) საკმარისი არ აღმოჩნდა და ვერც ალტერნატიული პროცედურების განხორციელება გახდა შესაძლებელი, ვინაიდან სააგენტოს დებიტორული დავალიანების დიდ ნაწილს შეადგენს დავალიანებები, რომლებიც წარმოქმნილია სახელმწიფო პროგრამების ზედამხედველობის ფარგლებში დაკისრებული საჯარიმო სანქციებით. თანხების ბიუჯეტში აღდგენას ორგანიზაციები ახორციელებენ ხაზინის ერთიან ანგარიშზე ჩარიცხვით. იმ შემთხვევაში, თუ ორგანიზაციას საგადახდო დავალებაში არ აქვს მითითებული დავალიანების წარმოქმნის საფუძველი ან არ არის საგადახდო დავალება წარმოდგენილი სააგენტოში, ხაზინის ამონაწერით ვერ ხერხდება იმ დავალიანების იდენტიფიცირება, რომლის დაფარვის მიზნითაც განხორციელდა გადახდა. ცენტრალურ აპარატში კი, დავალიანებები ხანდაზმულია და არ არის განხორციელებული მოთხოვნა-ვალდებულებების ინვენტარიზაცია, შესაბამისად, არ არის გაფორმებული შედარების აქტები.

2018 წლის 27 აგვისტოს სამინისტროს აპარატსა და სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდს შორის გაფორმებული მიღება-ჩაბარების აქტის საფუძველზე ფონდს ჭიათურის საბაგირო გზების რეკონსტრუქცია-რეაბილიტაციის პროექტის ფარგლებში გადმოეცა სამინისტროს ბალანსზე რიცხული 5,366,518 ლარის ფინანსური და 264,730 ლარის ღირებულების არაფინანსური აქტივი. გადმოცემული აქტივი წარმოადგენდა 2015 წელს სამინისტროს აპარატის მიერ კონტრაქტორისთვის გადახდილ საავანსო თანხას. ფონდმა აქტივი მიიღო ლარებში განსაზღვრული თანხით, თუმცა ბუღალტრულად 2015 წელს გადარიცხული საავანსო თანხა − 2,379,092 ევრო და არაფინანსური აქტივის თანხა − 100,000 ევრო აღრიცხა 2018 წლის 27 აგვისტოს კურსის ეკვივალენტით ლარში, შესაბამისად, 7,087,553 და 297,910 ლარის ოდენობით. გამომდინარე აქედან, 1,754,215 ლარით გადააფასა გრანტის სახით მიღებული შემოსავალი. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში გრანტის სახით მიღებული შემოსავალი არასწორად არის გაზრდილი 1,754,215 ლარით.

ფინანსურ ანგარიშგებაში აღრიცხულია რეფერალური მომსახურების პროგრამის ფარგლებში, 2006 წლიდან 2018 წლამდე პერიოდში 1,106 ფიზიკური პირის მიმართ წარმოშობილი დებიტორული დავალიანება, სულ − 15,198,728 ლარი. აღნიშნული პროგრამის ფარგლებში ბენეფიციარები დახმარებას იღებენ კომისიის საოქმო გადაწყვეტილების საფუძველზე, რომელიც განსაზღვრავს კონკრეტული ბენეფიციარისთვის ქვეყნის გარეთ სამედიცინო დაწესებულებაში მომსახურების მისაღებად გადასარიცხ თანხას. გადაწყვეტილების საფუძველზე ფორმდება შეთანხმება ბენეფიციართან/მისი ნდობით აღჭურვილ პირთან, რომლის მიხედვით, იგი ვალდებულია გამგზავრების წინ წარმოადგინოს გამგზავრების დამადასტურებელი დოკუმენტი (ბილეთი/ჯავშანი), ხოლო მიღებული მომსახურების შემდეგ არა უგვიანეს 30 კალენდარული დღისა − ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტები. ასევე ბენეფიციარი/მისი ნდობით აღჭურვილი პირი ვალდებულია სააგენტოს აცნობოს საზღვარგარეთ სამკურნალო დაწესებულებების მიერ მისთვის გადარიცხული თანხის არასრულად გამოყენების თაობაზე და არ გამოიტანოს აღნიშნული თანხა სამკურნალო დაწესებულებიდან. ვალდებულებების შეუსრულებლობის შემთხვევაში კი, ბენეფიციარი ან/და მისი ნდობით აღჭურვილი პირი ვალდებულია, სააგენტოში სრულად დააბრუნოს მისთვის გამოყოფილი თანხა. სამინისტროს განმარტებით, დებიტორული დავალიანება აღიარდება თანხის გადარიცხვის დროს, რომლის ჩამოწერის საფუძველი არის ბენეფიციარის ან/და მისი ნდობით აღჭურვილი პირის მიერ წარმოდგენილი მომსახურების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია. სამინისტროს, ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტაციის მისაღებად, შესაბამისი ღონისძიებები არ გაუტარებია. დებიტორული დავალიანების დასადასტურებლად დასტურის წერილი ვერ გაიგზავნა და არც აუდიტის ობიექტს შეუფასებია დებიტორული დავალიანება ინსტრუქციის და ფინანსთა მინისტრის მიერ დამტკიცებული ინვენტარიზაციის ჩატარების წესის შესაბამისად, რაც ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში საბიუჯეტო სახსრებიდან გრანტების სახით გაწეულ ხარჯებში ასახულია 147,061,587 ლარი, რის საფუძვლადაც გამოყენებულია მხოლოდ კონტრაქტორებთან გაფორმებული მიღება-ჩაბარების აქტები. აღნიშნული ხარჯის გაწევის შედეგად იქმნება ძირითადი აქტივი, რომელიც გადაეცემა მუნიციპალიტეტებს, თუმცა ფონდის საბუღალტრო მონაცემებში აქტივის შექმნის ოპერაციები არ ფიქსირდება და პირდაპირ „გრანტის“ მუხლით გაწეულ ხარჯად აღიარდება, რაც, თავის მხრივ, მიუთითებს, რომ აქტივის შექმნის ეტაპზე კონტროლის მექანიზმი არ არსებობს. ფონდმა გრანტის სახით გაწეული ხარჯის საფუძვლად ვერ წარმოადგინა ბენეფიციარებისთვის აქტივების გადაცემის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია. აქედან გამომდინარე, ჩვენ ვერ მოვიპოვეთ შესაბამისი რწმუნება 147,061,587 ლარის გრანტის ხარჯად აღიარების შესახებ. ზემოაღნიშნული თანხიდან 641,554 ლარი უნდა აღრიცხულიყო სუბსიდიის ხარჯად, ნაცვლად − გრანტის ხარჯისა, რადგან არაფინანსური აქტივის მიმღები ბენეფიციარი კერძო სუბიექტია. საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი შესრულებული სამუშაოების საფუძველზე შექმნილ ძირითად აქტივებს „გრანტების“ მუხლით გადასცემს შესაბამის მუნიციპალიტეტებს. 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში აღნიშნული მუხლით გაწეული ხარჯი შეადგენს 43,251,951 ლარს, ხოლო წარმოდგენილი დოკუმენტაციის საფუძველზე გადაცემული აქტივის მოცულობა შეადგენს 41,169,733 ლარს, რაც 2,082,218 ლარით ნაკლებია ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულზე. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში გრანტების სახით გაწეული ხარჯები არასწორად არის გაზრდილი 2,082,218 ლარით, ხოლო 147,061,587 ლარის გრანტის ხარჯად აღიარების შესახებ, შესაფერისი მტკიცებულებები ვერ მოვიპოვეთ.

ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღრიცხულია 2010 წლამდე 6 პირის მიმართ წარმოშობილი 199,530 ლარის დებიტორული დავალიანება, რომლის წარმოშობის დამადასტურებელ დოკუმენტაციას სააგენტო არ ფლობს. ამასთანავე, ნაშთების რეალურობის დადგენის მიზნით, მოთხოვნების ინვენტარიზაციის დროს, ორგანიზაციებთან არ გაფორმებულა ურთიერთშედარების აქტები, რაც ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში „სუბსიდიების“ მუხლით გაწეული ხარჯი შეადგენს 14,740,197 ლარს. გამოვლინდა, რომ 1,243,705 ლარის ოდენობის სუბსიდიის ხარჯი, ნაცვლად 2017 წლისა, მიკუთვნებულია 2018 წლისთვის. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N2-ში „სუბსიდიის“ მუხლი არასწორად არის გაზრდილი 1,243,705 ლარით.

ცენტრალურ აპარატს „სხვა დანარჩენი მატერიალური მარაგების“ ანგარიშზე 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღრიცხული აქვს 121,285 ლარის მატერიალური მარაგები, რომელიც სამინისტროს შეფასებით, შემდგომი გამოყენებისთვის გამოუსადეგარია, რაც ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში. სააგენტოს სხვა დანარჩენი მატერიალური მარაგების ანგარიშზე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღრიცხული აქვს C ჰეპატიტის მართვის პროგრამის ფარგლებში 560,645,083 ლარის ვადაგასული მედიკამენტი. ვადაგასული მედიკამენტების შესახებ ინფორმაცია შემდეგია: ცხრილი №5. ვადაგასული მედიკამენტები დასახელება რაოდენობა (ცალი) ინტერფერონი 1,222 რიბავირინი 5,547 ზეპატიერი 2,268 სოვალდი 16,834 ჰარვონი 205,003 სააგენტოს განმარტებით, მედიკამენტების ვადის გასვლის ძირითადი მიზეზი იყო ის, რომ 2017 წლის ივლისიდან მკვეთრად შემცირდა ბენეფიციართა მომართვიანობა. ასევე პროგრამის ამოქმედების თავდაპირველ ეტაპზე (2015 წელი) ძირითადი სამკურნალო პრეპარატი იყო სოფოსბუვირი (სოვალდი), რომელიც სამკურნალო რეჟიმების მიხედვით, ინიშნებოდა სხვა მედიკამენტებთან (ინტერფერონი და რიბავირინი) კომბინაციით. 2016 წლის თებერვლიდან აღნიშნული პრეპარატი ჩანაცვლდა ახალი თაობის მედიკამენტით − ჰარვონით, რომლის მიხედვით შეიცვალა სამკურნალო რეჟიმები და აღნიშნულმა მკვეთრად შეამცირა თავდაპირველ ეტაპზე გამოყენებული პრეპარატების (სოფოსბუვირი, ინტერფერონი და რიბავირინი) მოხმარება. ასევე სააგენტოს განმარტებით, არსებობს მკურნალობის თვითნებური შეწყვეტის ან გარდაცვალების ფაქტები. ჩართული ბენეფიციარების დაგეგმილი და ფაქტობრივი რაოდენობრივი მაჩვენებლები შემდეგია: ცხრილი №6. პაციენტების დაგეგმილი და ფაქტობრივი რაოდენობა წელი დაგეგმილი რაოდენობა ფაქტობრივი რაოდენობა სხვაობა 2015 5,000 5,936 936.00 2016 20,000 21,654 1,654.00 2017 20,000 14,791 (5,209.00) 2018 20,000 10,206 (9,794.00) სააგენტოს მიერ წარმოდგენილი ინფორმაციით კი, მკურნალობის რეჟიმების გათვალისწინებით, ვადაგასული მედიკამენტი წარმოადგენს საშუალოდ შემდეგი რაოდენობის პაციენტების სამკურნალო საშუალებას: ცხრილი №7. პაციენტების წლიური საშუალო რაოდენობა დასახელება პაციენტების საშუალო რაოდენობა ინტერფერონი 85 რიბავირინი 9 ზეპატიერი 27 სოვალდი 167 ჰარვონი 2,033 შედეგად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში − ფორმა №1-ში მოკლევადიანი აქტივების საბოლოო ნაშთი გაზრდილია 560,766,368 ლარით. მოცემული უზუსტობები ქმნის პროგრამის ფარგლებში მისაწოდებელი სამედიცინო სერვისის მედიკამენტებით უზრუნველყოფის დამახინჯებულ სურათს, ასევე ზრდის მედიკამენტების საჭიროების განსაზღვრის და მისი განაწილების დროს არაადეკვატური გადაწყვეტილებების მიღების რისკს.

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდმა გადააფასა გაცემული ავანსები, რაც აღრიცხვის ინსტრუქციის დარღვევას წარმოადგენს. გადაფასების შედეგად მიღებულმა შემოსავალმა შეადგინა 635,154 ლარი, ხოლო ზარალმა − 1,241,545 ლარი. ასევე: ფონდის მიერ მყარი ნარჩენების მართვის პროექტის ფარგლებში გადაფასებულია მუნიციპალიტეტებზე დასარიცხი გრძელვადიანი სასესხო მოთხოვნა. აღნიშნული სესხი მუნიციპალიტეტებზე გაცემულია ლარში, შესაბამისად, 3,095,447 ლარით გაზრდილია არასაოპერაციო ხარჯების ანგარიში. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბრის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N4-ში „კურსთაშორისი სხვაობით მიღებული შემოსავალი“ არასწორად არის გაზრდილი 635,154 ლარით, ხოლო „კურსთაშორისი სხვაობით მიღებული ზარალი“ არასწორად არის გაზრდილი 4,336,992 ლარით.

ლტოლვილთა სამინისტროს ძირითადი აქტივების ანგარიშზე აღრიცხული აქვს 50,509,937 ლარის ღირებულების არაფინანსური აქტივი საცხოვრებელი სახლების სახით, რომლებიც ნასყიდობის ხელშეკრულების საფუძველზე, გადაცემულია და საკუთრების უფლება საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულია დევნილ და ეკომიგრანტ ბენეფიციარებზე. ლტოლვილთა სამინისტროს არაწარმოებული აქტივების ანგარიშზე აღრიცხული აქვს 33,000 ლარის ღირებულების არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი, რომელიც კომისიის გადაწყვეტილების საფუძველზე, გადაცემულია და საკუთრების უფლება საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულია საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სახელზე. ცენტრალურ აპარატს დაუმთავრებელი აქტივების ანგარიშზე აღრიცხული აქვს 363,520 ლარის ღირებულების პროექტები. აუდიტის ობიექტის განმარტებით, 3 პროექტის მიხედვით (საპროექტო მომსახურების ღირებულება 361,020 ლარი), სამშენებლო სამუშაოები არ განხორციელებულა და მათი შემდგომი გამოყენება შეუძლებელია, ხოლო ერთი პროექტის მიხედვით (საპროექტო მომსახურების ღირებულება 2,500 ლარი), სამშენებლო სამუშაოები დასრულებულია, რაც ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში. შედეგად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა №1) ძირითადი და არაწარმოებული აქტივების საბოლოო ნაშთი გაზრდილია, შესაბამისად, 50,873,457 ლარით და 33,000 ლარით.

სსიპ − საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდმა საკუთარი სახსრების ანგარიშზე 2017 წლის 29 დეკემბერს კაპიტალური პროექტების დაფინანსების მიზნით, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროდან მიიღო 91,936,465 ლარი. აქედან, მთავრობის 2017 წლის 18 დეკემბრის N2635 განკარგულებით − 61,012,000 ლარი, სახელმწიფო სერვისების მიწოდების უზრუნველსაყოფად საჭირო შენობა-ნაგებობების მშენებლობისთვის, ხოლო მთავრობის 2017 წლის 8 დეკემბრის N2570 განკარგულებით − 30,924,465 ლარი, ადმინისტრაციული შენობა-ნაგებობების მშენებლობისთვის. აღნიშნული თანხებიდან 9,900,000 ლარი 2018 წლის დასაწყისში ფონდმა დაუბრუნა ეკონომიკის სამინისტროს, ხოლო 82,012,000 ლარი განათავსა კომერციული ბანკების სადეპოზიტო ანგარიშებზე სარგებლის მიღების მიზნით. პროექტების განხორციელება აუდიტის დასრულების თარიღისთვის ჯერ არ იყო დაწყებული და შესაძლოა, 2019 წლის ბოლომდეც ვერ განხორციელდეს. გამომდინარე აქედან, მთავრობის ზემოხსენებული განკარგულებების მოთხოვნები ჯერ არ შესრულებულა. ამასთანავე, ფონდმა მიიღო საპროცენტო სარგებელი 4,842,449 ლარის ოდენობით, რომელსაც განკარგავს, როგორც საკუთარ შემოსავალს. გარდა ამისა, იზრდება რისკი, რომ პროექტის განხორციელების შემთხვევაში შესყიდვის პროცედურები ჩატარდეს დაჩქარებული გზით, რამაც შესაძლოა ვერ უზრუნველყოს გამოყოფილი სახსრების ეკონომიური ხარჯვა.

საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით და ასანაზღაურებელი შემთხვევების მიხედვით გაფორმებული მიღება-ჩაბარების აქტების საფუძველზე, სამედიცინო დაწესებულებების მიმართ სააგენტოს აღურიცხველი კრედიტორული დავალიანება შეადგენდა 6,221,673 ლარს, ხოლო, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით − 463,245 ლარს. შედეგად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა №1) ფინანსური ვალდებულებების საწყისი ნაშთი და საბოლოო ნაშთი შემცირებულია, შესაბამისად, 6,221,673 ლარით და 463,245 ლარით.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით სსიპ − ევრაზიის სატრანსპორტო დერეფნის საინვესტიციო ცენტრის საგადასახადო ბარათზე ჯამური დადებითი სალდო შეადგენდა 1,997,808 ლარს, რაც ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ მუხლში არ იყო ასახული. აღსანიშნავია, რომ აუდიტის პერიოდში ცენტრმა დააკორექტირა შემოსავლების სამსახურში დეკლარაციები და გამოვლენილი უზუსტობა გაასწორა.

ფინანსურ ანგარიშგებაში 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აღრიცხულია 2004 წლიდან 2010 წლამდე წარმოქმნილი 4,413,295 ლარის ხანდაზმული კრედიტორული დავალიანება, რომლის წარმოშობის დამადასტურებელ დოკუმენტაციას სამინისტრო არ ფლობს ან არ არის იდენტიფიცირებადი კონკრეტული კრედიტორების დონეზე. ცენტრალური აპარატის დავალიანების შესახებ ასევე ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

სამინისტროს აპარატს საქართველოს მთავრობის განკარგულებით გადაეცა პროგრამები, რომელიც ითვალისწინებდა იძულებით გადაადგილებულ პირთა ინფრასტრუქტურული პროექტების ადმინისტრირებასა და ინფრასტრუქტურული პროექტების მხარდაჭერის ღონისძიებებს. აღნიშნული პროგრამების განსახორციელებლად სამინისტროს აპარატმა არაფინანსური აქტივების შექმნის მიზნით გასწია 4,546,225 ლარის ხარჯი, რაც ფინანსურ ანგარიშგებაში არ ასახა. შესაბამისად, „ძირითადი აქტივების“ მუხლი არასწორად იყო შემცირებული 4,546,225 ლარით. სსიპ − საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდს 2018 წლის 27 დეკემბერს მიღება-ჩაბარების აქტის საფუძველზე საქართველოს მთავრობის დადგენილებით გადმოეცა ზემოაღნიშნული პროგრამული კოდების ფარგლებში შექმნილი 13,812,459 ლარის „ძირითადი აქტივები“ და 68,409 ლარის ღირებულების „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივები“. აღნიშნული აქტივები არ იყო ასახული ფონდის 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მომზადებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში. შედეგად, აქტივები არასწორად იყო შემცირებული 13,880,868 ლარით. აუდიტის პერიოდში სამინისტროს აპარატსა და ფონდს ვაცნობეთ ზემოაღნიშნული უზუსტობების შესახებ. საპასუხოდ, უწყებებმა დააკორექტირეს „ძირითადი აქტივებისა“ და „სხვა მოკლევადიანი აქტივების“ მუხლები და წარადგინეს დაზუსტებული ფინანსური ანგარიშგება.

დასტურის წერილის გასაგზავნად ცენტრალური აპარატის და სააგენტოს კრედიტორული დავალიანების რეესტრებიდან შერჩეულია 68 ორგანიზაცია, რომელთა დავალიანება 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, შეადგენდა 25,994,261 ლარს. ცენტრალურ აპარატს არ გაუგზავნია დასტურის წერილები მათი ხანდაზმულობის გამო, ხოლო სააგენტოს 47 ორგანიზაციიდან, პასუხი მიღებულია 10 ორგანიზაციიდან, საიდანაც დადასტურდა მხოლოდ ერთი ორგანიზაციის ნაშთი − 524,840 ლარი, სხვა შემთხვევებში კი გამოვლენილია არსებითი სხვაობები. კრედიტორული დავალიანების დასადასტურებლად ძირითადი აუდიტორული პროცედურები (გარე დადასტურება) საკმარისი არ აღმოჩნდა და ვერც ალტერნატიული პროცედურების განხორციელება გახდა შესაძლებელი, ვინაიდან სააგენტოს კრედიტორული დავალიანების დიდი წილი სახელმწიფო პროგრამების ფარგლებში წარმოქმნილი დავალიანებებია. საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში შესრულებული სამუშაოს წარმოდგენა სამედიცინო დაწესებულებებს შეუძლიათ 3 საანგარიშგებო თვის ვადაში. შესაბამისად, მათ აღრიცხვაში ასახულია ის დავალიანებები, რომელთა წარმოქმნის საფუძველი ორგანიზაციას სამინისტროში ასანაზღაურებლად არ წარმოუდგენია, ხოლო ცენტრალურ აპარატში დავალიანებები ხანდაზმული დავალიანებებია და არ არის განხორციელებული მოთხოვნა-ვალდებულებების ინვენტარიზაცია, შესაბამისად, არ არის გაფორმებული შედარების აქტები;" შედეგად, ჩვენ ვერ მივიღეთ რწმუნება სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა №1) 29,882,716 ლარის საბოლოო ნაშთის კრედიტორული დავალიანების არსებობაზე, სიზუსტესა და სისრულეზე.

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ მუხლში ასახული იყო ნოტარიუსის სადეპოზიტო ანგარიშზე განთავსებული 2,449,789 ლარი, რომელიც წარმოადგენდა ექსპროპრიაციის წესით მიღებული ქონების ღირებულებას. აქედან, 1,283,360 ლარი იყო შპს „სოკარ ჯორჯია პეტროლიუმისთვის“ ასანაზღაურებელი თანხა. გამოვლინდა, რომ შპს „სოკარ ჯორჯია პეტროლიუმს“ კუთვნილი თანხა მიღებული ჰქონდა 2017 წლის 30 მარტს და შესაბამისად, ფონდის მიერ წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ მუხლი არასწორად იყო გაზრდილი 1,283,360 ლარით. აუდიტის პერიოდში ფონდს ვაცნობეთ ზემოაღნიშნული უზუსტობის შესახებ. საპასუხოდ, ფონდმა დააკორექტირა „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ მუხლი და წარადგინა დაზუსტებული ფინანსური ანგარიშგება.

იმ ძირითად აქტივებზე, რომლებიც ნასყიდობის ხელშეკრულების საფუძველზე გადაცემულია და საკუთრების უფლება საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულია დევნილ და ეკომიგრანტ ბენეფიციარებზე (იხ. გრძელვადიანი აქტივების ნაწილი) 2018 წელს დარიცხულია ცვეთა − 516,399 ლარი. შედეგად, კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა №2) ძირითადი კაპიტალის ხარჯი გაზრდილია 516,399 ლარით.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგების მიხედვით, ფონდის გრანტების ხარჯი ჯამში შეადგენს 160,158,628 ლარს, რომელიც შეიცავს არაფინანსური აქტივის შექმნისთვის გახარჯულ 1,186,214 ლარს. აუდიტის პერიოდში ფონდს ვაცნობეთ ზემოაღნიშნული უზუსტობების შესახებ. საპასუხოდ, ფონდმა შეამცირა „გრანტების“ მუხლი, გაზარდა „დაუმთავრებელი არაფინანსური აქტივები“ 1,186,214 ლარით და წარადგინა დაზუსტებული ფინანსური ანგარიშგება.

ფინანასური ანგარიშგების ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში არ არის ასახული: ინფორმაცია იმ შემთხვევების შესახებ, რომლებზეც სააგენტოში არ არის დასრულებული ინსპექტირება. ფაქტობრივად კი, სამინისტროს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით აქვს ვალდებულება, რომელიც საჭიროებს ვადის და თანხის დაზუსტებას. აუდიტის ობიექტის ინფორმაციით, საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში, ანგარიშგების მოდულში 2018 წელს სამედიცინო დაწესებულებების დაფიქსირებული შესრულებული სამუშაოების ჯამური ღირებულება, რომელთა ინსპექტირებაც 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით არ იყო დასრულებული, შეადგენდა 201,299,806 ლარს. ასევე წარმოდგენილი ინფორმაციით, სამედიცინო დაწესებულებების მიერ მოთხოვნილი ასანაზღაურებელი თანხებიდან, საშუალოდ, 3,56% კორექტირდება. ინფორმაცია სააგენტოს რეფერალური მომსახურების პროგრამის ფარგლებში, 2019 წელს ანაზღაურებული 2018 წლის შესრულებების შესახებ, სულ − 882,570 ლარი. ფაქტობრივი მდგომარეობით სამინისტროს 2018 წლის 31 დეკემბერს ჰქონდა ვალდებულება, რომელიც საჭიროებდა დაზუსტებას და პირველადი დოკუმენტის მიღება-ჩაბარების აქტის შედგენას. შედეგად, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, 2019 წლის მოსალოდნელი ხარჯი და ვალდებულება 2018 წლის შესრულებების შესაბამისად, შეადგენს 195,016,102 ლარს. არ არის ასახული ინფორმაცია იმ ძირითადი აქტივების შინაარსისა და დანიშნულების შესახებ, რომლებიც ლტოლვილთა სამინისტროს შეძენილი აქვს დევნილთა გრძელვადიანი საცხოვრებლით უზრუნველყოფის მიზნით. აღნიშნული საფუძვლით აღრიცხული ძირითადი აქტივების საბალანსო ღირებულება შეადგენს 120,623,024 ლარს, ხოლო დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივებისა − 40,258,656 ლარს. აღნიშნული მოსალოდნელი ვალდებულებების და ძირითადი აქტივების შინაარსის და დანიშნულების შესახებ ინფორმაციის არ წარმოდგენის ფაქტი ფინანსურ ანგარიშგებაში ზრდის ფინანსური ანგარიშგების იმ მომხმარებლების მხრიდან (პარლამენტი, ფინანსთა სამინისტრო) არასწორი გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობას, რომლებიც აფასებენ სამინისტროს მიერ მომსახურების მიწოდების ადეკვატური დონის შენარჩუნებას. არასრულად (შემცირებულად) წარმოდგენილი ინფორმაცია იწვევს სამინისტროზე გასანაწილებელი საბიუჯეტო რესურსის შესახებ არაადეკვატური გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობას და საფრთხის წინაშე აყენებს ბენეფიციარებისათვის სამედიცინო სერვისების, როგორც მიწოდების შესაძლებლობას

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდის „სუბსიდიების“ მუხლით გაწეული ხარჯი 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში შეადგენდა 15,190,242 ლარს. გამოვლინდა, რომ აღნიშნული მუხლით გაწეული ხარჯი 450,000 ლარით არ შეესაბამება ხარჯად აღიარების კრიტერიუმს. 450,000 ლარით უნდა გაზრდილიყო დაუმთავრებელი არაფინანსური აქტივი. აუდიტის პერიოდში ფონდმა გაითვალისწინა გამოვლენილი უზუსტობა ზემოაღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით, დააკორექტირა „სუბსიდიის“ მუხლი და წარადგინა დაზუსტებული ფინანსური ანგარიშგება.

ინვენტარიზაცია არის კონტროლის მექანიზმი, რომლის მიზანია დანაკლისის, ზედმეტობისა და დაზიანებული ან/და გამოუსადეგარი ქონების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების იდენტიფიცირება. შესაბამისად, ინვენტარიზაციის ჩატარება მნიშვნელოვანია იმაში დასარწმუნებლად, რომ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული ყველა მუხლი რეალურად არსებობს და ამასთანავე, ორგანიზაციის მფლობელობაში არსებული ყველა მუხლი სრულად არის ასახული ფინანსურ ანგარიშგებაში. ცენტრალურ აპარატსა და ლტოლვილთა სამინისტროში არ არის ჩატარებული კანონმდებლობით განსაზღვრული სავალდებულო ინვენტარიზაცია, ხოლო დახმარების ცენტრში მატერიალური მარაგების ინვენტარიზაციის შედეგები არ არის გამოყვანილი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით. სააგენტოში სპეცმედიკამენტებისა და ქრონიკული მედიკამენტების ინვენტარიზაცია ჩატარებულია მხოლოდ თბილისში − შპს „პსპ-ს ცენტრალურ ბაზასა“ და შპს „მედფარმა პლუსში“, მაშინ როცა მედიკამენტები განთავსებულია მთელი ქვეყნის მასშტაბით სხვადასხვა აფთიაქებსა და სამედიცინო დაწესებულებებში. სააგენტოს განმარტებით, აღნიშნულის მიზეზია ის, რომ მედიკამენტები განთავსებულია 500-მდე ობიექტში, ინვენტარიზაციისთვის საჭიროა ობიექტების დალუქვა, რამაც შესაძლებელია გამოიწვიოს სამედიცინო მომსახურების უწყვეტობის შეფერხება.

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდის „სუბსიდიების“ მუხლით გაწეული ხარჯი 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში შეადგენდა 15,190,242 ლარს. გამოვლინდა, რომ აღნიშნული მუხლით გაწეული ხარჯი 450,000 ლარით არ შეესაბამება ხარჯად აღიარების კრიტერიუმს. 450,000 ლარით უნდა გაზრდილიყო დაუმთავრებელი არაფინანსური აქტივი. აუდიტის პერიოდში ფონდმა გაითვალისწინა გამოვლენილი უზუსტობა ზემოაღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით, დააკორექტირა „სუბსიდიის“ მუხლი და წარადგინა დაზუსტებული ფინანსური ანგარიშგება. სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდს და საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით „გრძელვადიანი ფინანსური ვალდებულებების“ და „კრედიტორული დავალიანების“ მუხლში ასახული აქვს შესაბამისად, 49,890,593 და 64,111,345 ლარის ვალდებულებები, რომლებიც შესაძლებელია მომწოდებლის მიერ წარმოდგენილი საბანკო გარანტიის საფუძველზე ნებისმიერ დროს დაიფაროს. გამომდინარე აქედან, ვალდებულებების ნაწილი შესაძლოა არ აკმაყოფილებდეს გრძელვადიან ვალდებულებად აღიარების კრიტერიუმს. შესაბამისად, უნდა შემუშავდეს ვალდებულებების აღრიცხვის ერთიანი პოლიტიკა და განისაზღვროს ვალდებულებების დაფარვის ვადები, რომლის გათვალისწინებით, მოხდება გრძელვადიანი ვალდებულებების მოკლევადიან ვალდებულებებში გადატანა, ხოლო დარჩენილი ნაწილი აღიარდება რეალური ღირებულებით (მომავალში გადასახდელი თანხების დისკონტირებული ღირებულებით).

სახელმწიფო პროგრამების ფარგლებში ჩართული სამედიცინო დაწესებულებების ზედამხედველობისა და სამედიცინო მომსახურების ანაზღაურები მიზნით, სამინისტროში არსებობს მონიტორინგის და ინსპექტირების ეტაპები. სააგენტოში აღნიშნული ეტაპების განმახორციელებელი 14 პირი სამსახურებრივ საქმიანობას 2017 და 2018 წლებში ეწეოდა ერთდროულად − როგორც სააგენტოში, ასევე შესამოწმებელ სამედიცინო დაწესებულებებში; პროგრამების ზედამხედველობის ეტაპებისთვის დამახასიათებელი თანდაყოლილი თავისებურებებიდან გამომდინარე, აუცილებელია აღნიშნული პროცესის განმახორციელებელი ყველა პირის მიერ ისეთი ფუნდამენტური ეთიკური ღირებულების დაცვა, როგორიცაა: შესამოწმებელი დაწესებულებისაგან დამოუკიდებლობა, ობიექტურობა და მიუკერძოებლობა. შესაბამისად, აღნიშნულიდან გამომდინარე, ერთი მხრივ, ზედამხედველობის განხორციელების უფლებამოსილების ქონა, ხოლო მეორე მხრივ, ზედამხედველობას დაქვემდებარებულ დაწესებულებასთან ერთდროულად შრომითი ურთიერთობა, შეიცავს ზედამხედველობის განმახორციელებელი და სამედიცინო დაწესებულებების ინტერესების დაპირისპირების მომეტებულ რისკებს.

სსიპ − მუნიციპალური განვითარების ფონდის აღმასრულებელი დირექტორის 2018 წლის 11 დეკემბრის Nს-133 ბრძანებით, ფინანსური აქტივებისა და ფინანსური ვალდებულებების გეგმური ინვენტარიზაციის მიზნით, შეიქმნა საინვენტარიზაციო კომისია, რომელსაც დაევალა 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ფინანსური აქტივებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია და ინვენტარიზაციის აქტის წარდგენა ფონდის აღმასრულებელი დირექტორისათვის 2019 წლის პირველ მარტამდე. ფინანსური მართვისა და ინვესტირების სამსახურის ფინანსური აღრიცხვისა და ანგარიშგების მენეჯერის ინფორმაციით, აღნიშნულთან დაკავშირებით საინვენტარიზაციო აქტი არ შემდგარა და შედარების აქტების გაფორმებაც არ არის დასრულებული აუდიტის ანგარიშის გამოცემის თარიღისთვის. ზემოხსენებული აქტივების კატეგორიების ინვენტარიზაციის სრულყოფილად ჩატარება მნიშვნელოვანია ფინანსურ ანგარიშგებაში ინფორმაციის სამართლიანი და უტყუარი წარდგენისათვის, ასევე აქტივების უდანაკარგოდ და ეფექტიანად მართვისთვის.

საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში სამედიცინო დაწესებულებები გაწეული მომსახურების ასანაზღაურებლად სამი თვის ვადაში სააგენტოში წარადგენენ შესრულებული სამუშაოს დამადასტურებელ დოკუმენტაციას. თანხის ანაზღაურებისთვის, 60 სამუშაო დღის განმავლობაში პროგრამის განმახორციელებელი ვალდებულია განახორციელოს დოკუმენტაციის ინსპექტირება, ასევე ხარვეზით წარდგენილი შემთხვევები მიმწოდებელს ელექტრონულად ეგზავნება მთლიან შესრულებასთან ერთად. ხარვეზის აღმოსაფხვრელად და, საჭიროების შემთხვევაში, ნაბეჭდი სახით დოკუმენტაციის განმეორებით წარსადგენად, მიმწოდებელს ეძლევა 5 სამუშაო დღე. დადგენილ ვადაში ხარვეზის აღმოფხვრის შემთხვევაში, შემთხვევები განიხილება როგორც ანაზღაურებას დაქვემდებარებული, ხოლო მითითებულ ვადაში ხარვეზის აღმოუფხვრელობისას, შემთხვევა არ ანაზღაურდება; აუდიტის ჯგუფმა შეისწავლა 2018 წლის 1 იანვრიდან და 2019 წლის 1 აპრილამდე გადარიცხვების შესაბამისად გაფორმებული მიღება-ჩაბარების აქტების ინსპექტირების ვადები და გამოავლინა შემდეგი: ინსპექტირების დასრულების ვადა აჭარბებდა დადგენილ ნორმას, სულ − 9,770 შემთხვევაში. განმეორებით წარმოდგენილი დოკუმენტაციის ვადები აჭარბებს დადგენილ ნორმას, სულ − 4,490 შემთხვევაში. მოცემული შეუსაბამობები იწვევს პროგრამის ფარგლებში აღრიცხული წლიური ხარჯის დამახინჯებულ სურათს და ზრდის სამედიცინო სერვისის უწყვეტად მიწოდების რისკებს. ამასთანავე, აღნიშნული ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

ფონდის 2018 წლის 31 დეკემბრის ფინანსური ანგარიშგება არ მოიცავს მიწის ორ ნაკვეთს: გარდაბანი, სოფ. ფონიჭალა − 2400 კვ.მ ფართი; ქ. თბილისი, რუსთავის გზატკეცილი − 238 კვ.მ ფართი. აღნიშნული მიწის ნაკვეთები გადმოცემულია 2013-2017 წლებში. ჩვენთვის უცნობია საბალანსო ღირებულება, რომლითაც შემცირებულია „არაწარმოებული აქტივების“ მუხლი.

C ჰეპატიტის მართვის სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში 2018 წელს 41-მა სამედიცინო დაწესებულებამ დააფიქსირა 25,495 შეტყობინება; მონიტორინგი საერთოდ არ განხორციელებულა 80%-ში, კერძოდ: 33 სამედიცინო დაწესებულებაში, რომელთაც დაფიქსირებული აქვთ 20,095 შეტყობინება, არ შემოწმებულა შეტყობინებათა 79%. ამასთანავე, შეტყობინებები დაფიქსირებულია 9 რეგიონში, საიდანაც 5 რეგიონში მონიტორინგი არ განხორციელებულა. − 2018 წელს, საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში, 332-მა სამედიცინო დაწესებულებამ დააფიქსირა 1,423,085 შემთხვევა, საიდანაც შემოწმებულია 23%, სულ 333,431 შემთხვევა; მონიტორინგი საერთოდ არ განხორციელებულა 35%-ში, კერძოდ, 115 სამედიცინო დაწესებულებაში, რომელთაც წლის განმავლობაში დაფიქსირებული ჰქონდათ 70,035 შეტყობინება. სააგენტოს განმარტებით, ეფექტური მონიტონგისთვის შერჩევისას პრიორიტეტი ენიჭება გადაუდებელი სტაციონარული მომსახურების (განსაკუთრებით კომპლექსურ, რამდენიმე პროგრამული კოდის შემცველ და გახანგრძლივებულ) შემთხვევებს, რითაც არის განპირობებული, ძირითადად, ამბულატორიული, დღის სტაციონარის (გეგმური ქირირგიული ოპერაციები, ძირითადად ოფთალმოლოგია), მონოპროფილური შემთხვევების ნაკლებ პრიორიტეტულობა. − ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში, 2018 წელს 14,250 შეტყობინება დააფიქსირა 43-მა სამედიცინო დაწესებულებამ, განხორციელდა 4,583 შემთხვევის მონიტორინგი. აღსანიშნავია, რომ 7 სამედიცინო დაწესებულებაში სულ 1,329 შემთხვევა, თითოეულის მიერ დაფიქსირებული შემთხვევების 84% და მეტი შემოწმდა, მაშინ როცა 11 სამედიცინო დაწესებულებაში, რომლებმაც 1,266 შეტყობინება დააფიქსირეს, მონიტორინგი არ განხორციელებულა. წლის განმავლობაში 43 კონკრეტულ დღეს დაფიქსირებული შეტყობინების შესაბამისად, მონიტორინგი უნდა განხორციელებულიყო 303 შემთხვევაში, შემოწმებულია 186 შემთხვევა. მონიტორინგის პროცედურებისათვის სამედიცინო დაწესებულებების შერჩევის არსებული სისტემა წარმოშობს არასამართლიანი და არათანაბარი მიდგომის რისკებს. ამასთანავე, აღნიშნული ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში გაორმაგებულად არის ასახული ამხანაგობა „დაგი-სკის“ მიმართ მოკლევადიანი და გრძელვადიანი ვალდებულებები, ჯამში: 103,964 ლარით, რის გამოც აღნიშნული მუხლი არასწორად არის გაზრდილი ამავე ოდენობის თანხით.

სამინისტროში ხშირად ხორციელდება ბიუჯეტის კანონით განსაზღვრული გეგმური ასიგნებების გადანაწილებები, განსაკუთრებით ქვეპროგრამებისა და საბიუჯეტო კლასიფიკაციის მუხლების დონეზე. გარკვეულ შემთხვევებში ადგილი აქვს ასიგნებების გადანაწილების უკუპროცესს − ხშირად ბრუნდება უკან თანხები იმ პროგრამებზე/ქვეპროგრამებზე, საიდანაც წლის განმავლობაში ხდებოდა ასიგნებების გადატანა. აღნიშნული ბიუჯეტის დაგეგმვის ხარვეზებზე მიუთითებს. წლის განმავლობაში ხარჯთაღრიცხვის ცვლილებებით 16 პროგრამული კოდის შემთხვევაში, 87,920,387 ლარი გადანაწილებულია სხვა პროგრამებიდან ან სარეზერვო ფონდებიდან, მათ შორის, დეკემბერში − 67,378,729 ლარი. აღნიშნული ქმნის ცალკეული პროგრამის/ქვეპროგრამის ფარგლებში დაგეგმილი ღონისძიებების დაფინანსებისათვის საჭირო სახსრების დეფიციტის და დასახული მიზნების შეუსრულებლობის რისკს. ამასთანავე, მოსახლეობის საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამისთვის სამინისტრომ საბიუჯეტო განაცხადით (ჭერს ზევით) მოითხოვა 720,000,000 ლარი და დაუმტკიცდა 704,000,000 ლარი. სხვა პროგრამული კოდებიდან გადმოტანილმა თანხამ შეადგინა 56,410,090 ლარი, საიდანაც დეკემბერში გადმოტანილია 47,360,090 ლარი. პროგრამის ბიუჯეტი კი მასში განხორციელებული არსებითი ცვლილებების მიუხედავად, წლების განმავლობაში მზარდია. ასევე გამოვლინდა ბიუჯეტის საბოლოო კანონით დამტკიცებულ გეგმასთან მიმართებაში დაბალი ათვისების მქონე ზოგიერთი პროგრამა/ქვეპროგრამა, რომელთაც დაზუსტებულ გეგმასთან მიმართებაში მაღალი ათვისება აქვთ. მათ შორის, „C ჰეპატიტის მართვა“ (35 03 02 12 01), ასიგნებები ბიუჯეტის კანონით − 15,400,000 ლარის ოდენობით განისაზღვრა. თუმცა ათვისებულ იქნა მხოლოდ 4,741,000 ლარი, 10,656,000 ლარი კი გადანაწილდა სხვა პროგრამებზე/ქვეპროგრამებზე. სამინისტროს მხრიდან წარმოდგენილი განმარტებით, დაბალი ათვისების მაჩვენებელი გამოწვეულია პაციენტთა რაოდენობის კლებით. აღსანიშნავია, რომ ეს ქვეპროგრამა ბოლო წლებში მუდმივად დაბალი ათვისების მაჩვენებლით ხასიათდება, რაც ბიუჯეტის დაგეგმვის ეტაპზე სამინისტროს არ გაუთვალისწინებია; ასევე გამოვლინდა შემთხვევები, რომლებიც არ წარმოადგენდა გაუთვალისწინებელ გადასახდელებს და შესაძლებელი იყო მოვლენის/ღონისძიების გათვალისწინება ბიუჯეტის დაგეგმვის ეტაპზე, კერძოდ: სამინისტროს 2014 წლიდან 2018 წლის ჩათვლით პერიოდში, „სოფლის ექიმის“ პროგრამის ფარგლებში კონტრაქტით გაფორმებული ექიმებისა და ექთნების ერთჯერადი გასაცემლის დასაფინანსებლად აუთვისებელი თანხა „სოციალური უზრუნველყოფის“ და „საქონელი და მომსახურების“ მუხლიდან გადაჰქონდა „სხვა ხარჯების“ მუხლში. აღნიშნულმა თანხამ 2018 წელს შეადგინა 588,000 ლარი. მოსახლეობის მიზნობრივი ჯგუფების სოციალური დახმარების (კოდი: 35 02 02) ქვეპროგრამიდან, სხვა პროგრამებზე გადატანილი ასიგნებების ოდენობამ 39,304,000 ლარი შეადგინა, მაშინ როდესაც სამინისტროს მოსახლეობის მიზნობრივი ჯგუფების სოციალური დახმარების (კოდი: 35 02 02) ქვეპროგრამისთვის საქართველოს მთავრობის სარეზერვო ფონდიდან 2018 წელს მიღებული აქვს 2,688,077 ლარი, „სოციალურად დაუცველი მოსახლეობის მიერ მოხმარებული ელექტროენერგიის ღირებულების ნაწილობრივი სუბსიდირების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2015 წლის 30 ივლისის №381 დადგენილების შესასრულებლად. აღნიშნული ღონისძიების დაფინანსებისთვის, საქართველოს მთავრობის სარეზერვო ფონდიდან თანხები გამოყოფილია წინა წლებშიც: 2015 წელს − 1,158,000 ლარი, 2016 წელს − 3,812,079 ლარი და 2017 წელს − 2,789,347 ლარი. დამტკიცებულ ბიუჯეტში ე.წ. „ბუფერული“/„სარეზერვო“ ხასიათის ქვეპროგრამების, ღონისძიებების და მუხლების არსებობის ხარჯზე ხარჯთაღრიცხვაში ხშირი და არსებითი ხასიათის კორექტირებები აყალიბებს დამტკიცებული საბიუჯეტო პარამეტრებისაგან განსხვავებულ პრიორიტეტებს და ქმნის დაბალი ლეგიტიმაციის გადაწყვეტილების საფუძველზე ასიგნებების გადანაწილების შესაძლებლობას. ამასთანავე, აღნიშნული ასახული იყო წინა პერიოდის ფინანსური აუდიტის ანგარიშში.

ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის (EBRD) მიერ საქართველოში მყარი ნარჩენების მართვის პროექტის განსახორციელებლად მუნიციპალიტეტებზე ფონდის მიერ გადასესხებულია 27,922,000 ლარი, რომელიც თავად ფონდს მიღებული აქვს სესხად ფინანსთა სამინისტროდან. აღნიშნულ სესხზე ფონდის მიერ გადასახდელ პროცენტს ფინანსთა სამინისტრო ითვლის წელიწადში ორჯერ და დათვლისათვის იყენებს 28 აპრილს და 28 ოქტომბერს არსებულ რეფინანსირების განაკვეთს. თავის მხრივ, ფონდი მუნიციპალიტეტებთან გაფორმებული ხელშეკრულებების საფუძველზე, უფლებამოსილია მიიღოს: ზემოაღნიშნულ პროცენტს დამატებული 0.5% სარგებელი. მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, ფონდი იყენებს პროცენტის დათვლის განსხვავებულ მიდგომას და მუნიციპალიტეტებიდან მისაღებ პროცენტს ითვლის ყოველთვიური რეფინანსირების განაკვეთის გამოყენებით. აღნიშნულმა მიდგომამ 2018 წელს გამოიწვია მიღებული სარგებლის ზრდა. კერძოდ, აუდიტის ჯგუფის მიერ საპროცენტო შემოსავლის გაანგარიშებისას გამოვლინდა, რომ ფონდმა მიიღო 5%-იანი სარგებელი − 0.5%-ის ნაცვლად. 2018 წლის შემოსავალმა თანხობრივად 18,555 ლარის ნაცვლად შეადგინა 199,127 ლარი, რაც 180,572 ლარით აღემატება ფონდის მიერ მისაღებ სარგებელს. შესაბამისად, მუნიციპალიტეტებს ჯამურად 2018 წლის განმავლობაში დაერიცხათ 180,572 ლარით მეტი საპროცენტო ხარჯი. მიუხედავად პროექტის ფარგლებში მიღებული შემოსავლებისა, ზემოაღნიშნული პროექტი ფონდისთვის ზარალიანია, ვინაიდან მთლიანი საპროცენტო შემოსავლის 10%-ს იხდის ბიუჯეტში გადასახადის სახით.

პროგრამებისა და ქვეპროგრამების ნაწილი საჭიროებს დამატებით ინდიკატორს, ნაწილი მოიცავს მხოლოდ ერთი ტიპის ინდიკატორს, მაშინ როდესაც საჭიროა რამდენიმე ტიპის ინდიკატორის შემუშავება დაგეგმილი შედეგების სრულყოფილად შეფასებისათვის. ასევე რიგი პროგრამებისა და ქვეპროგრამების საბოლოო/შუალედური შედეგების შეფასების ინდიკატორები ვერ უზრუნველყოფს მიღწეული შედეგების შეფასებას, რადგან ინდიკატორი არარელევანტურია, არასწორადაა ფორმულირებული, ან არ წარმოადგენს ეფექტიანობის საზომს, კერძოდ: მოსახლეობის მიზნობრივი ჯგუფების სოციალური დახმარება (35 02 02) და სოციალური შეღავათები მაღალმთიან დასახლებაში (35 02 04) − პროგრამების მიზნობრივ მაჩვენებლებს წარმოადგენს დახმარების დროულად გაცემის მაჩვენებლის შენარჩუნება, მაშინ როცა, დაგეგმვისას გასათვალისწინებელია, ასევე თანხობრივი და რაოდენობრივი მაჩვენებლები. სახელმწიფო ზრუნვის, ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების უზრუნველყოფა (35 02 05) − ინდიკატორები წარმოდგენილია პროცენტულ მაჩვენებლებში, მაშინ, როცა პროგრამის შესრულება წარმოდგენილია ნომინალურ მაჩვენებელში. მოსახლეობის საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვა (35 03 01) − გამოყენებულია მხოლოდ რაოდენობრივი ინდიკატორები, რომლებიც სრულად არ ფარავს პროგრამის მიზნებს: გეოგრაფიულ ან/და ფინანსურ ხელისაწვდომობას. ამასთანავე, ინდიკატორები არ არის გაწერილი პროგრამის ფარგლებში განსახორციელებელ ყველა ღონისძებაზე, ისეთზე, როგორიცაა, მედიკამენტებით უზუნველყოფის კომპონენტი. ჯანმრთელობის ხელშეწყობა (35 03 02 11) − მიზნობრივი მაჩვენებელია საბაზისო მაჩვენებლის შენარჩუნება, რომელიც, თავის მხრივ, არ არის კონკრეტული, წარმოადგენს პროგრამის მიზანს და ვერ უზრუნველყოფს შედეგების შეფასებას. ქრონიკული დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტებით უზრუნველყოფა (35 03 03 11) − საბაზისო მაჩვენებელია მედიკამენტების შესყიდვა დაგეგმილი რაოდენობით, ხოლო მიზნობრივი − აღნიშნულის შენარჩუნება. მოცემული ინდიკატორები არ შეესაბამება პროგრამის მოსალოდნელ შუალედურ შედეგს − „არაგადამდები დაავადებების მკურნალობისათვის საჭირო მედიკამენტებზე 80%-იან ხელმისაწვდომობას“. დიპლომისშემდგომი სამედიცინო განათლება (35 03 04) − საბაზისო და მიზნობრივი მაჩვენებელი არაშესადარისია და ვერ უზრუნველყოფს მიღწეული შედეგების შეფასებას. სამედიცინო დაწესებულებათა რეაბილიტაცია და აღჭურვა (35 04) − საბაზისო მაჩვენებელი მოიცავს ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის სოფელ რუხის მრავალპროფილიანი საუნივერსიტეტო კლინიკის მშენებლობას და აღჭურვას 100%-ით, რაც 2017 წელს არ განხორციელებულა, ხოლო მიზნობრივი მაჩვენებელია რეაბილიტირებული და სრულად აღჭურვილი სამედიცინო დაწესებულებები. აღნიშნული ინდიკატორი არ არის კონკრეტული და ვერ უზრუნველყოფს შედეგის შეფასებას. ამასთანავე, მოსახლეობის საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის (35 03 01) პროგრამის ამბულატორიული მომსახურების ინდიკატორის შესაბამისად, პროგრამების შესრულების ანგარიშში მოცემული ინფორმაცია და „სოფლის ექიმის“ (35 03 03 08) პროგრამების ამბოლატორიული მომსახურების ინდიკატორის შესრულება იდენტურია.

ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში დანართი N2-ში ხარჯების საკასო შესრულება არასწორად არის შემცირებული 105,139 ლარით, სახაზინო მონაცემებთან შედარებით, რადგან ფონდს არ ჰქონდა ასახული იძულებით გადაადგილებულ პირთა ინფრასტრუქტურული პროექტების ადმინისტრირების პროგრამული კოდი: 34010104.

ზოგიერთ შემთხვევაში, დასაბუთებებში მითითებული მონაცემები არ იძლევა საშუალებას დადგინდეს, თუ რა კონკრეტული გარემოებების გათვალისწინებით იქნა მიღებული დასაქმებული პირის წახალისების გადაწყვეტილება ან ვერ ხდება ზეგანაკვეთური/დამატებითი ფუნქციების შესრულების დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენა. კერძოდ, დახმარების ცენტრის მოხსენებით ბარათებში ყოველთვიურად გამოყენებულია ერთი და იგივე სტანდარტული ტექსტი, ხოლო სააგენტოში მოხსენებითი ბარათები ძირითადად არ არის შედგენილი კონკრეტული პირების მიხედვით და მოიცავს დეპარტამენტის შესრულებულ სამუშაოებს ჯამურად. ამასთანავე, დეკემბერში დანამატი გაცემულია სააგენტოს 3 თანამშრომელზე, რომლებსაც აღნიშნულ თვეში ნამუშევარი დღეები არ უფიქსირდებათ და შესაბამისად, მათზე არ არის გაცემული თანამდებობრივი სარგო. სააგენტოს განმარტებით, აღნიშნული გასწორებულია მიმდინარე პერიოდში.

ფონდს ფინანსურ ანგარიშგებაში გაორმაგებულად აქვს ასახული ორი ავტომობილის სამინისტროს აპარატისთვის გადაცემის საბუღალტრო გატარება. შესაბამისად, არასწორად არის გაზრდილი გრანტის სახით გაწეული ხარჯები 65,466 ლარის ოდენობით.

საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამა იმართება e-Health ინფორმაციული სისტემის საშუალებით, რომელიც მოიცავს სამედიცინო შემთხვევების შესახებ სრულ ინფორმაციას, კერძოდ, პაციენტის მიღებისას სამედიცინო შემთხვევის რეგისტრაციის, შესრულებული სამუშაოს, მიღება-ჩაბარების აქტის და გადასარიცხი თანხების მოდულებს. აღნიშნული სისტემის IT კონტროლების შესწავლის შედეგად გამოვლინდა, რომ პროცესების უმეტესობა არ არის ფორმალიზებული და მათი მართვა ხორციელდება არათანმიმდევრულად, კერძოდ: სააგენტო არ ასრულებს ინფორმაციული უსაფრთხოების საკანონმდებლო მოთხოვნებს. არ არის დანერგილი ინფორმაციული უსაფრთხოების მართვის სისტემა, არ არის შემუშავებული ინფორმაციული უსაფრთხოების პოლიტიკა და ფორმალური პროცედურები. არ არის შემუშავებული ბიზნესის უწყვეტობის გეგმა და კატასტროფიდან აღდგენის გეგმა. დამატებით არ არის ფორმალიზებული e-Health სისტემის მონაცემთა ბაზის სარეზერვო ასლების მართვის პრაქტიკა და არ ხორციელდება სარეზერვო ასლების პერიოდული ტესტირება. ზემოაღნიშნული გარემოებები განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებით, რომ სააგენტოს არ აქვს გამოყოფილი ალტერნატიული დატა ცენტრი, რომლის გამოყენებასაც შეძლებდა არსებული ძირითადი დატა ცენტრის დაზიანების შემთხვევაში. შესაბამისად, არ არის უზრუნველყოფილი ადეკვატური კონტროლის მექანიზმები, რომლებიც კანონმდებლობით დადგენილი კრიტიკული ინფორმაციული სისტემის უწყვეტ ფუნქციონირებას უზრუნველყოფდა. არ არსებობს e-Health სისტემაზე ლოგიკური წვდომის კონტროლების ფორმალიზებული პროცედურები. პრაქტიკაში არ ხორციელდება სისტემის მომხმარებელთა პრივილეგიების გადახედვა პერიოდულად, და ამავდროულად, უწყებებზე არ არის გაწერილი პერსონიფიცირებული მომხმარებლები (ერთი მომხმარებლის ანგარიშს შეიძლება იყენებდეს რამდენიმე პირი). აღნიშნული ზრდის კონფიდენციალურ ინფორმაციაზე არაავტორიზებული წვდომის რისკებს. სააგენტოს არ აქვს შემუშავებული პროცედურა სისტემებზე პაჩების ასახვისა და განახლებების მართვისათვის. აღნიშნული მნიშვნელოვანი საკითხია როგორც ინფორმაციული სისტემების ადმინისტრირების, ასევე, მათი უსაფრთხოების უზრუნველყოფისათვის. სააგენტოში არ არსებობს ფორმალური პროცედურები ცვლილებების მართვისათვის. აღსანიშნავია, რომ სააგენტოში სისტემის ცვლილებების განხორციელება ხორციელდება მხოლოდ ელექტრონულ ფოსტაზე მიმოწერის საშუალებით, ხოლო დადოკუმენტირება − შესაბამის ელექტრონულ სისტემაში. აღნიშნული პროცესი საჭიროებს ფორმალიზებას, ვინაიდან არსებული პრაქტიკა არასაკმარისია და არაადეკვატურია ბიზნესპროცესებზე მორგებული ცვლილებების განხორციელების უზრუნველყოფისათვის. ზოგადი IT კონტროლების მიმართულებით არსებული ნაკლოვანებები არსებით გავლენას ახდენს სააგენტოს სისტემების აპლიკაციის კონტროლების ეფექტიანობაზე. ამასთანავე, ზემოხსენებული კონტროლების საიმედოობა გავლენას ახდენს სააგენტოს სისტემების ინფორმაციულ უსაფრთხოებაზე, რაც გულისხმობს მონაცემების მთლიანობას (სისრულე და სიზუსტე), ინფორმაციის კონფიდენციალობასა და სერვისის უწყვეტობას (ხელმისაწვდომობა). შედეგად, კონტროლის გარემოს სისუსტე პირდაპირ მოქმედებს სააგენტოს სისტემაში არსებული მონაცემების სანდოობაზე.

ფონდი ბუღალტრულ აღრიცხვას აწარმოებს სისტემატიზირებული საბუღალტრო პროგრამა „ორისის“ მეშვეობით. აღსანიშნავია, რომ აუდიტის დროს ფონდის მიერ მოწოდებულ „ორისის“ მონაცემებში დაფიქსირდა სხვადასხვა უზუსტობა, კერძოდ: წლის ბოლოს არსებული უცხოური ვალუტის გაცვლითი კურსით გადაფასებული იყო ისეთი ნაშთები, რომლებიც არ ექვემდებარებოდა გადაფასებას; კონკრეტული დოკუმენტები დუბლირებით იყო გატარებული; ფინანსური ანგარიშგების მოსამზადებლად „ორისის“ მონაცემებთან ერთად გამოიყენება დამატებით სხვადასხვა, მათ შორის, არასისტემატიზებულად არსებული ინფორმაცია. ზემოთ აღნიშნული გარემოებები მიუთითებს, რომ ფონდი სრულყოფილად არ იყენებს სისტემატიზებულ პროგრამაში არსებულ სხვადასხვა ტიპის კონტროლის მექანიზმებს, რაც ზრდის ფინანსური ანგარიშგების შეცდომით წარდგენის რისკებს.

კონსოლიდირებული ფინანსური შედეგების შესახებ ანგარიშგებაში − ფორმა N2-ში გაზრდილია დარიცხული შემოსავალი და ხარჯი − 706,762,446 ლარის ოდენობით.

რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს დაქვემდებარებულ არცერთ უწყებაში არ არის შემუშავებული და დანერგილი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციით განსაზღვრული სააღრიცხვო პოლიტიკა. აღნიშნული პოლიტიკა შესაძლებელია მოიცავდეს ინსტრუქციას შემდეგი საკითხების აღრიცხვის შესახებ: უიმედო ვალები, მოძველებული მატერიალური ფასეულობები, ფინანსური აქტივები და ვალდებულებები, ცვეთად აქტივებზე გაწეული დანახარჯები და სხვ. სააღრიცხვო პოლიტიკის შემუშავება, დანერგვა და გამოყენება ორგანიზაციაში აღრიცხვის თანმიმდევრულობის ერთ-ერთი მთავარი წინაპირობაა.

1. კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში − ფორმა N1-ში მოკლევადიანი აქტივები გაზრდილად არის წარდგენილია 22,585 ლარით; შემცირებულია − 26,036 ლარით. 2. კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში (ფორმა N1) ვალდებულებები წარდგენილია 1,850,167 ლარით გაზრდილი ოდენობით (1,867,399-17,232). 3. ვერ მივიღეთ რწმუნება კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში ასახული ზემოაღნიშნულ დებიტორული და კრედიტორული დავალიანებების ნაშთის არსებობასა და სისწორეზე.

სააღრიცხვო ინსტრუქციის მიხედვით, კონსოლიდაციის დროს სამინისტროში შემავალი სტრუქტურული ერთეულების ნაშთები და მათ შორის განხორციელებული ოპერაციები მთლიანად უნდა გამოირიცხოს. სამინისტროში ფინანსური ანგარიშგების კონსოლიდაციისას, არ ხდება საბალანსო ერთეულებს შორის შიდაჯგუფური ნაშთების/ოპერაციების იდენტიფიცირება, ურთიერთშედარება და მათი ელიმინირება, რაც არ შეესაბამება სააღრიცხვო ინსტრუქციის მოთხოვნებს. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების შემოსავლები და ხარჯები გაზრდილია 42,805.35 ათასი ლარით, ხოლო მოთხოვნების და ვალდებულებების საბოლოო ნაშთები შესაბამისად 175.58 ათასი და 178.90 ათასი ლარით.

314,324 ლარით შემცირებულია, ხოლო 338,795 ლარის ოდენობით გაზრდილია არამატერიალური ძირითადი აქტივების ნაშთი.

სამინისტროს საბალანსო ერთეულების უმრავლესობაში 2018 წელს ქონების ინვენტარიზაცია არ ჩატარებულა ან არასრულად ჩატარდა, კერძოდ: სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში 2018 წლის აპრილში ინვენტარიზაცია დაიწყო მხოლოდ ცენტრალურ საწყობში. საინვენტარიზაციო კომისიის მიერ გამოვლენილია 915.05 ათასი ლარის ფასეულობათა დანაკლისი და შემდგომი რეაგირების მიზნით მასალები ამავე წლის ივლისში გადაგზავნილია სამსახურის საგამოძიებო დეპარტამენტისთვის. თუმცა ამ უკანასკნელმა, იმ მოტივით, რომ ინვენტარიზაცია ჩატარდა მხოლოდ სასაწყობო სამმართველოში და აღნიშნული ვერ უზრუნველყოფდა მატერიალური აქტივების სრულად მოძიებას, მიიჩნია, რომ საჭირო იყო სრული სტრუქტურული ინვენტარიზაცია. მასალები შემდგომი რეაგირების მიზნით გადაგზავნილია სამსახურის გენერალურ დირექტორთან. დანაკლისების მიზეზების დასადგენად, ამ ეტაპზე ინფორმაცია სამართალდამცავი ორგანოებისთვის არ არის გადაცემული; აღსრულების ეროვნულ ბიუროში არც 2018 წელს და არც წინა ორი საანგარიშო წლის განმავლობაში არ ჩატარებულა უძრავი ქონების (შენობა-ნაგებობები და მიწა) ინვენტარიზაცია; ინვენტარიზაცია არ არის ჩატარებული სამინისტროს აპარატში, სმართ ლოჯიქში, პრობაციის სააგენტოში, საჯარო რეესტრის სააგენტოსა და იუსტიციის სასწავლო ცენტრში; ინვენტარიზაცია ნაწილობრივ განხორციელდა ეროვნულ არქივში, კერძოდ, ჩატარებულია ფაქტობრივი აღწერა, თუმცა შედეგები არ არის ასახული 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში; იუსტიციის სახლში 2018 წლის დეკემბერში დაწყებული ინვენტარიზაცია ჯერ არ არის დასრულებული. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, არ არის დაცული კანონმდებლობის მოთხოვნები. ამასთანავე, ვერ ვრწმუნდებით 2018 წლის 1 იანვარსა და 31 დეკემბერს, შესაბამისად, 65,000.67 ათასი და 63,792.91 ათასი ლარით ასახული მარაგების, გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების, მანქანა-დანადგარების/ინვენტარის და არამატერიალური აქტივების არსებობასა და სისრულეში. სამინისტროს განმარტებით, სამინისტროში დაწყებულია ინტენსიური სამუშაოები აღნიშნული ნაკლოვანების გამოსასწორებლად.

კონსოლიდირებული ფინანსური მდგომარეობის შესახებ ანგარიშგების ფორმა N1-ში გაზრდილად არის წარმოდგენილი „ძირითადი აქტივების“ საბოლოო ნაშთი 331,088 ლარით, „არაწარმოებული აქტივების“ – 28,560 ლარით, ხოლო „საინვესტიციო ქონების“ საბალანსო ანგარიშის საბოლოო ნაშთი შემცირებულია 359,648 ლარის ოდენობით.

2015 წლის 21 ივლისს იუსტიციის სახლს სამინისტროს აპარატისგან გადაეცა 17,318.60 ათასი ლარის საბალანსო ღირებულების მიწა, თუმცა 2015 წლის კონსოლიდირებულ ანგარიშგებაში აღნიშნული ოპერაცია აისახა ცალმხრივად − მხოლოდ სამინისტროს აპარატის მიერ, როგორც კაპიტალური გრანტის ხარჯი. იუსტიციის სახლის მიერ აქტივის მიღების ოპერაცია არ ასახულა საბუღალტრო აღრიცხვის სამმართველოსთვის დოკუმენტაციის მიუწოდებლობის გამო. აღნიშნულის მიზეზია ასევე ის, რომ საბალანსო ერთეულებს შორის პერიოდული ურთიერთშედარება არ ხორციელდება. აქტივის მიღება კონსოლიდირებულ ანგარიშგებაში ასახულია 2018 წელს. ასევე კაპიტალში ცვლილებების ანგარიშგებაში წმინდა ღირებულება გაზრდილია სხვა არასაოპერაციო შემოსავლების მუხლთან კორესპონდენციით და არა − წინა პერიოდ(ებ)ის შეცდომების კორექტირების გზით. ანალოგიურად, ეროვნული არქივის მიერ ძირითად აქტივებთან დაკავშირებული წინა პერიოდის შეცდომები შესწორებულია 2018 წელს და აქტივები და არასაოპერაციო შემოსავლები გაზრდილია 1,358.14 ათასი ლარით. სამინისტროს მიერ არ მომხდარა აღნიშნული შეცდომების რეტროსპექტულად გასწორება, სააღრიცხვო ინსტრუქციის შესაბამისად. შედეგად, ფინანსურ ანგარიშგებაში გრძელვადიანი აქტივების და წმინდა ღირებულების საწყისი ნაშთები წარმოდგენილია 18,676.75 ათასი ლარით შემცირებული ღირებულებით, ამავე თანხითაა გაზრდილი არასაოპერაციო შემოსავლების მუხლი კაპიტალში ცვლილების შესახებ ანგარიშგებაში (ფორმა N4).

1. არასწორად დარიცხული ცვეთის შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური შედეგების ანგარიშგებაში (ფორმა N2) „ძირითადი კაპიტალის მოხმარება“ 27,160 ლარით გაზრდილად არის ნაჩვენები, ხოლო გასულ წლებში ცვეთის არასწორი პოლიტიკით გამოწვეული უზუსტობების გავლენით, ფორმა N1-ში „ძირითადი აქტივების“ საბოლოო ნაშთი შემცირებულია 989,316 ლარით. 2. გრძელვადიანი აქტივების აღრიცხვაში, მათ შორის, არამატერიალური აქტივების, არსებული ზემოაღნიშნული უზუსტობების შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „გრძელვადიანი აქტივების“ მუხლი წარდგენილია 4,652,607 ლარით შემცირებული ოდენობით.

ფინანსური შედეგების შესახებ ანგარიშგების მიხედვით, 2018 წელს სერვისების სააგენტოსა და საჯარო რეესტრის სააგენტოს მიერ მომსახურების რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავლები 93,380.84 ათას ლარს შეადგენს. მომსახურების გაწევის დაწყებამდე, მომხმარებელთა მიერ მომსახურე ბანკებში გადახდილი თანხები აღირიცხება ბილინგის სისტემაში. სამუშაო დღის განმავლობაში მომხმარებელთა მიერ გადახდილი თანხა ბანკების მიერ გადაირიცხება ხაზინის შესაბამის ანგარიშზე. შემოსავალი არ აღიარდება ბილინგის სისტემის მიხედვით, რომელიც რეალურად ასახავს განხორციელებულ ოპერაციებს. აღრიცხვა ხორციელდება საკასო მეთოდით, ხაზინის ელექტრონულ პროგრამაში ასახული თანხების მიხედვით. ხშირ შემთხვევაში, წინა საანგარიშო პერიოდის დეკემბერში გადახდილი თანხები ხაზინის ელექტრონულ პროგრამაში მომდევნო წლის იანვარში აისახება. აუდიტის შედეგად, ხაზინის ელექტრონულ პროგრამაში იდენტიფიცირებულია 2017 წლის 308.35 ათასი და 2018 წლის − 148.75 ათასი ლარის შემოსავლის ტრანზაქცია, რომლებიც ასახულია, შესაბამისად, 2018 და 2019 წლებში. გამომდინარე აქედან, შემოსავლების აღიარება არ ხდება შესაბამის საანგარიშო პერიოდში. სააგენტოებში არ არსებობს შესაბამისი სისტემა, რომლის მეშვეობითაც ინტეგრირებული იქნება მომხმარებლის მიერ წინასწარ გადახდილი საფასურების და ფაქტობრივად გაწეული მომსახურებების შესახებ ინფორმაცია, რამაც, თავის მხრივ, უნდა უზრუნველყოს შემოსავლების დარიცხვის მეთოდით აღრიცხვა და შექმნას კონტროლის მექანიზმი იმ მიზნით, რომ სააგენტოები დარწმუნდნენ მიღებული შემოსავლების სისრულეში. სამინისტროს განმარტებით, აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით დაწყებულია სამუშაოები IT დეპარტამენტის ჩართულობით.

არ არის დაცული კანონმდებლობის მოთხოვნები. ამასთანავე, ვერ ვრწმუნდებით ფინანსური მდგომარეობის შესახებ ანგარიშგებაში ფორმა N1-ში ასახული 114,473,415 ლარის ძირითადი და გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების, სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების, მატერიალური მარაგების და 13,501,608 ლარის სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების საბოლოო ნაშთის არსებობაში, სიზუსტესა და სისრულეში.

აღსრულების ეროვნული ბიუროს ვალდებულებების N3110 ანგარიშზე − ვალდებულებები დეპოზიტით, 2018 წლის საწყისი და საბოლოო ნაშთები შეადგენს 119,012.76 ათას და 133,837.54 ათას ლარს, რომელიც წარმოადგენს სააღსრულებო პროცედურების შედეგად ამოღებულ და კრედიტორებისთვის გადასარიცხ თანხებს, ასევე გირაოს თანხებს. აღნიშნული ვალდებულებების აღრიცხვასთან მიმართებით ვლინდება შემდეგი გარემოებები: 2,767.95 ათასი ლარის წარმოშობის წელი და კრედიტორის ვინაობა არ არის იდენტიფიცირებული. აღსრულების ეროვნული ბიუროს განმარტებით, აღნიშნული საკითხი უკავშირდება ბიუროს შექმნის პერიოდში არსებულ აღრიცხვის პრობლემებს, რის შედეგადაც ვერ ხდება კრედიტორების იდენტიფიცირება; არ არის გადაფასებული უცხოურ ვალუტაში არსებული სადეპოზიტო ვალდებულებები. 2015-2018 წლებში კურსის ცვლილებით მიღებული ჯამური ზარალი 691.32 ათას ლარს შეადგენს, მათ შორის, 2018 წლის ზარალის თანხა 431.67 ათასი ლარია, რის შედეგადაც 2018 წლის ბოლოს ვალდებულების ანგარიში წარმოდგენილია შემცირებულად, 691.32 ათასი ლარით, ისევე როგორც ამ პერიოდის არასაოპერაციო ხარჯები − 431.67 ათასი ლარით. კორექტირება გაკეთებულია 2019 წლის ჩანაწერებში, თუმცა არ მომხდარა შეცდომის რეტროსპექტულად გასწორება; 2018 წლის ბოლოს სადეპოზიტო ანგარიშებზე არსებული თანხა დაკავშირებულია 87,000-ზე მეტ საქმესთან. ნაშთების და მათი ოპერაციების კონტროლისთვის არ არსებობს შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფა, მონაცემთა დამუშავება ხდება მანუალურად, MS Excel-ის პროგრამაში, რაც საჭიროებს დიდ დროით რესურსს. კონტროლის სპეციფიკიდან გამომდინარე, არსებობს ადამიანური ფაქტორით გამოწვეული შეცდომის დაშვების რისკიც. ამგვარი სახის კონტროლი ვერ უზრუნველყოფს სადეპოზიტო თანხების შესახებ ოპერატიული ინფორმაციის მიღებას; შესაბამისი პროგრამული უზრუნველყოფის არარსებობის გამო, სადეპოზიტო ნაშთების და ბრუნვების ბუღალტრული აღრიცხვა არ წარმოებს ინდივიდუალურად, კრედიტორების მიხედვით. საბუღალტრო ანგარიშზე თანხების ზრდა და შემცირება აისახება ჯამურად, ბანკის ამონაწერებში დაფიქსირებული თანხების შესაბამისად. 2018 წლის დასაწყისში და ბოლოს, ვალდებულებების ანგარიშზე არსებული ნაშთი, მოიცავს როგორც სააღსრულებო პროცედურების შედეგად ამოღებულ და კრედიტორებისთვის გადასარიცხ, ასევე კანონმდებლობით დადგენილ, ბიუროს მომსახურების საფასურის თანხებს. მათი ოდენობა დგინდება ამოღებული თანხების განკარგვის შესახებ დოკუმენტაციის საფუძველზე (საფასურის განკარგვის შესახებ მიმართვა), რომელიც ხშირ შემთხვევებში დგება საანგარიშო წლის დასრულებამდე, რის საფუძველზეც ანგარიში ვალდებულებები დეპოზიტით(N3100) უნდა დაკლასიფიცირდეს როგორც წინასწარ მიღებული სხვა შემოსავლები(N3200). აუდიტის შედეგად იდენტიფიცირებულია სადეპოზიტო ვალდებულებების ანგარიშზე (N3100) 2018 წლის დასაწყისში და წლის ბოლოს რიცხული, შესაბამისად, 3,429.39 ათასი და 824.50 ათასი ლარის თანხები, რომლებიც ზემოაღნიშნული დოკუმენტაციის საფუძველზე ასახული უნდა იყოს არა სადეპოზიტო, არამედ წინასწარ მიღებული სხვა შემოსავლების (N3200) ანგარიშზე, შესაბამისად, 2018 წლის დასაწყისში და ბოლოს ვალდებულებები მითითებული თანხით, კლასიფიცირებულია არასწორად. ამასთან, სადეპოზიტო ვალდებულებები შემცირებულია 691.32 ათასი ლარით, ასევე ვერ ვრწმუნდებით 2,767.95 ათასი ლარის ვალდებულების არსებობაში.

სამინისტროს ზოგიერთ სსიპ-ში ასევე დადგენილ ნორმაზე მეტი ოდენობით ანაზღაურდა მივლინებების მუხლით გაწეული სადღეღამისო და სასტუმროს ხარჯები.

2018 წელს სამინისტროს ფინანსური შედეგების შესახებ ანგარიშგებაში მუხლით-შემოსავალი საკუთრებიდან- შეადგენს 15,034.52 ათას ლარს, რაც წარმოადგენს საბანკო დეპოზიტებზე განთავსებულ თანხებზე დარიცხულ საპროცენტო სარგებელს. სხვადასხვა სსიპ-ში აღნიშნული შემოსავალი არ არის აღიარებული შესაბამის საანგარიშო პერიოდში, სააღრიცხვო ინსტრუქციის შესაბამისად, ვინაიდან ხშირ შემთხვევაში საპროცენტო სარგებლის ყოველთვიური ჯამური თანხის ჩარიცხვა ბანკების მიერ ხდება მომდევნო თვის დასაწყისში, კერძოდ: აღსრულების ეროვნული ბიუროს და საჯარო რეესტრის სააგენტოს 2017 წლის დეკემბერში დარიცხული შემოსავალი, ჯამური თანხით − 574.46 ათასი ლარი, აღიარებულია 2018 წლის იანვარში; აღსრულების ეროვნული ბიუროს და ეროვნული არქივის 2018 წლის დეკემბერში დარიცხული და 2019 წლის იანვარში ჩარიცხული თანხა, ჯამურად 86.30 ათასი ლარი, არ არის აღიარებული შემოსავლად 2018 წელს. შედეგად, ფინანსური შედეგების შესახებ ანგარიშგებაში მუხლი შემოსავალი საკუთრებიდან − გაზრდილია 488.17 ათასი ლარით.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით საჯარო რეესტრის სააგენტოს, სახელმწიფო სერვისების სააგენტოს და აღსრულების ეროვნული ბიუროს ბალანსზე ირიცხება თბილისის იუსტიციის სახლის მშენებლობაზე 2014 წლამდე შესრულებული სამუშაოების ღირებულება, ჯამური თანხით − 85,507.33 ათასი ლარი. სამინისტროში დღემდე მოუგვარებელია როგორც განხორციელებული სამუშაოების ღირებულების იუსტიციის სახლისთვის გადაცემის, ასევე შენობის ექსპლუატაციაში მიღების საკითხი, მიუხედავად იმისა, რომ შენობა ფაქტობრივად ფუნქციონირებს 2012 წლიდან. მიღებული განმარტებით, ექსპლუატაციაში მიღების პრობლემა გამოწვეულია მშენებლობის შეთანხმებულ პროექტთან შეუსაბამობის გამო. აღსანიშნავია, რომ პრობლემა ნაწილობრივ მოგვარებულია 2019 წლის ივნისში, კერძოდ, აღსრულების ეროვნულმა ბიურომ იუსტიციის სახლს გადასცა ბალანსზე რიცხული 2,807.66 ათასი ლარის სამუშაოები. ამასთანავე, სამინისტროს განმარტებით, საკითხთან დაკავშირებით დამატებით მიმდინარეობს ინტენსიური მუშაობა. ზემოაღნიშნულის შედეგად, აქტივი კლასიფიცირებულია არასწორად, როგორც დაუმთავრებელი მშენებლობა და მას ცვეთა არ ერიცხება. სმართ ლოჯიქის ბალანსზე დაუმთავრებელი მშენებლობის ანგარიშზე რიცხულია იუსტიციის სამინისტროს შენობის -2 სართულზე 2015-2016 წლებში 332.6 კვ.მ ფართზე (სასერვერო ოთახი) გაწეული სამუშაოების ღირებულება − 532.48 ათასი ლარი. ფაქტობრივი ექსპლუატაციის მიუხედავად, ფართის რეგისტრაციის საკითხი არ არის გადაწყვეტილი. შედეგად, აქტივი კლასიფიცირებულია არასწორად − ნაცვლად დაუმთავრებელი მშენებლობისა, ასახული უნდა იყოს შენობა-ნაგებობის ანგარიშზე და ერიცხებოდეს ცვეთა. სერვისების სააგენტოს ქ. დმანისის მომსახურების ცენტრის სამშენებლო სამუშაოები, ღირებულებით 431.56 ათასი ლარი, დასრულებულია და ექსპლუატაციაში მიღებულია 2018 წელს. მიუხედავად ამისა, აქტივი 2018 წლის ბოლოს, ნაცვლად არასაცხოვრებელი შენობებისა, ასახულია დაუმთავრებელი მშენებლობის ანგარიშზე და არ არის მასზე დარიცხული ცვეთა . აღსანიშნავია, რომ შესაბამისი კორექტირება განხორციელებულია 2019 წელს. სამინისტროს აპარატს 2016-2017 წლებში ფინანსთა სამინისტროს სსიპ − საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურისგან მიღებული აქვს Microsoft-ის ლიცენზიები, საერთო ღირებულებით − 7,097.46 ათასი ლარი. 2017 წელს მათზე არ მომხდარა ინსტრუქციით გათვალისწინებული ამორტიზაციის თანხის (ღირებულების 10%) – 709.75 ათასი ლარის დარიცხვა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ფინანსურ ანგარიშგებაში გრძელვადიანი აქტივები 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით კლასიფიცირებულია არასწორად, ასევე წარმოდგენილია 5,431.49 ათასი ლარით გაზრდილი ღირებულებით, ხოლო საანგარიშო პერიოდის ცვეთის ხარჯი შემცირებულია 864.71 ათასი ლარით.

სამინისტროს სისტემაში შემავალი ერთეულების ბალანსზე აღრიცხულია შენობა-ნაგებობები, მიწა, დაუმთავრებელი მშენებლობები, კულტივირებული აქტივები, რომლებიც არ იმყოფება სამინისტროს ფაქტობრივ სარგებლობაში. აღნიშნული აქტივებიდან ვერ მიიღება რაიმე სახის სარგებელი, კერძოდ: პრივატიზებულია ან დაბრუნებულია სახელმწიფოსთვის; ინვენტარიზაციის განუხორციელებლობის გამო, ფაქტობრივი მფლობელის შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს (სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში − გაუქმებული პენიტენციური დაწესებულებები და სხვა ობიექტები); იუსტიციის სახლში 2018 წელს ჩატარებული ინვენტარიზაციის შედეგად, გამოვლენილია გამხმარი მრავალწლიანი ნარგავები (355.47 ათასი ლარის ღირებულების); სპეციალური პენიტენციური სამსახურის სასაწყობო სამმართველოზე აღრიცხულია 232.09 ათასი ლარის ფასეულობები, რომელიც წარმოადგენს 2016 წელს ჩატარებული გამოძიების შედეგად პასუხისგებაში მიცემული 4 თანამშრომლის (სასაწყობო სამმართველო) მიერ მითვისებულ აქტივებს, რაც საჭიროებს ჩამოწერას; სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მარაგების საწყისი და საბოლოო საბალანსო ნაშთები მოიცავს გაუქმებულ პენიტენციურ დაწესებულებებზე რიცხულ და ფაქტობრივად არარსებულ 141.04 ათასი ლარის მარაგებს და გრძელვადიან მცირეფასიან აქტივებს. ზემოაღნიშნული ქონება ვერ აკმაყოფილეს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. შედეგად, ფინანსური მდგომარეობის შესახებ ანგარიშგებაში აქტივების საწყისი და საბოლოო ნაშთები წარმოდგენილია, შესაბამისად, 4,189.12 ათასი და 4,127.32 ათასი ლარით გაზრდილი ღირებულებით.

აუდიტის შედეგად სამინისტროს სხვადასხვა საბალანსო ერთეულებში იდენტიფიცირებულია ფაქტობრივ სარგებლობაში არსებული 2,582,421 კვმ მიწა, რომელიც არ არის შეფასებული და არაწარმოებული აქტივების ანგარიშზე ასახული, აღნიშნული მიწებიდან, უმეტესობა მოდის სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურზე(2,536,866 კვმ). აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ სპეციალური პენიტენციური სამსახურის შენობა-ნაგებობათა უმრავლესობის ფართები არ არის დადგენილი და სარეგისტრაციო მონაცემებში (საჯარო რეესტრის ამონაწერებში) ასახული. კერძოდ, 14 პენიტენციური დაწესებულებიდან და სხვა 4 შენობიდან , ფართობები დადგენილია მხოლოდ ცენტრალურ საწყობზე, 6 პენიტენციური დაწესებულების ფართები საჭიროებს დამატებით დაზუსტებას, დანარჩენი ნაგებობების სარეგისტრაციო მონაცემები კი მოიცავს ინფორმაციას მხოლოდ მიწის საერთო ფართის და მათზე განთავსებული ნაგებობების რაოდენობის შესახებ. აღნიშნული თავის მხრივ ართულებს შენობა-ნაგებობათა სრულყოფილად და ზუსტად აღრიცხვას. შედეგად, ზემოაღნიშნული მიწები არ არის ღირებულებით აღრიცხული ფინანსური მდგომარეობის შესახებ ანგარიშგებაში. მათი ოდენობიდან გამომდინარე, თანხობრივი გავლენა არსებითია, თუმცა ვერ ვსაზღვრავთ კორექტირებისთვის საჭირო ზუსტ თანხას.

ფინანსური აქტივების აღრიცხვაში გამოვლენილი გარემოებები: ფინანსური აქტივების 2018 წლის საწყისი და საბოლოო ნაშთები მოიცავს შიდაჯგუფურ, არაელიმინირებულ თანხებს, შესაბამისად, 374.97 ათასი და 175.58 ათასი ლარის ოდენობით; სამინისტროს 11 საბალანსო ერთეულში, სადაც ფინანსური აქტივების ჯამური მოცულობა 26,529.94 ათასი ლარია, არ ჩატარებულა კანონმდებლობით გათვალისწინებული ინვენტარიზაცია. გამომდინარე აქედან, არ არის განხილული და გადაწყვეტილი დავალიანების ამოღების ალბათობის და ბალანსზე არსებობის საკითხი; ფინანსური აქტივების, დაახლოებით, 20% (6,293.28 ათასი ლარი) წარმოშობილია 1996-2014 წლებში. აღნიშნული თანხიდან, ყველაზე დიდი წილი მოდის 2004 წელს წარმოშობილ, შპს „ნოლას“ დავალიანებაზე (სპეციალური პენიტენციური სამსახური), რომელიც შეადგენს 4,299.5 ათას ლარს. დავალიანების შესაბამისი დოკუმენტაცია გადაგზავნილია სამართალდამცავ უწყებაში, ხოლო დანარჩენი დავალიანებებიდან ნაწილზე მიმდინარეობს სასამართლო დავა (761.05 ათასი ლარი). დანარჩენ შემთხვევებში, დავალიანების უმეტეს ნაწილზე შესაბამისი დოკუმენტაცია არ მოიპოვება. მოცემული გარემოებებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ფინანსური აქტივები წარმოდგენილია 191.02 ათასი ლარით გაზრდილი ღირებულებით, ამასთანავე, ვერ ვრწმუნდებით 6,177.01 ათასი ლარის მოთხოვნების არსებობასა და სიზუსტეში.

ვალდებულებების აღრიცხვაში გამოვლენილი გარემოებები: ვალდებულებების 2018 წლის საწყისი და საბოლოო ნაშთები მოიცავს შიდაჯგუფურ და არაელიმინირებულ თანხებს, შესაბამისად, 356.73 ათასი და 178.90 ათასი ლარის ოდენობებით; ბალანსის დანართი N12-ში ასახული ინფორმაციით, 2018 წლის ბოლოს არსებული დავალიანების თანხის, დაახლოებით, 35% (4,102.27 ათასი ლარი) 1996-2014 წლებში წარმოშობილი ვალდებულებებია. ნაშთების რეალურობის დადგენის მიზნით, სამინისტროს 11 საბალანსო ერთეულში (ვალდებულებების ჯამური თანხა პერიოდის ბოლოს − 10,690.12 ათასი ლარი) არ ჩატარებულა კანონმდებლობით გათვალისწინებული ინვენტარიზაცია. გამომდინარე აქედან, არ არის განხილული და გადაწყვეტილი ხანდაზმულობის და საცნობარო მუხლში (13 ანგარიში − „ჩამოწერილი კრედიტორული დავალიანება“) გადატანის საკითხი; 370.03 ათასი ლარი უკავშირდება ლიკვიდირებულ ორგანიზაციებს. შესაბამისად, თანხა ვერ აკმაყოფილებს ვალდებულებად აღიარების კრიტერიუმებს; გრძელვადიანი ვალდებულების ანგარიშზე 2018 წლის ბოლოს რიცხული ნაშთი, 3,492.76 ათასი ლარი, წარმოადგენს ფინანსთა სამინისტროს სსიპ − საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის მიმართ არსებულ დავალიანებას, რომლის დაფარვაც ხელშეკრულებით გათვალისწინებულია 2019 წლის საბიუჯეტო ასიგნებებით. შესაბამისად, დავალიანება ნაცვლად გრძელვადიანისა, ასახული უნდა იყოს „მოკლევადიანი ვალდებულებების“ მუხლში. მოცემული გარემოებებიდან გამომდინარე, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით ვალდებულებები კლასიფიცირებულია არასწორად (3,492.76 ათასი ლარი), საწყისი და საბოლოო ნაშთები კი, წარმოდგენილია, შესაბამისად, 726.77 ათასი და 548.93 ათასი ლარით გაზრდილი ღირებულებით.

საჯარო რეესტრის სააგენტოს და „სმართ ლოჯიქის“ მიერ 2018 წლის მოგების გადასახადის დეკლარაციის საფუძველზე გაანგარიშებული მოგების გადასახადის თანხა 169.56 ათას ლარს შეადგენს, აღნიშნული თანხით კაპიტალში ცვლილების ანგარიშგებაში (ფორმა N4) არ არის შემცირებული წმინდა ღირებულება, სააღრიცხვო ინსტრუქციის შესაბამისად. აღსრულების ეროვნული ბიურო მოგების გადასახადის გაანგარიშების დროს ერთობლივი შემოსავლიდან ძირითადი საშუალებების ღირებულების გამოქვითვას ახდენს ფინანსური ანგარიშგების წლიური ცვეთის თანხით და არა − საგადასახადო კოდექსის მიხედვით, რაც ითვალისწინებს ძირითადი საშუალების თითოეული ჯგუფის საამორტიზაციო ანარიცხების გაანგარიშებას ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსიდან. გამომდინარე აღნიშნულიდან, მოგების გადასახადის თანხა არ არის გაანგარიშებული საგადასახადო კოდექსით დადგენილი პრინციპებით, რაც გავლენას ახდენს საგადასახადო ვალდებულებების (N3240) და წმინდა ღირებულების (N5100) ანგარიშების ნაშთებზე, თუმცა კორექტირებისთვის საჭირო თანხა ვერ განისაზღვრება.

სამინისტროს ფინანსური შედეგების შესახებ ანგარიშგებაში (ფორმა N2) ხარჯის მუხლი − „ძირითადი კაპიტალის მოხმარება“, 2018 წელს 26,541.76 ათას ლარს შეადგენს. აღნიშნულ მუხლთან დაკავშირებით ვლინდება შემდეგი უზუსტობები: საჯარო რეესტრის სააგენტო ძირითად საშუალებებზე ცვეთის დასარიცხ ბაზად იყენებს არა ისტორიულ, არამედ 2012 წლის დასაწყისისთვის არსებულ ნარჩენ ღირებულებებს, რის გამოც, საანგარიშო პერიოდში დარიცხული ცვეთის ხარჯი ნაჩვენებია შემცირებულად. წარმოდგენილი ინფორმაციით შეუძლებელია აქტივების საწყისი ღირებულების დადგენა, შესაბამისად, კორექტირებისთვის საჭირო თანხა ზუსტად ვერ განისზაღვრება; საჯარო რეესტრის სააგენტოში არამატერიალურ აქტივებზე ამორტიზაციის დარიცხვისას გამოყენებულია 15%-იანი განაკვეთი და არა - სასარგებლო მომსახურების ვადები, რაც არ შეესაბამება სააღრიცხვო ინსტრუქციის მოთხოვნებს, რომლის მიხედვით „არამატერიალურ აქტივებს ცვეთა ერიცხება სასარგებლო მომსახურების ვადის პროპორციულად, თუ ეს შესაძლებელია, წინააღმდეგ შემთხვევაში, წლიურად − 10%-ის ოდენობით“; 2017 წელს სამინისტროს აპარატმა ფინანსთა სამინისტროს სსიპ − საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურისგან მიიღო 7,097.46 ათასი ლარის Microsoft-ის ლიცენზიები, საიდანაც 6,409.16 ათასი ლარის ლიცენზიები განაწილდა სხვადასხვა საბალანსო ერთეულზე. სამინისტროს აპარატის, ეროვნული არქივის, საჯარო რეესტრის სააგენტოს და დანაშაულის პრევენციის ცენტრის მიერ, მათზე ამორტიზაცია არასწორად ან საერთოდ არ არის დარიცხული. კერძოდ, სამინისტროს აპარატის, ეროვნული არქივის და დანაშაულის პრევენციის ცენტრის მიერ, ამორტიზაცია არ არის დარიცხული ჯამური ღირებულებით − 76.30 ათასი ლარის ოდენობით, საჯარო რეესტრის სააგენტოს, ნაცვლად ინსტრუქციით გათვალისწინებული 10%-ისა, გამოყენებული აქვს 15%-იანი განაკვეთი, რის შედეგადაც დარიცხული ცვეთა გაზრდილია 78.57 ათასი ლარით; ეროვნული არქივის მიერ 2018 წელს ძირითად საშუალებებზე დარიცხულია 2017 წლის კუთვნილი ცვეთის თანხა − 270.48 ათასი ლარი. ასევე, 2018 წლის ბოლოს 1,101.56 ათასი ლარის ნარჩენი ღირებულების ძირითად საშუალებებზე ცვეთა არ არის დარიცხული; სპეციალური პენიტენციური სამსახურის და აღსრულების ეროვნული ბიუროს ბალანსზე ირიცხება 1,472.02 ათასი ლარის სტრატეგიული აქტივი, თუმცა მათზე ცვეთის დარიცხვა არ ხორციელდება. მოქმედი ინსტრუქციით, ასეთ აქტივებზე ცვეთის ნორმა დადგენილი არ არის. ამავე ინსტრუქციის მიხედვით, ასეთ შემთხვევაში ორგანიზაციამ „უნდა შეიმუშაოს ცვეთის ნორმების შესაბამისი პროექტი და დასამტკიცებლად წარუდგინოს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს”. 2018 წელს 864.71 ათასი ლარის ცვეთა არ არის დარიცხული ფაქტობრივ ექსპლუატაციაში არსებულ, თუმცა დაუმთავრებელი მშენებლობის ანგარიშზე რიცხულ ძირითად აქტივებზე (იხ. აბზაცი 1.5.1), ასევე, 61.80 ათასი ლარის ცვეთის ხარჯი ნაჩვენებია ფაქტობრივად არარსებულ აქტივებზე (იხ. აბზაცი 1.5.2). ზემოაღნიშნული გარემოებებიდან გამომდინარე, 2018 წლის ფინანსური შედეგების შესახებ ანგარიშგებაში მუხლი „ძირითადი კაპიტალის მოხმარება“, წარმოდგენილია ჯამურად 530.16 ათასი ლარით შემცირებულად. ასევე აქტივების ნაწილზე არ ან არასრულად არის დარიცხული ცვეთის თანხა, თუმცა ვერ განვსაზღვრავთ კორექტირებისთვის საჭირო ზუსტ ოდენობას.

სერვისების სააგენტოს მიერ სხვადასხვა სახის ბლანკები (ელექტრონული პირადობის მოწმობა, ბიომეტრიული პასპორტის ბლანკი, ბინადრობის მოწმობა) ხარჯად აღიარდება სააგენტოს ცენტრალური საწყობიდან სხვადასხვა საბეჭდ ცენტრებსა (თბილისის, ქუთაისის და ბათუმის საბეჭდი ცენტრები) და ტერიტორულ სამსახურებზე მოხსენებითი ბარათების საფუძველზე გადაცემის შემდეგ. აღნიშნული რეალურად წარმოადგენს შიდა გადაცემის და არა − ხარჯვის ოპერაციას. . მარაგების ხარჯად აღიარების ამგვარი პრაქტიკა ვერ უზრუნველყოფს ფინანსურ ანგარიშგებაში მათ სწორად წარდგენას. სააგენტოს ბალანსგარეშე ანგარიშზე 2018 წლის საწყის და საბოლოო ნაშთებად − 1,176.14 ათასი და 1,194.71 ათასი ლარის რიცხული მარაგები წარმოადგენს ხარჯად აღიარებულ, თუმცა ფაქტობრივად არსებულ აქტივებს. სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში მარაგების ანგარიშზე ირიცხება წინა პერიოდიდან მომდინარე გაურკვეველი უარყოფითი ნაშთი − 148.65 ათასი ლარი. ასევე, პროგრამული ხარვეზის გამო არ არის ასახული 126.0 ათასი ლარის მარაგის მიღება. შესაბამისად, მარაგების ღირებულება შემცირებულია 274.65 ათასი ლარით. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სასაქონლო-მატერიალური მარაგების საწყისი და საბოლოო ნაშთები წარმოდგენილია, შესაბამისად, 1,324.79 ათასი და 1,469.37 ათასი ლარით შემცირებული ღირებულებით.

2016 წლის 30 მაისს გამოცხადებული აუქციონის საფუძველზე, 2016 წლის 9 ივნისს იუსტიციის სახლსა და შპს „ტრანს-პარკინგი 2016“-ს შორის გაფორმდა 3-წლიანი საიჯარო ხელშეკრულება თბილისის იუსტიციის სახლის ტერიტორიაზე მდებარე მიწის და მასზე განთავსებული შენობა-ნაგებობის (10,851 კვ.მ) გადაცემაზე, ფასიანი ავტოსადგომის მოწყობის მიზნით. კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს აუქციონის საკვალიფიკაციო მოთხოვნების აუცილებელ განსაზღვრას. აღნიშნული წარმოადგენს მესაკუთრის დისკრეციას და საშუალებას იძლევა მოხდეს სათანადო და კვალიფიციური პრეტენდენტის შერჩევა. იუსტიციის სახლის მიერ გამოცხადებული აუქციონი არ ითვალისწინებდა პრეტენდენტის გამოცდილებას, შედეგად მასში მონაწილეობა არ იყო შეზღუდული სხვადასხვა კრიტერიუმით. იუსტიციის სახლის განმარტებით, აუქციონის გამოცხადებისას საკვალიფიკაციო პირობების დადგენით იზღუდება პოტენციურ მონაწილეთა წრე, ხოლო იმ პერიოდში ბაზარზე ამ მოცულობის პარკინგის გამოცდილების მქონე კომპანიის მოძიება პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო. აუქციონში გაიმარჯვა შპს „ტრანს-პარკინგი 2016“-მა. მოიჯარე ქირას სრულად იხდიდა მხოლოდ 7 თვის განმავლობაში, ხოლო შემდგომ სახელშეკრულებო პირობები დაარღვია. მოიჯარემ 2016 წლის დეკემბერში, ითხოვა საიჯარო ქირის გადახედვა, რაზეც იუსტიციის სახლისგან მიიღო უარი. იუსტიციის სახლის განმარტებით, უარის მიზეზს წარმოადგენდა ის გარემოება, რომ საიჯარო თანხა დადგენილი იყო აუქციონის პირობებით და შესაბამისად შეცვლილი ფასი წინააღმდეგობაში იქნებოდა აუქციონით დადგენილ პირობებთან. 2017 წლის 11 აპრილს შპს „ტრანს პარკინგ-2016“-მა სასამართლოში შეტანილი სარჩელით მოითხოვა ხელშეკრულების პირობების მისადაგება შეცვლილი გარემოებებისადმი. იუსტიციის სახლმა შეგებებული სარჩელით მოითხოვა გადაუხდელი საიჯარო ქირის, დარიცხული ჯარიმის და მიყენებული ზიანის ანაზღაურება − 389.87 ათასი ლარის ოდენობით. ამასთანავე, იუსტიციის სახლმა სასამართლო დავის დაწყების შემდეგ, კომპანიასთან ხელშეკრულება ცალმხრივად გაწყვიტა, მიუხედავად ამისა მოიჯარემ არ დატოვა სარგებლობაში გადაცემული ტერიტორია და ოპერირებას 2019 წლის ივნისამდე (სასამართლო პროცესის პარალელურად) ფაქტობრივად 2 წლის განმავლობაში, ახორციელებდა თანხის გადაუხდელად. 2017 წლის იანვრიდან 2019 წლის მაისის ჩათვლით, გადაუხდელი თანხა 530.9 ათას ლარს შეადგენს. 2019 წელს იუსტიციის სახლის ზემოაღნიშნული სასარჩელო მოთხოვნა სასამართლოს მიერ დაკმაყოფილებულია სრულად. აღსანიშნავია, რომ მოიჯარის მიერ დაწყებული დავა გაგრძელდა 2 წლის განმავლობაში. ამასთანავე მოწინააღმდეგე მხარემ გადაწყვეტილება გაასაჩივრა შემდგომ ინსტანციაში, რაც თანხის მიღების პროცესს დროში მნიშვნელოვნად ახანგრძლივებს და რისკის ქვეშ აყენებს.

„სახელმწიფო შიდა ფინანსური კონტროლის შესახებ“ საქართველოს კანონი განსაზღვრავს სამინისტროში შიდა ფინანსური კონტროლის დანერგვის წესსა და პრინციპებს. „ფინანსური მართვისა და კონტროლის სისტემის ჩამოყალიბების წესისა და პროცედურების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის დადგენილებით − „ფინანსური მართვისა და კონტროლის სისტემის დანერგვის ეტაპების გაწერა დროში თანხმდება დაწესებულებასა (მხარჯავ) და ფინანსთა სამინისტროს შორის“. ამავე დადგენილებით, უწყება წლის დასრულებიდან მომდევნო წლის იანვრის ბოლომდე ფინანსთა სამინისტროს წარუდგენს ფინანსური მართვისა და კონტროლის სისტემის დანერგვისა და განვითარების შესახებ წლიურ ანგარიშს. სამინისტროს მიერ არ არის მომზადებული და ფინანსთა სამინისტროსთვის წარდგენილი, როგორც ფინანსური მართვისა და კონტროლის სისტემის დანერგვის დროში გაწერილი ეტაპები, ასევე „ფინანსური მართვისა და კონტროლის სისტემის დანერგვის და განვითარების შესახებ“ 2018 წლის ანგარიში.

იუსტიციის სახლის, აღსრულების ეროვნული ბიუროს და სერვისების სააგენტოს შიდა აუდიტის სტრუქტურული ერთეულების საქმიანობა, მათი ანგარიშების მიხედვით, წარმოადგენს თანამშრომელთა სამსახურებრივი დისციპლინისა და საქმიანობის კანონიერების შემოწმებას, რაც რეალურად წარმოადგენს ინსპექტირებას და არ შეესაბამება „სახელმწიფოს შიდა ფინანსური კონტროლის შესახებ“ საქართველოს კანონით შიდა აუდიტის სუბიექტისთვის განსაზღვრულ საქმიანობის მასშტაბს. საქართველოს მთავრობის N391 დადგენილების − „საჯარო სამართლის იურიდიული პირების ჩამონათვალის და მათში შიდა აუდიტის სისტემის დანერგვის და განვითარების სტრატეგიის დამტკიცების შესახებ“ − შესაბამისად, საჯარო რეესტრის სააგენტოში შიდა აუდიტის სტრუქტურული დანაყოფის შექმნა და მის მიერ აუდიტორული საქმიანობის განხორციელება გათვალისწინებულია 2018 წლიდან, თუმცა სააგენტოში არ არის შექმნილი შიდა აუდიტის სუბიექტი (არსებობს შიდა კონტროლის სამსახური, რომელიც ინსპექტირებას ახორციელებს). სერვისების სააგენტოს დებულების თანახმად, შიდა აუდიტის სამსახურის ერთ-ერთი ამოცანაა „ინფორმაციული ტექნოლოგიების მიმართულებით სააგენტოში არსებული ინფრასტრუქტურის, ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულებისა და მოქმედი ელექტრონული პროგრამების აუდიტი“, თუმცა სამსახურის მიერ აღნიშნული ამოცანა არ სრულდება.

სააღრიცხვო პოლიტიკის შემუშავება, დანერგვა და გამოყენება ორგანიზაციაში აღრიცხვის თანმიმდევრულობის ერთ-ერთი მთავარი წინაპირობაა. სამინისტროში არ არის შემუშავებული და დანერგილი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციით განსაზღვრული სააღრიცხვო პოლიტიკა. აღნიშნული პოლიტიკა შესაძლებლია მოიცავდეს ინსტრუქციას შემდეგი საკითხების აღრიცხვის შესახებ: უიმედო ვალები, მოძველებული მატერიალური ფასეულობები, ფინანსური აქტივები და ვალდებულებები, ცვეთად აქტივებზე გაწეული დანახარჯები და სხვ. სააღრიცხვო პოლიტიკის არქონით არის გამოწვეული სხვადასხვა საბალანსო ერთეულში რიგ შემთხვევებში ერთსა და იმავე მუხლებთან მიმართებით (ძირითადი აქტივები, ცვეთის ხარჯი, მოგების გადასახადის გაანგარიშება, ქონების/მოგების გადასახადის ხარჯის აღიარება) აღიარების სხვადასხვა მეთოდის/პრინციპის არსებობა.

სამინისტროს აპარატს არ გააჩნია ბუღალტრული აღრიცხვის პროგრამული უზრუნველყოფა სააღრიცხვო ინფორმაციის დასამუშავებლად და ე.წ. „მთავარი წიგნის“ საწარმოებლად. სააღრიცხვო ჩანაწერების წარმოება ხორციელდება პროგრამა MS Excel-ის პროგრამით, რაც წარმოადგენს ფინანსური ანგარიშგების მომზადების პროცესთან დაკავშირებულ კონტროლის ნაკლოვანებას.

სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში არაფინანსურ აქტივებზე პასუხისმგებელი პირები ხელშეკრულებით განსაზღვრულია მხოლოდ სასაწყობო სამმართველოს 6 ქვედანაყოფზე. მატერიალურად პასუხისმგებლობის განსაზღვრის შესახებ ხელშეკრულება, კანონმდებლობის შესაბამისად, არ არის გაფორმებული 12 პენიტენციური დაწესებულების საწყობის მენეჯერთან, დაწესებულებათა აფთიაქებსა და სხვადასხვა ქვედანაყოფებში, სადაც ხდება ფასეულობათა მიღება, შენახვა და გაცემა (გარე დაცვის განყოფილებები, კინოლოგიის განყოფილება და ა.შ.), რაც წარმოშობს აქტივების დაცულობასთან დაკავშირებულ რისკებს, ვინაიდან ფორმალურად არ არსებობს მათ მიღება-შენახვასა და გაცემაზე პასუხისმგებელი პირი. ზემოაღნიშნულ 6 საწყობზე სააღრიცხვო მონაცემებით 2018 წლის დასაწყისში რიცხული მარაგების და გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების საერთო ღირებულება ამავე თარიღით სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მარაგების და გრძელვადიანი მცირეფასიანი აქტივების ღირებულების დაახლოებით 39%-ს შეადგენს (საერთო ღირებულება − 10,886.70 ათასი ლარი, 6 საწყობზე რიცხული ფასეულობების ღირებულება, წარმოდგენილი ინფორმაციით − 4,191.93 ათასი ლარია).

საჯარო რეესტრის სააგენტო და სერვისების სააგენტო თავიანთი უფლებამოსილებიდან გამომდინარე, სარგებლობენ სხვადასხვა ფუნქციის საინფორმაციო-ტექნოლოგიური (IT) აპლიკაციებით/პროგრამებით, საიდანაც უმეტესობა შექმნილია საკუთარი რესურსით (საჯარო რეესტრი: 28 პროგრამა/აპლიკაცია, სერვისების სააგენტო − 36 პროგრამა/აპლიკაცია). აღნიშნული პროგრამების/აპლიკაციების უმრავლესობა უშუალოდ მონაწილეობს სააგენტოების ძირითადი შემოსავლების ფორმირებაში. გარდა ამისა, საჯარო რეესტრის სააგენტოს შიდა რესურსებით შემუშავებულია 15 პროგრამული უზრუნველყოფა, რომლებითაც ყოველწლიურად გადახდილი საფასურის სანაცვლოდ, სარგებლობენ გარე უწყებები. მათ შორისაა, ისეთი მნიშვნელოვანი პროგრამები, როგორიცაა, სახელმწიფო შესყიდვების ერთიანი ელექტრონული სისტემა და აღსრულების ეროვნული ბიუროს ძირითადი საქმისწარმოების პროგრამა. სააგენტოებში არ არსებობს შესაბამისი კონტროლის სისტემა მათზე გაწეული დანახარჯების ცალკე აღრიცხვისა და შეფასებისთვის, რათა შემდგომ განისაზღვროს, აღნიშნული დანახარჯები აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს აკმაყოფილებს თუ არა.

სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში, 2017 წელს განხორციელებული მედიკამენტებისა და სამედიცინო სახარჯი მასალების ინვენტარიზაციის შედეგად, 2018 წლის 10 იანვრის სხდომის ოქმით, კომისიამ გამოავლინა 893.58 ათასი ლარის დანაკლისი (მათ შორის, გაუქმებულ პენიტენციური დაწესებულებებზე რიცხული, 134.78 ათასი ლარის მარაგები). ამავე ოქმში მოცემული განმარტებით, დანაკლისი განპირობებული იყო შემდეგი ძირითადი მიზეზებით: წინა პერიოდებში არ განხორციელებულა მედიკამენტების ინვენტარიზაცია; წლების განმავლობაში არასწორად ან რიგ შემთხვევებში საერთოდ არ აწარმოებდნენ მედიკამენტებისა და სამედიცინო სახარჯი მასალების ბრუნვის დამადასტურებელ დოკუმენტაციას (აღნიშნული ნაკლოვანებების შესახებ მითითებულია ასევე სასჯელაღსრულების და პრობაციის სამინისტროში სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ ჩატარებული 2014-2015, 2016, 2017 წლების აუდიტის ანგარიშებში); არ არსებობს პენიტენციურ სისტემაში მედიკამენტებისა და სამედიცინო სახარჯი მასალების აღრიცხვის მარეგულირებელი ნორმატიული აქტები. კომისიის მიერ მიზანშეწონილად არ იქნა მიჩნეული აღნიშნული შედეგების ბუღალტრულად ასახვა. სამინისტროს განმარტებით, დანაკლისების შესახებ ინფორმაცია გაიგზავნება სამართალდამცავ უწყებებში. ხშირ შემთხვევაში სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში მედიკამენტების სრულად ჩამოწერის პროცედურა ვერ ხორციელდება დოკუმენტაციის მიხედვით, საკმარისი ბუღალტრული ნაშთების არარსებობის გამო (აუდიტის შედეგად იდენტიფიცირებულია 30.01 ათასი ლარის ხარჯად ჩამოწერის ოპერაცია, რომელიც ბუღალტრულად ვერ იქნა ასახული.). შედეგად, მარაგების N1620 ანგარიშზე საანგარიშო წლის ბოლოს ირიცხება 893.58 ათასი ლარის ფაქტობრივად არარსებული მარაგი, ხოლო ხარჯის მუხლი −„საქონელი და მომსახურება“ წარმოდგენილია 30.01 ათასი ლარით შემცირებული ღირებულებით. აღსანიშნავია ისიც, რომ დღეის მდგომარეობით, 12 პენიტენციური დაწესებულების აფთიაქებში, სადაც ხდება მედიკამენტების მიღება და შემდგომ განაწილება, შესაბამის პირებთან არ არის გაფორმებული ხელშეკრულებები სრული მატერიალური პასუხისმგებლობის შესახებ. ყოველივე აღნიშნული მიუთითებს სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურში მედიკამენტების მიღება-გაცემასა და აღრიცხვაში არსებულ ნაკლოვანებებზე. შესაბამისად, მედიკამენტების აღრიცხვა-კონტროლის არსებული სისტემა ვერ უზრუნველყოფს არსებული მარაგების დაცულობას, მიზნობრივ ხარჯვასა და გამოყენებას.

ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს უფლებამოსილი პირის განმარტებით, სამინისტროს ბალანსზე არ აქვს აღრიცხული აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის საკუთრებაში არსებული ის არაფინანსური აქტივები, რომლის განკარგვის/სარგებლობის უფლებით გადაცემასაც ახორციელებს. არსებული პრაქტიკით, ქონების საბიუჯეტო ორგანიზაციის ბალანსზე აღრიცხვა ხდება მხოლოდ პირველადი გადაცემის შემდეგ, ქონების მიმღების მიერ. მოქმედი რეგულაციებით, არაფინანსური აქტივებით ოპერაციებისათვის აღრიცხვაში ასახვის დრო დგება მაშინ, როდესაც ხდება არაფინანსურ აქტივებზე საკუთრების უფლების მოპოვება ან დათმობა. ვინაიდან ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო წარმოადგენს არაფინანსური აქტივების მესაკუთრის − აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უფლებამოსილების განმახორციელებელ კომპეტენტურ სახელმწიფო ორგანოს, სამინისტრო ვალდებული იყო შესაბამის პერიოდში ბუღალტრულად აღერიცხა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის საკუთრებაში არსებული არაფინანსური აქტივებით განხორციელებული ყველა ოპერაცია, მათ შორის, ქონების საკუთრებაში მიღება, პრივატიზება, სარგებლობაში გადაცემა და სხვ. ზემოაღნიშნული ოპერაციების აღურიცხველობის გამო, 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შედგენილ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არსებითად უზუსტოდაა წარმოდგენილი ძირითადი აქტივების და არაწარმოებული აქტივების (მიწის) ღირებულების ნაშთები როგორც წლის დასაწყისისთვის, ისე წლის ბოლოსთვის.

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტით განსაზღვრული საბიუჯეტო ორგანიზაციების 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შედგენილ კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში, ძირითადი აქტივების ანგარიშზე ნაშთი არანაკლებ 681,972 ლარით უზუსტოდ, გაზრდილად არის წარმოდგენილი, რაც გამოწვეულია საბიუჯეტო ორგანიზაციების მიერ აღრიცხვისას დაშვებული შეცდომებით და ძირითადი აქტივების ფიზიკური ცვეთის ნორმების არასწორი გამოყენებით ან/და ცვეთის დაურიცხველობით. კერძოდ: გზების დეპარტამენტს ცვეთის ნორმების არასწორი გაანგარიშების, ასევე არამატერიალურ აქტივზე ცვეთის დაურიცხველობის გამო, ძირითადი აქტივების ანგარიში 497,818 ლარით გაზრდილად აქვს წარმოდგენილი, ხოლო ბალანსგარეშე 08 ანგარიში − „ამორტიზებული ძირითადი აქტივები“, 6,184 ლარით შემცირებულად აქვს წარმოდგენილი; გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამმართველოს, ცვეთის გაანგარიშებისას დაშვებული შეცდომების გამო, ძირითადი აქტივების ანგარიში 76,018 ლარით გაზრდილად აქვს წარმოდგენილი; სსიპ − აჭარის სატყეო სააგენტოს ბალანსზე ირიცხება 60,185 ლარის ნარჩენი საბალანსო ღირებულების შენობა-ნაგებობა, რომელიც ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის საკუთრებაა და დადგენილი ფორმით არ არის გადაცემული სააგენტოსთვის; ტურიზმისა და კურორტების დეპარტამენტს, ცვეთის გაანგარიშებისას დაშვებული შეცდომების გამო, ძირითადი აქტივების ანგარიში 11,314 ლარით შემცირებულად აქვს წარმოდგენილი; ა(ა)იპ − ტურისტული პროდუქტების განვითარების სააგენტოს, ცვეთის გაანგარიშებისას დაშვებული შეცდომების გამო, ძირითადი აქტივების ანგარიში 106,948 ლარით შემცირებულად აქვს წარმოდგენილი; სსიპ − ბათუმის სახელმწიფო მუსიკალურ ცენტრს, არამატერიალურ აქტივებზე ცვეთის დაურიცხაობის გამო, ძირითადი აქტივების ღირებულება 45,786 ლარით გაზრდილად აქვს წარმოდგენილი; ა(ა)იპ − ქ. ბათუმის ვახტანგ ჭაბუკიანის სახელობის კლასიკური ბალეტის სკოლას ძირითადი აქტივების ანგარიში 9,035 ლარით გაზრდილად აქვს წარმოდგენილი, რაც გამოწვეულია ცვეთის დარიცხვის არასწორი მეთოდის გამოყენებით, ასევე ბალანსგარეშე 08 ანგარიში − „ამორტიზებული ძირითადი აქტივები“, 2,950 ლარით შემცირებულად აქვს წარმოდგენილი; სსიპ − ბათუმის თოჯინებისა და მოზარდ მაყურებელთა სახელმწიფო თეატრს, 500 ლარზე ნაკლები ღირებულების სხვადასხვა მატერიალური ფასეულობა, ჯამში − 20,875 ლარის ღირებულების, ნაცვლად მცირეფასიანი აქტივებისა, აღრიცხული აქვს ძირითადი აქტივების ანგარიშზე. ასევე ცვეთის არასწორი გაანგარიშების გამო, ძირითადი აქტივების ნაშთი 53,902 ლარით გაზრდილად, ხოლო ბალანსგარეშე 08 ანგარიში − „ამორტიზებული ძირითადი აქტივები“ , 10,221 ლარით შემცირებულად აქვს წარმოდგენილი; განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს სისტემაში შემავალ სხვადასხვა ორგანიზაციას, ასევე ცვეთის გაანგარიშებისას დაშვებული შეცდომების გამო, ძირითადი აქტივების ანგარიში ჯამში 36,615 ლარით გაზრდილად აქვთ წარმოდგენილი, ხოლო ბალანსგარეშე 08 ანგარიში − „ამორტიზებული ძირითადი აქტივები“, 9,122 ლარით შემცირებულად აქვთ წარმოდგენილი.

ორგანიზაციებში ვლინდება აქტივების მართვასთან დაკავშირებული ხარვეზები, რაც გამოწვეულია იმით, რომ ინვენტარიზაცია ან საერთოდ არ ჩატარებულა, ან/და არასრულყოფილად ჩატარდა, რაც წარმოშობს ორგანიზაციების აქტივების და ვალდებულებების უზუსტოდ აღრიცხვის რისკებს. კერძოდ: სსიპ - აჭარის სავაჭრო-სამრეწველო პალატას 2018 წელს ბალანსზე რიცხული ქონების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია ჩატარებული არ აქვს; რიგ ორგანიზაციებში საინვენტარიზაციო კომისიის წევრი იმავდროულად არის მატერიალურად პასუხისმგებელი პირი; გამოვლენილია შემთხვევები, როდესაც ქონებას საინვენტარო ნომრები არ აქვს მინიჭებული ან ბუღალტრულად მინიჭებული ნომრები არ არსებობს, ან/და ორ სხვადასხვა ტექნიკას ერთი და იგივე ნომერი აქვს. ასევე, რიგ შემთხვევაში, არ არის მითითებული ბრენდი და მოდელი. მიუხედავად იმისა, რომ შერჩევითი ინვენტარიზაციის შედეგად, ორი შემთხვევის გარდა, დანაკლისი არ გამოვლენილა, ზემოაღნიშნული შიდა კონტროლის სისტემის არსებით სისუსტეზე მიუთითებს.

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტით განსაზღვრული საბიუჯეტო ორგანიზაციების ნაერთ (კონსოლიდირებულ) ფინანსურ ანგარიშგებაში მოთხოვნების ნაშთი 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენს 212,417,223 ლარს. მოპოვებული მტკიცებულებებით ირკვევა, რომ ნაშთი 112,767,397 ლარით უზუსტოდ, შემცირებულად არის წარმოდგენილი, რაც გამოწვეულია შემდეგ გარემოებათა გამო: მოქმედი კანონმდებლობით, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების განკარგვას სარგებლობის/მართვის უფლებით გადაცემას დადგენილი უფლებამოსილების ფარგლებში, ახორციელებს ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო. აღნიშნული უფლებამოსილების ფარგლებში, სამინისტროს მიერ განხორციელებულია სხვადასხვა უძრავი/მოძრავი ქონების პრივატიზება და სარგებლობაში გადაცემა, ასევე წილობრივი მონაწილეობით მოქმედი საწარმოების მართვაში გადაცემა. აღნიშნული უფლებამოსილების ფარგლებში, სამინისტროს ხელშემკვრელი პირების მხრიდან ვალდებულებათა დროულად და ჯეროვნად შეუსრულებლობის გამო დარიცხული პირგასამტეხლო 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენს 112,811,258 ლარს, რაც არ არის აღრიცხული ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში. სამინისტროს უფლებამოსილი პირის განმარტებით, სამინისტროს ბალანსზე არ აქვს აღრიცხული აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის საკუთრებაში არსებული ის არაფინანსური აქტივები, რომელთა განკარგვას/სარგებლობის უფლებით გადაცემასაც ახორციელებს. აღნიშნულის გამო, სამინისტრო არ აღრიცხავდა როგორც ქონების განკარგვიდან მიღებულ შემოსავლებს, ასევე ხელშეკრულების პირობების დარღვევის გამო დარიცხულ პირგასამტეხლოებს. რადგან ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრო წარმოადგენს არაფინანსური აქტივების მესაკუთრის უფლებამოსილების განმახორციელებელ სახელმწიფო ორგანოს, სამინისტრო ვალდებულია ბუღალტრულად აღრიცხოს აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის საკუთრებაში არსებული ყველა ქონება, რომელიც არ არის გადაცემული სარგებლობაში და მასთან დაკავშირებული მოთხოვნები და ვალდებულებები. განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ანგარიში − „მოთხოვნები დარიცხული ჯარიმებით, სანქციებით და საკუთრებასთან დაკავშირებული სხვა შემოსავლებით“, წარმოდგენილი აქვს გაზრდილად − 39,734 ლარით, რაც გამოწვეულია შემდეგით: სამინისტროს ცენტრალურ აპარატს გაზრდილად აქვს აღრიცხული მოთხოვნები ღირებულებით 42,451 ლარი. ასევე, სამინისტროს სისტემაში შემავალ რამდენიმე ორგანიზაციას არ აქვს აღრიცხული ხელშეკრულების პირობების დაგვიანებით შესრულების გამო დარიცხული პირგასამტეხლოს თანხა, ჯამში 2,717 ლარი. სოფლის მეურნეობის სამინისტროს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში 28,139 ლარის მოცულობის მოთხოვნა ნაცვლად საბალანსე ანგარიშისა − „მოთხოვნები დარიცხული ჯარიმებით, სანქციებით და საკუთრებასთან დაკავშირებული სხვა შემოსავლებით“, აღრიცხული აქვს საცნობარო მუხლში − „პირობითი აქტივები“. გზების დეპარტამენტს 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში ანგარიში − „მოთხოვნები დარიცხული ჯარიმებით, სანქციებით და საკუთრებასთან დაკავშირებული სხვა შემოსავლებით“ წარმოდგენილი აქვს შემცირებულად 7,685 ლარით. აღნიშნული გამოწვეულია 2018 წლის 21 თებერვალს შპს „ორბიტასთან“ გაფორმებული სახელმწიფო შესყიდვის შესახებ ხელშეკრულების ფარგლებში დარიცხული პირგასამტეხლოს აღურიცხველობით, რაც ბუღალტრულ აღრიცხვაში დაშვებული შეცდომის შედეგია.

განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს, 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში, ანგარიში − „მოთხოვნები წინასწარი გადახდებით“, 15,000 ლარით გაზრდილად აქვს წარმოდგენილი. კერძოდ, სამინისტროს ცენტრალურ აპარატს ბალანსიდან არ აქვს მოხსნილი 2017 წლის ბოლოს წარმოშობილი მოთხოვნა წინასწარი გადახდებით, რომელიც 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით სრულად დაფარულია და მოთხოვნის საფუძველი არ არსებობს. ზემოაღნიშნული გამოწვეულია სამინისტროს სტრუქტურულ ერთეულებს შორის კოორდინაციიის ნაკლებობით.

სსიპ − ბათუმის ბულვარს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, „მოთხოვნები ფულად სახსრებზე აქტივების/მომსახურების მიწოდებით“ ერიცხება ნაშთი 155,124 ლარის ოდენობით, საიდანაც 24,951 ლარის ღირებულების მოთხოვნებზე დავალიანების დამადასტურებელი რაიმე დოკუმენტაცია ვერ იქნა წარმოდგენილი. ასევე ვერ გაიგზავნა გარე დასტურის წერილები, რადგან ვერ იქნა მოწოდებული დებიტორი ორგანიზაციის საიდენტიფიკაციო მონაცემები, მათ შორის, საიდენტიფიკაციო კოდი, მისამართი, ტელეფონის ნომერი და ა. შ. ზემოაღნიშნული მოთხოვნები, ა(ა)იპ − ქ. ბათუმის პარკებისა და სკვერების გაერთიანების ლიკვიდაციის შემდეგ, ქალაქ ბათუმის მერის ბრძანებით, გადაეცა სსიპ − ბათუმის ბულვარს, თუმცა ამ უკანასკნელს დავალიანების ამოღებაზე ეფექტიანი რეაგირება არ განუხორციელებია. აღსანიშნავია, რომ ორგანიზაციებში წლების განმავლობაში არ ტარდება მოთხოვნების ინვენტარიზაცია მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად. აღნიშნულიდან გამომდინარე, დებიტორ ორგანიზაციებთან არ გაფორმებულა ურთიერთშედარების აქტები და არ გატარებულა ღონისძიებები 2018 წლამდე წარმოშობილი დავალიანებების ამოღებასთან დაკავშირებით.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შედგენილ კონსოლიდირებულ (ნაერთ) ფინანსურ ანგარიშგებაში, ძირითადი კაპიტალის მოხმარების (ცვეთის) ანგარიში 27,847 ლარით უზუსტოდ, შემცირებულად არის წარმოდგენილი, რაც გამოწვეულია სხვადასხვა საბიუჯეტო ორგანიზაციის მიერ ცვეთის არასწორი ნორმების და ცალკეულ შემთხვევებში, გაანგარიშების არასწორი მეთოდის გამოყენებით.

მოქმედი კანონმდებლობით, ხელფასის დარიცხვის საფუძველს წარმოადგენს ორგანიზაციის ბრძანებები მომუშავეთა მიღების, გათავისუფლებისა და გადაადგილების შესახებ, დამტკიცებული შტატებისა და სარგოების შესაბამისად, სამუშაო დროის გამოყენების ყოველთვიური აღრიცხვა ორგანიზაციის მიერ დადგენილი ფორმით (სამუშაოზე გამოცხადების აღრიცხვის ჟურნალი ან/და სპეციალური ტექნიკური საშუალება) და შრომითი ხელშეკრულებით ან შრომის შინაგანაწესით (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) გათვალისწინებული სხვა დოკუმენტები. აღნიშნული რეგულაციის დაუცველად, 2018 წელს სსიპ − აჭარის სავაჭრო-სამრეწველო პალატასა და ა(ა)იპ − ბათუმის ბიზნეს ინკუბატორში ნამუშევარი საათების აღრიცხვა არ ხდებოდა.

ა(ა)იპ − განათლების ფონდი, დამტკიცებული ტრენინგმოდულების შესაბამისად, საჯარო სკოლის მასწავლებლების და ადმინისტრაციული პერსონალის გადამზადების მიზნით, ატარებს ტრენინგებს სხვადასხვა თემაზე. 2018 წლის ოქტომბრიდან ტრენინგები უნდა ჩატარებულიყო ფონდის დირექტორის მიერ დამტკიცებული ტრენინგების ჩატარების განრიგის მიხედვით, რაც, შესაბამისად, აღნიშნულია ტრენერებსა და ფონდს შორის გაფორმებულ შრომით ხელშეკრულებებში. მოპოვებული მტკიცებულებებით, 2018 წლის ნოემბერ-დეკემბერში ტრენინგების ჩატარების განრიგი ფონდის დირექტორის მიერ არ ყოფილა დამტკიცებული. აღნიშნულ პირობებში, შესაბამისი შრომითი ხელშეკრულების პირობების დაუცველად, ბიუჯეტიდან გაწეულია ჯამში 7,320 ლარის ხარჯი.

2018 წლის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების თანახმად, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტით განსაზღვრული საბიუჯეტო ორგანიზაციებში დასაქმებული პირების მივლინებებზე გაწეულმა საკასო (ფაქტობრივმა) ხარჯებმა შეადგინა 1,299,095 ლარი, მათ შორის, ქვეყნის გარეთ მივლინებებზე გაწეულმა ხარჯმა შეადგინა 1,046,988 ლარი. აუდიტის შედეგად იდენტიფიცირებულია ზედმეტად ანაზღაურებული და დოკუმენტური დასაბუთების გარეშე გაწეული ხარჯები, რის გამოც ბიუჯეტში დაბრუნებას ექვემდებარება 5,032 ლარი.

სსიპ − აჭარის სახელმწიფო ვოკალური ანსამბლი „ბათუმი“ და ა(ა)იპ − ქ. ბათუმის სასპორტო სკოლა, გარდა ბალანსზე არსებული ავტოსატრანსპორტო საშუალებებისა, 2018 წელს სარგებლობდა შესაბამისი ორგანიზაციების თანამშრომელთა პირად საკუთრებაში/მფლობელობაში არსებული ავტოსატრანსპორტო საშუალებებით, რომლებზეც გაწეულმა საწვავის ხარჯებმა შეადგინა 10,860 ლარი. ორგანიზაციების მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი გაცემული საწვავის სამსახურებრივი მოვალეობების შესრულებისათვის ხარჯვის დოკუმენტური დადასტურება, რაც წარმოშობს საჯარო რესურსების არამიზნობრივი ხარჯვის რისკებს.

1. ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-სა და დანართ ფორმა N5-ში წარმოდგენილია 2,744.84 ლარის მატერიალური მარაგების ნაშთი. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული მარაგები ფაქტობრივად არ არის გაცემული/ჩამოწერილი და ინახება ნაშთის სახით, ფინანსური ანგარიშგების დანართ ფორმა N2-სა და N3-ში წარმოდგენილია, როგორც ფაქტობრივი ხარჯი. შესაბამისად, აღნიშნულ ფორმებში „საქონელი და მომსახურების ფაქტობრივი ხარჯების“ მუხლი 2,744.84 ლარით არის გაზრდილი; 2. აუდიტის პერიოდში არასწორად აღიარებული 1,336.82 ლარის ნარჩენი ღირებულების ძირითადი აქტივის ხარჯებში ჩამოწერასთან დაკავშირებით ფინანსური ანგარიშგების დანართი ფორმა N5-ში არასწორად (ორჯერ) მოხდა ხარჯების გატარება. კერძოდ, პირველად მოხდა ძირითადი აქტივებიდან არასაოპერაციო ხარჯებად აღიარება, ხოლო მეორედ, ჯერ დაფიქსირდა უკვე ხარჯებში ჩამოწერილი აქტივის გრძელვადიან მცირეფასიან აქტივად მიღება (აღიარება) და შემდგომ − ისევ ხარჯებში ჩამოწერა. ამავდროულად, აღნიშნული აქტივის არასაოპერაციო ხარჯებად აღიარების მიუხედავად, ფინანსური ანგარიშგების დანართ ფორმა N3-ში მისი აღრიცხვა არ მომხდარა. შესაბამისად, ფინანსური ანგარიშგების დანართ ფორმა N3-ში ხარჯები არასწორადაა შემცირებული 1,336.82 ლარით, ხოლო დანართ ფორმა N5-ში კი, პირიქით − არასწორადაა გაზრდილი 1,336.82 ლარით. 3. სინთეზური აღრიცხვის დოკუმენტების (მემორიალური ორდერების) მიხედვით, მატერიალური მარაგების ანგარიშზე (N1626 – „სათადარიგო ნაწილები“) მოძრაობა არ ფიქსირდება, თუმცა ფინანსური ანგარიშგების დანართ ფორმა N5-ში აღრიცხულია 14,774.58 ლარის სათადარიგო ნაწილების მიღება და გასვლა. გამოვლინდა, რომ სათადარიგო ნაწილების შეძენასთან ერთად ხელშეკრულებით გათვალისწინებული იყო მათი მონტაჟის თანხაც. იქიდან გამომდინარე, რომ მარაგების მიღება ფაქტობრივად არ ხდებოდა და ოპერაცია წარმოადგენდა მომსახურებას, ზემოაღნიშნული უნდა აღიარებულიყო ხარჯად და არ უნდა აღრიცხულიყო როგორც მატერიალური მარაგი. შესაბამისად, ფინანსური ანგარიშგების დანართ ფორმა N5-ში 14,774.58 ლარის მატერიალური მარაგების მიღება და გასვლა ასახულია არასწორად (ზედმეტად); 4. ფინანსური ანგარიშგების N04 „ხარჯებში ჩამოწერილი მარაგები ექსპლუატაციაში“ ანგარიშზე არ ფიქსირდება ექსპლუატაციაში მყოფი 2,819.51 ლარის მატერიალური მარაგების საბოლოო ნაშთი. შესაბამისად, ფინანსური ანგარიშგების საცნობარო მუხლი წარმოდგენილია 2,819.51 ლარით ნაკლები თანხით. 5. ძირითად აქტივებზე დარიცხული ცვეთის შემოწმების შედეგად გამოვლინდა, რომ ორ შემთხვევაში ავტომობილებზე ცვეთის თანხა გაანგარიშებულია არა პირველადი საბალანსო, არამედ წინა წლის ნარჩენი ღირებულებიდან. შესაბამისად, ფინანსურ ანგარიშგებაში ძირითადი აქტივების ღირებულება არასწორადაა გაზრდილი 1,466.92 ლარით.

მოქმედი რეგულაციებით, ავტომანქანის გამართვისა და ავტომატური იდენტიფიცირების სისტემით ხორციელდება ავტოგასამართი სადგურის პისტოლეტისა და ავტორიზებული ავტომანქანის საწვავის ავზის ერთმანეთთან დაკავშირება და იდენტიფიცირება, რის შედეგადაც უზრუნველყოფილია ავტოგასამართ სადგურზე შესაბამისი მარკის საწვავის ჩასხმა მხოლოდ ავტორიზებული ავტომანქანის საწვავის ავზში. აუდიტის ჯგუფის მიერ შერჩევით იქნა დათვალიერებული სხვადასხვა ობიექტის ბალანსზე რიცხული სატრანსპორტო საშუალება, სულ 68 ერთეული, საიდანაც 20 ერთეულს მოხსნილი ჰქონდა „აგაის“ სისტემა (ჩიპი). ზემოაღნიშნული წარმოშობს არაავტორიზებულ ავტომანქანაში საწვავის ჩასხმის რისკებს.

ბუღალტრული დოკუმენტაციის (მემორიალური ორდერებისა და პირველადი დოკუმენტაციის) შესწავლის შედეგად გამოვლინდა რიგი შეუსაბამობები, როგორც ფინანსური ანგარიშგებისა და სახაზინო/საკასო მონაცემებთან შედარებით, ასევე მემორიალური ორდერების მონაცემებით წარმოდგენილი ინფორმაციის კუთხით. კერძოდ, მემორიალურ ორდერებში ფინანსური ანგარიშების სადებეტო და საკრედიტო ანგარიშების ბრუნვის ნაშთები უმეტესწილად არ შეესაბამება ფინანსურ ანგარიშგებაში წარმოდგენილ არც ბალანსის მუხლების ნაშთებს და არც ხარჯვითი მუხლების ბრუნვის ნაშთებს. მემორიალურ ორდერებში წარმოდგენილი გადახრები არსებით გავლენას არ ახდენს ფინანსურ ანგარიშგებაში წარმოდგენილ ინფორმაციაზე, თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ არაზუსტად და არასრულად განხორციელებული ბუღალტრული გატარებები ფინანსურ აღრიცხვაში არაეფექტურ/არასათანადო კონტროლზე მიუთითებს. ასევე კონტროლის მნიშვნელოვან სისუსტეებზე მიუთითებს ის ფაქტიც, რომ უმაღლესი საბჭოს ბალანსზე ირიცხება ბუღალტრული პროგრამა, რომელიც მართალია განახლდა, მაგრამ მასში ინფორმაცია შეტანილ იქნა მხოლოდ ნაწილობრივ და დღემდე იგი არასრულად გამოიყენება. ავტომატიზებული სისტემის გამოუყენებლობა, შესაბამისად, არაზუსტად და არასრულად განხორციელებული ბუღალტრული აღრიცხვა მიუთითებს ფინანსური ანგარიშგების არასწორად და არასრულად წარდგენის რისკებზე.

სსიპ − ბათუმის თოჯინებისა და მოზარდ მაყურებელთა სახელმწიფო თეატრის მიერ გასანათებელი მოწყობილობებისა და ელექტრონათურების, აგრეთვე ტელე- და რადიოსიგნალის მიმღებები და აუდიო- ან ვიდეოგამოსახულების ჩამწერი ან აღწარმოების აპარატურის სახელმწიფო შესყიდვების დროს, შესყიდვის სავარაუდო ღირებულების ბაზრის ფორმალური კვლევის საფუძველზე განსაზღვრამ და სატენდერო პირობების კონკრეტულ პირზე შესაძლო მისადაგებამ, ტენდერებში ერთი პრეტენდენტის მონაწილეობის პირობებში, ბიუჯეტიდან დიდი მოცულობის არაეკონომიური ხარჯი გამოიწვია.

1. უმაღლესი საბჭო იყენებს ავტომანქანის გამართვისა და იდენტიფიცირების სისტემას, ავტორიზებული ავტომობილის ავზზე მონტაჟდება სპეციალური „ჩიპი“ (მეხსიერების ბარათი), რომლის საშუალებითაც ხდება ავტომობილის იდენტიფიცირება ავტოგასამართ სადგურზე. საწვავის ყოველდღიური გამოყენების დამადასტურებელი ელექტრონული ტრანზაქციების დამუშავებით გამოვლინდა, რომ 2017 წლის 29 დეკემბერს უმაღლესი საბჭოს მიერ აფხაზეთის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროზე გადაცემულ ავტოსატრანსპორტო საშუალებაზე 2018 წლის პირველ იანვარს დაფიქსირდა უმაღლესი საბჭოს ერთ-ერთი კომისიის მძღოლის მიერ საწვავის ჩასხმა (ჩასხმულია 79.00 ლარის ღირებულების 38 ლიტრი საწვავი). ავტომანქანის გადაცემის დროს, პასუხისმგებელი პირის მიერ სისტემაში უნდა მომხდარიყო აღნიშნულ ავტომანქანაზე დაყენებული საწვავის ჩიპის დაბლოკვა, რაც არ განხორციელდა; 2. საანგარიშგებო წლის ბოლოს უმაღლესი საბჭოს ბალანსზე ირიცხებოდა 13 ერთეული ავტოსატრანსპორტო საშუალება, მათ შორის, 4 ერთეული – განპიროვნებული და 9 ერთეული – სამორიგეო ავტომანქანა. უმაღლესი საბჭოს საშტატო რიცხოვნობის (64 ერთეული) გათვალისწინებით, უნდა გამოყოფილიყო არა უმეტეს 3 (სამი) სამორიგეო ავტომანქანა; 3. სამორიგეო ავტომანქანებით სარგებლობის მოწესრიგებისა და ხარჯების ოპტიმიზაციის მიზნით, არ წარმოებდა ავტომანქანების წასვლა - მოსვლის აღრიცხვის ჟურნალი. ავტოსატრანსპორტო საშუალებების ექსპლუატაციაზე არასათანადო კონტროლის ღონისძიებები ქმნის საბიუჯეტო სახსრების არამიზნობრივი ხარჯვისა და ავტომანქანების არაეფექტიანად გამოყენების რისკებს.

ა(ა)იპ − აგროპროექტების მართვის ცენტრის მიერ, „მაღალეფექტური ერთწლიანი სასოფლო-სამეურნეო კულტურების წარმოების განვითარების ხელშეწყობის“ ქვეპროგრამის ფარგლებში, ქვეპროგრამის დაგეგმვასა და განხორციელებაში არსებულმა მნიშვნელოვანმა ხარვეზებმა, კერძოდ, მოსალოდნელი შედეგების შესწავლისა და შეფასების გარეშე ქვეპროგრამის დაგეგმვამ და შესყიდვის ეტაპზე ბაზრის ფორმალურმა კვლევამ, ბიუჯეტიდან არაეფექტიანი ხარჯი გამოიწვია.

თანამშრომელთა სამსახურში გამოცხადებისა და წასვლის ჟურნალი, სრულად და ეფექტიანად ვერ უზრუნველყოფს თანამშრომელთა სამუშაო დროის კონტროლს, რადგან ჟურნალში წარმოდგენილი მონაცემები შაბლონურია და მითითებულია ყველა თანამშრომლის მიერ სამსახურში გამოცხადებისა და სამსახურიდან წასვლის ერთი და იგივე დრო – შინაგანაწესით განსაზღვრული სამსახურში გამოცხადების დრო: დილის 9:00 საათი და სამსახურის დასრულების დრო: საღამოს 18:00 საათი. ფიქსირდება შემთხვევები, როდესაც სამსახურში დაგვიანებით გამოცხადების გამო, თანამშრომლების მიერ წარმოდგენილია ახსნა-განმარტებითი ბარათი, თუმცა ჟურნალში არ ჩანს დაგვიანების არცერთი ფაქტი, რაც ერთმნიშვნელოვნად ჟურნალის წარმოების ფორმალურ ხასიათზე მიუთითებს. თანამშრომელთა სამსახურში გამოცხადებისა და წასვლის კონტროლის მნიშვნელოვან სისუსტეებზე წინა აუდიტის დროსაც აღინიშნა, თუმცა პრობლემის მოგვარების მიზნით, უმაღლესი საბჭოს აპარატს ქმედითი ღონისძიება არ განუხორციელებია. შესაბამისად, კონტროლის მექანიზმი ისევ არაეფექტიანად ფუნქციონირებს და ხელფასების გაცემის საფუძვლების უტყუარობის მნიშვნელოვან რისკებს წარმოშობს.

ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს მიერ, საერთო ადმინისტრაციული შენობის მშენებლობის შესახებ გადაწყვეტილება, მიღებულია გარემოებათა დეტალური ანალიზის გარეშე. ამასთანავე, შენობის მშენებლობისათვის საჭირო საპროექტო-სახარჯთაღრიცხვო დოკუმენტაციის შედგენის მომსახურების შესყიდვის პროცესში ბაზრის კვლევა ჩატარდა ხარვეზებით, ვინაიდან პოტენციური მიმწოდებლებისთვის დასმული მთავარი შეკითხვა ვერ უზრუნველყოფდა შესყიდვის სავარაუდო ღირებულების სწორად დადგენას. იმის გათვალისწინებით, რომ 2018 წლის ბოლოსთვის საპროექტო-სახარჯთაღრიცხვო დოკუმენტაცია მზად იყო, ხოლო 2019 წლის რესპუბლიკურ ბიუჯეტში აღნიშნული შესყიდვა გათვალისწინებული არ არის და მოპოვებული ინფორმაციით, მისი გათვალისწინება არც 2020 წლის ბიუჯეტში იგეგმება, ბაზარზე ფასების ცვლილების გათვალისწინებით, შემდგომში ამ პროექტის სახარჯთაღრიცხვო ნაწილის გამოყენება შესაძლოა არარელევანტური გახდეს. შედეგად, ბიუჯეტიდან განხორციელებულია დანახარჯები, რომლის მოსალოდნელი სარგებელი გადახდილ ფასთან შესაძლოა არსებითად შეუსაბამო იყოს.

მოქმედი რეგულაციით, ორგანიზაციის ხელმძღვანელი აღრიცხვის და ანგარიშგების ორგანიზების მიზნით, ერთიანი მეთოდოლოგიისა და მოქმედ კანონმდებლობასთან შესაბამისობის დაცვით, საქმიანობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, დამოუკიდებლად განსაზღვრავს სააღრიცხვო პოლიტიკას − ერთეულის მიერ ანგარიშგების მომზადებისა და წარდგენის დროს გამოყენებული გარკვეული პრინციპების, საფუძვლების, დაშვებების, წესებისა და პრაქტიკული მეთოდების ერთობლიობას. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტით განსაზღვრულ საბიუჯეტო ორგანიზაციებს, ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს გარდა, დამტკიცებული სახით სააღრიცხვო პოლიტიკა არ აქვთ.

აუდიტის შედეგად დგინდება, რომ ცალკეული პროგრამის/ქვეპროგრამის ათვისება დაბალი ინტენსივობით ხორციელდება. ამასთანავე, მათი ნაწილის შემთხვევაში, ასიგნებები საერთოდ არ იქნა ათვისებული. დაზუსტებული გეგმის 75%-ზე ნაკლები ათვისების მაჩვენებელი გააჩნია 12 პროგრამას/ ქვეპროგრამას.

სამინისტროს აპარატის მიერ „მიმდინარე − გრანტები ავტონომიური რესპუბლიკის სსიპ(ებ)-ს“ − 2.6.3 სახაზინო კოდით სხვადასხვა დროს ცამეტი საგადასახადო დავალებით ხუთი კონტროლირებადი ერთეულის ანგარიშზე გადარიცხულია სულ 37,714.40 ლარი. სამინისტროს აპარატის ანგარიშგებაში ბიუჯეტიდან თანხის მიღება აღიარებულია საოპერაციო შემოსავალში, როგორც ბიუჯეტიდან გრანტის სახით მიღებული დაფინანსება და ამ თანხის კონტროლირებადი ერთეულებისთვის გადარიცხვა მიკუთვნებულია მიმდინარე გრანტის ხარჯების მუხლს. ამავდროულად, სსიპ-ის მიერ მათი ხაზინის ანგარიშზე თანხების ჩარიცხვა აღრიცხულია, როგორც ეკონომიკური საქმიანობით მიღებული შემოსავალი და ხარჯები მიკუთვნებულია ეკონომიკური საქმიანობით გაწეული ხარჯების შესაბამის მუხლებს. იმის გამო, რომ კონსოლიდაციის პროცესის დროს არ არის ელიმინირებული სამინისტროს შიგნით განხორციელებული ოპერაციები, კონსოლიდირებულ (ნაერთ) ანგარიშგებაში ერთი და იგივე შემოსავლები და ხარჯები არასწორად (ორჯერ) არის ასახული: ერთხელ – როგორც სამინისტროს აპარატისთვის გრანტების მუხლით საბიუჯეტო სახსრებით დაფინანსება „ეკონომიკური კლასიფიკაციის მიხედვით ხარჯების ანგარიშსა“ და „წმინდა ღირებულების შესახებ ანგარიშში“ – და მეორედ – კონტროლირებადი ერთეულებისთვის „არასაბიუჯეტო საქმიანობით მიღებული სახსრების მოძრაობის შესახებ ანგარიშში“ . ამრიგად, ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, 37,714.40 ლარით არასწორადაა გაზრდილი კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების „არასაბიუჯეტო საქმიანობით მიღებული სახსრების მოძრაობის შესახებ ანგარიშში“ საოპერაციო შემოსავლები და საოპერაციო ხარჯები და ამავდროულად, დარღვეულია მოქმედი კანონმდებლობის (წესის) მოთხოვნები.

გალის რაიონის რესურსცენტრის ფინანსურ ანგარიშგებაში ბალანსის დანართებში: „ანგარიში ხარჯების ეკონომიკური კლასიფიკაციის მიხედვით“; „ანგარიში წმინდა ღირებულების შესახებ“ და „ანგარიში არაფინანსური აქტივების მიღება-გასვლის შესახებ“ „გრანტების“ მუხლით 211,923.88 ლარის არაფინანსური აქტივების მიღება, ხოლო „სხვა ხარჯების“ მუხლზე ჯამში 174,463.27 ლარის არაფინანსური აქტივების გადაცემა. გარდა აღნიშნულისა, „სხვა დანარჩენი მატერიალური მარაგების“ საბალანსე მუხლზე არ დაფიქსირებულა 35,492.00 ლარის სპორტული ინვენტარის ნაშთი, რომელიც სამინისტროსაგან რესურსცენტრს გადაეცა 2018 წლის ბოლოს, ხოლო რესურსცენტრიდან სკოლებს − 2019 წლის მარტში. შესაბამისად, 2018 წლის 31 დეკემბერს დასრულებულ საანგარიშგებო პერიოდში აღნიშნული აქტივები უნდა აღრიცხულიყო ნაშთად. ამრიგად, ბუღალტრული აღრიცხვის პროცესში არასათანადო კონტროლის გამო, ინფორმაცია 211,923.88 ლარის არაფინანსური აქტივების მიღებასთან, 174,463.27 ლარის არაფინანსური აქტივების და 35,492.00 ლარის სპორტული ინვენტარის გადაცემასთან დაკავშირებით წარმოდგენილია არასრულად (არასწორად). ზემოთ აღწერილის შედეგად, საბუღალტრო აღრიცხვაში დაშვებული შეცდომების, აგრეთვე სამინისტროს და მისი კონტროლირებადი ერთეულების ხელმძღვანელობების მხრიდან არასათანადო კონტროლის გამო, დაირღვა ინსტრუქციის მოთხოვნები და დებულების აუცილებელი პრინციპები. კერძოდ, სამინისტროს კონსოლიდირებულ და სსიპ − კ. გამსახურდიას სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრის ფინანსურ ანგარიშგებებში 1,009,028.08 ლარის ღირებულების არაფინანსური აქტივის მიღება და გასვლა წარდგენილია არასწორად, გალის რაიონის რესურსცენტრის ფინანსურ ანგარიშგებაში ინფორმაცია 211,923.88 ლარის არაფინანსური აქტივების მიღებასთან და 174,463.27 ლარის არაფინანსური აქტივების გასვლასთან დაკავშირებით გამოტოვებულია, ხოლო სამინისტროს კონსოლიდირებულ და გალის რაიონის რესურსცენტრის ფინანსურ ანგარიშგებაში მატერიალური ფასეულობების ნაშთები 35,492.00 ლარის ღირებულებით საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოსათვის არასრულად არის წარმოდგენილი.

სამინისტროს აპარატის მიერ 8 შემთხვევაში, დროებითი შრომისუუნარობის დროს თანამშრომლებზე ნაცვლად საბიუჯეტო კლასიფიკაციის „სოციალური დახმარების“ მუხლით „ფულადი ფორმით გაწეული დახმარებით ვალდებულებისა“, დარიცხულია „თანამდებობრივი სარგოს“ სახაზინო მუხლით „შტატით მომუშავეთა ხელფასები“ და გაცემულია სრულად, სულ: 5,324.80 ლარი. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ბუღალტრულ აღრიცხვაში დაშვებული შეცდომისა და სამინისტროს აპარატის ხელმძღვანელობის მხრიდან არასათანადო კონტროლის გამო, დაირღვა ისტრუქციის მოთხოვნები და 5,324.80 ლარი გაცემულია არამართებული საბიუჯეტო კლასიფიკაციით განსაზღვრული სახაზინო მუხლით. ზემოთ აღწერილი შეცდომის გამო, კონსოლიდირებულ და სამინისტროს აპარატის ფინანსურ ანგარიშგებაში ბალანსის დანართი ფორმა N2 „ხარჯები ეკონომიკური კლასიფიკაციის მიხედვით“ ინფორმაცია ხარჯების მუხლების შესახებ წარმოდგენილია არასწორად: 5,324.80 ლარით გაზრდილია მუხლი „ხელფასები ფულადი ფორმით“ და იმავე თანხით შემცირებულია მუხლი „სოციალური დახმარება“.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს (მხარჯავი დაწესებულება რესპუბლიკური ბიუჯეტის ორგანიზაციული ჭრილის პროგრამული კოდი − 06 00) 2018 წლის ბიუჯეტის პროექტის წარდგენის, მისი ფორმირების, დამტკიცებული ბიუჯეტის დაზუსტების, კვარტალური და ხარჯების მუხლების ჭრილში ბიუჯეტის განწერის, აგრეთვე წლის განმავლობაში ბიუჯეტში შეტანილი ცვლილებების პროცესი ხორციელდებოდა მხოლოდ აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს აპარატის (პროგრამული კოდი 06 01) და მის განკარგვაში არსებულ პროგრამებსა და ქვეპროგრამებზე. სამინისტროს კონტროლის დაქვემდებარებაში მყოფი ორგანიზაციები მიუხედავად იმისა, რომ წარმოადგენენ საბიუჯეტო ორგანიზაციებს, ინდივიდუალურად ახორციელებდნენ ზემოაღნიშნულ პროცესებს თავიანთი განსაკარგავი საბიუჯეტო პროგრამების ჭრილში. შესაბამისად, სამინისტროს კონტროლის სფეროში ფაქტობრივად არ იყო მოქცეული კონტროლირებადი ერთეულების (საბიუჯეტო ორგანიზაციების) ბიუჯეტის ფორმირების, დამტკიცების, განწერის, წლის განმავლობაში განხორციელებული ცვლილებების, საბიუჯეტო სახსრების ხარჯვის პროცესები. 2018 წლის განმავლობაში სამინისტროს სარგებლობაში არსებული ორი სამორიგეო მანქანის მიუხედავად ჟურნალში ხორციელდება მხოლოდ ერთი ავტომანქანის (სახელმწიფო ნომერი BDB-896) მოძრაობის აღრიცხვა, რომლის 2018 წლის საწვავის ჩასხმების პერიოდში, ავტომანქანის მოძრაობის 89%-ის შემთხვევაში, ავტომანქანის გაყვანის მიზნობრიობისა და შესაბამისი პასუხისმგებელი პირების ხელმოწერები აღნიშნულ ჟურნალში არ ფიქსირდება. ზემო აფხაზეთის რესურსცენტრში კანონში წარმოდგენილი თანამდებობრივ-საკვალიფიკაციო სარგოების შეუსაბამოდ, სამი თანამშრომლისათვის ნაცვლად 0.6 კოეფიციენტისა, არასწორად იყო მინიჭებული თანამდებობრივი სარგო 0.65 კოეფიციენტის ოდენობით. ადმინისტრაციის თანამშრომლებზე არ წარმოებდა სამსახურში მოსვლა-წასვლის აღრიცხვის ჟურნალი (ზემო აფხაზეთის რესურსცენტრი და სსიპ − აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო აკადემიური ანსამბლი „აფხაზეთი“) და სამუშაო დროის გაანგარიშების ყოველთვიური აღრიცხვის ტაბელი (ზემო აფხაზეთის რესურსცენტრი). აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს აპარატის მიერ შემოსავლების სამსახურში წარდგენილ განაცემთა ინფორმაციაში (68 პიროვნებაზე) თანამშრომელთა პირადი ნომრები შეცდომით იყო მითითებული. საბიუჯეტო კლასიფიკაციის პროგრამული კოდით − 06 08 01 სამინისტროს აპარატის მიერ განხორციელებული „სპორტულ ინიციატივათა მხარდაჭერის ქვეპროგრამის“ ბენეფიციარები შეირჩა თითოეულ შემოსულ განაცხადთან დაკავშირებით ჩატარებული მოკვლევის საფუძველზე (მოკვლევა და შერჩევა მიმდინარეობდა შესაბამის ფედერაციებთან, სპორტის ორგანიზაციებთან, მწვრთნელებთან კონსულტაციის გზით და შემოსულ წერილში ან განცხადებაში მითითებულ სპორტის სახეობაში მიღწეული შედეგების მიხედვით), თუმცა ვერ იქნა წარმოდგენილი აღნიშნული მოკვლევის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია და ოქმები მიღებული გადაწყვეტილებების შესახებ.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში წარმოდგენილი იყო ძირითადი საშუალებების არასწორი საბალანსო ღირებულება, რის გამოც „2112 – არასაცხოვრებელი შენობები“-ს მუხლი არასწორად იქნა გაზრდილი 13,199.00 ლარით, ხოლო „2122 – სხვა მანქანა-დანადგარები და ინვენტარი“-ს მუხლი არასწორად იქნა შემცირებული 25,191.96 ლარით. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არაფინანსური აქტივები წარმოდგენილია 11,992.96 ლარით არასწორად შემცირებული თანხით.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „2112 – არასაცხოვრებელი შენობები“-ს მუხლზე არასწორად იყო ასახული 14,831.04 ლარის საბალანსო ღირებულების საოფისე ფართის რემონტის ხარჯი. ინფრასტრუქტურის დეპარტამენტის ბალანსზე „2122 - სხვა მანქანა-დანადგარები და ინვენტარი“-ს, ასევე სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „2118 – გაყვანილობის სისტემები“-ს მუხლზე არასწორად იყო აღრიცხული 3,290.00 ლარის საბალანსო ღირებულების ელექტროგაყვანილობის ხარჯი. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არაფინანსური აქტივების ნაშთი წარმოდგენილია ჯამში 18,121.04 ლარით არასწორად გაზრდილად.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში „3251 – შტატით მომუშავეთათვის დარიცხული ხელფასები“-ს მუხლზე არამართებულად იყო აღიარებული 16,332.00 ლარის ვალდებულება. ვალდებულებაში აღრიცხული თანხა იყო არა დარიცხული/გასაცემი ხელფასი, არამედ შეცდომით დათვლილი თანხა. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ვალდებულებები 16,332.00 ლარით არასწორადა იქნა გაზრდილი.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში გამოვლინდა გრანტის სახით მიღებული და შეუსრულებელი ვალდებულებების აღურიცხაობა. ბიზნეს-ინკუბატორისათვის მოპოვებული გრანტის პირველი ტრანში საანგარიშგებო პერიოდის დასრულებისას წარმოადგენდა ავანსის სახით მიღებულ შემოსავლებს და უნდა აღრიცხულიყო ანგარიშზე „3282 - წინასწარ მიღებული სხვა შემოსავლები“ . ნაცვლად ამისა, ბიზნეს-ინკუბატორის ფინანსურ ანგარიშგებაში ვალდებულებები აღიარებული არ იყო. ამავდროულად, კონსოლიდაციის პროცესში სამინისტროს აპარატის საფინანსო სამსახურის არასათანადო შემოწმება-კონტროლის გამო, სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში ვალდებულებები 140,000.00 ლარით არასწორად იქნა შემცირებული.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში არ იყო აღრიცხული არასაბიუჯეტო საქმიანობით (ბიზნეს-ინკუბატორის სარგებლობაში არსებული ფართისა და სასათბურე კონსტრუქციების იჯარით გაცემა) მოიჯარეებისაგან წინასწარ/ზედმეტად მიღებული შემოსავლებით წარმოშობილი ვალდებულებები, ამავდროულად არასრულად იყო ასახული რიგი მოიჯარეების მიერ გადაუხდელი ყოველთვიური იჯარის საფასური. შედეგად, სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგება წარმოდგენილია უზუსტოდ, კერძოდ მოთხოვნები – 4,208.00 ლარით, ხოლო ვალდებულებები – 4,118.00 ლარით არასწორადაა შემცირებული.

ბიზნეს-ინკუბატორის ფინანსურ ანგარიშგებაში ერთდროულად დაფიქსირებულია როგორც 128,571.00 ლარის „5220 - გაუნაწილებელი მოგების“ ნაშთი, ასევე „5230 - დაუფარავი ზარალის“ ნაშთი -11,429.00 ლარი. რეალურად ბიზნეს-ინკუბატორის 2018 წლის საანგარიშგებო პერიოდის მოგებამ შეადგინა 2,168.00 ლარი და შესაბამისად, წინა წლის ზარალის – 949.00 ლარის გათვალისწინებით (მისი გადაფარვის შედეგად), ბიზნეს-ინკუბატორის ფინანსურ ანგარიშგებაში უნდა ასახულიყო მხოლოდ 1,219.00 ლარის „5220 - გაუნაწილებელი მოგების“ ნაშთი, ხოლო „5230 - დაუფარავი ზარალის“ ნაშთი უნდა განულებულიყო. შედეგად, ბიზნეს-ინკუბატორის ფინანსურ ანგარიშგებაში საკუთარი კაპიტალი (გაუნაწილებელი მოგება და დაუფარავი ზარალი) წარმოდგენილია 115,923.00 ლარით, ხოლო სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაში – 127,352.00 ლარით არასწორად გაზრდილი ოდენობით.

სამინისტროს კონსოლიდირებულ ფინანსურ ანგარიშგებაზე აღრიცხული 138,841.03 ლარის ღირებულების მოთხოვნები წარმოადგენს დაკარგული 104 ერთეული მოძრავი ქონების 2008 წლის საბალანსო ღირებულებას, რომელთა ფაქტობრივი არსებობის შესახებაც არანაირი დოკუმენტი ან სხვა სახის საფუძველი არ არსებობს. შესაბამისად, არსებობს რისკი იმისა, რომ სამინისტრო ვერ დაიბრუნებს კონტროლს დანაკლისებად აღიარებულ მოძრავ აქტივებზე. მოქმედი კანონდებლობით , დებიტორული დავალიანების თანხები, რომელთა ამოღების ალბათობა ნულის ტოლია, ჩამოიწერება ხელმძღვანელის ბრძანებით და აისახება არასაოპერაციო ხარჯების ანგარიშზე.

სამინისტროს არ ჰქონდა შემუშავებული ფინანსური ანგარიშგების კონსოლიდირების მეთოდოლოგია და მის კონტროლირებად ერთეულებში არ იყო დადგენილი სააღრიცხვო პოლიტიკა, შესაბამისად კომპონენტების მიერ ინდივიდუალური ფინანსური ანგარიშგებები მომზადებული იყო სხვადასხვა მიდგომის საფუძველზე, ხოლო სამინისტროს კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგება მომზადებული და წარდგენილი იყო შესადარისობის პრინციპის დარღვევით.

2018 წელს სამინისტროს ცენტრალური აპარატის ბალანსზე რიცხული მოთხოვნა-ვალდებულებების შემსწავლელი კომისიის მიერ ჩამოიწერა 2,752.76 ათასი ლარის კრედიტორული (161 კრედიტორი) და 2,224.01 ათასი ლარის დებიტორული დავალიანება (45 დებიტორი). მიუხედავად ამისა, ბალანსზე კვლავ ირიცხება მნიშვნელოვანი ოდენობის დებიტორულკრედიტორული დავალიანებები, რომლებიც გასულ პერიოდს (1994-2010 წლებს) უკავშირდება. აღნიშნულ დავალიანებათა უმეტეს ნაწილზე ეკონომიკურ დეპარტამენტში არ იძებნება დოკუმენტები, რომლითაც შესაძლებელი იქნებოდა კომპანიების იდენტიფიცირება და დადასტურდებოდა დავალიანებებისსისწორე.მაგალითად:  ანგ. N1431;1432 − ანგარიშებზე რიცხული 19,414.53 ათასი ლარის დებიტორული დავალიანებიდან, 1994-2010 წლებში წარმოქმნილი დავალიანება შეადგენს 3,470.0 ათას ლარს, მათ შორის, 2007-2009 წლებში წარმოქმნილი 2,832.7 ათასი ლარის დავალიანება უკავშირდება არარეზიდენტი კომპანიებისაგან საიდუმლო შესყიდვებს.  ანგ. N1356 − საბალანსო ანგარიშზე 2003-2004 წლებიდან ირიცხება 182.4 ათასი ლარის დანაკლისი,1 რომლის წარმოშობის დამადასტურებელი პირველადი დოკუმენტები სამინისტროში არ მოიპოვება.  ანგ. N1440 − ანგარიშზე მოთხოვნები არაფინანსური აქტივების დანაკლისებით რიცხულმა ნაშთმა შეადგინა 5,571.72 ათასი ლარი. აქედან, 5,310.7 ათასი ლარის დანაკლისი წარმოშობილია 1996-2010 წლებში, მათ შორის, 5,080.6 ათასი ლარი − 2008 წლის რუსეთსაქართველოს ომის დროს განადგურებული და დაკარგული ქონების საბალანსო ღირებულებაა.  2018 წლის ბოლოს არსებული 19,261.96 ათასი ლარის კრედიტორული დავალიანებებიდან, 9,437.19 ათასი ლარი 2005 წლამდე თანამშრომლებზე გაუცემელხელფასებსწარმოადგენს.  ბალანსზე კვლავ ირიცხება სხვადასხვა კომპანიის მიმართ 2000-2013 წლებში წარმოშობილი 141.70 ათასი ლარის კრედიტორული დავალიანება,რაც კომიიისმიერდამატებითშესწავლასსაჭიროებს.  ზოგ შემთხვევაში სამინისტროს ბუღალტრული აღრიცხვის მონაცემები არ ემთხვევა კრედიტორი/დებიტორი ორგანიზაციის სააღრიცხვო მონაცემებს. მოცემული გარემოებების გათვალისწინებით, ბალანსზე არსებული მოთხოვნა - ვალდებულებების ნაშთები არ ასახავს მათ რეალურ ოდენობას, რაც არსებით გავლენას ახდენს ფინანსურ ი ანგარიშგების სისწორეზე.

ინფრასტრუქტურის დეპარტამენტსა და ბიზნეს-ინკუბატორში ფაქტობროვად არ წარმოებდა ბუღალტრული აღრიცხვა (არც მატერიალური ფორმით და არც ელექტრონული საინფორმაციო სისტემების მეშვეობით). ამასთანავე, მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნის მიუხედავად, ბიზნეს-ინკუბატორის 2018 წლის ბალანსი არ იყო შემოწმებული სახელმწიფო კონტროლის განმახორციელებელი ორგანოს მიერ დანიშნული დამოუკიდებელი აუდიტორის მიერ. იზრდება ფინანსური ანგარიშგების შეცდომით, არასწორად და არასრულად, ეკონომიკური მოვლენის გამოტოვებით შედგენის/წარდგენის რისკები. სამინისტროს კონსოლიდირებული და კომპონენტების ფინანსური ანგარიშგებების ბალანსისა და მისი დანართი ფორმების მონაცემების შესწავლით გამოვლინდა უზუსტობები:სამინისტროს კონსოლიდირებული, სამინისტროს აპარატისა და ბიზნეს-ინკუბატორის ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N8-ში, ინფრასტრუქტურის დეპარტამენტისა და გეოლოგიის სააგენტოს ბალანსის დანართ ფორმა N5-ში, საინფორმაციო ცენტრის ბალანსის ფორმაში საწყის ნაშთებად ტექნიკური შეცდომით არასწორად არის გადმოტანილი.

კანონმდებლობის შესაბამისად, ინვენტარიზაციების ჩატარება აუცილებელიააქტივების დაცვისუზრუნველსაყოფად. მატერიალური ფასეულობების ინვენტარიზაცია ტარდება სამინისტროს ცალკეული დეპარტამენტის მიერ დამოუკიდებლად. 2018 წელს მხოლოდ ექვსმადეპარტამენტმაჩაატარაინვენტარიზაცია.2 ინვენტარიზაცია სრული მოცულობით ჩატარდა სამინისტროს ცენტრალური აპარატის ბალანსზე რიცხულ3 ან/და ფაქტობრივ მფლობელობაში არსებულ უძრავქონებაზე.ინვენტარიზაციის შედეგად გამოვლინდა:  სამინისტროს ბალანსზე აღურიცხავი 148 შენობა-ნაგებობა თბილისსა და სხვადასხვა რეგიონში, რომელიც 2018 წლის ბოლოს საბუღალტრო მონაცემებში აისახა რაოდენობრივად, ვინაიდან მათი დარეგისტრირება დასაბაზროღირებულებისდადგენავერ მოესწრო;  მიწის წილობრივი ფართის დადგენა შენობა-ნაგებობეთან მიმართებით, შესაბამის პერიოდში ვერ მოესწრო. აღნიშნულის განსახორციელებლად აუცილებელი იყო შესაბამისი აზომვითი ნახაზების გაკეთება, რაც მოითხოვსგარკვეულდროსადაფინანსურ რესურსს;  სამინისტროს ბალანსზე რიცხული 214.60 ათასი ლარის ნარჩენი ღირებულების 23 შენობა-ნაგებობა და საცნობარო მუხლში რიცხული 453.60 ათასი ლარის საწყისი ღირებულების შენობა-ნაგებობები ამორტიზებულია ან მათ ადგილზე აშენებულია სხვა შენობა-ნაგებობა და ა.შ. ასევე გამოვლენილია სხვადასხვა გაურკვეველი ქონება, რომელიც ბალანსზე ირიცხებოდა 1974-1995 წლებიდან (24 ერთეული საცნობარო მუხლში და 10 ერთეული − 191.20 ათასი ლარის ნარჩენი ღირებულების აქტიურ ანგარიშებზე). ინვენტარიზაციის კომისიის გადაწყვეტილებით, შემდგომი მოკვლევის მიზნით მასალები გადაეგზავნა გენერალურ ინსპექციას;  არაფინანსური აქტივების გარკვეული ნაწილი აღრიცხულია მხოლოდ რაოდენობრივად, რაც უკავშირდება სსღც-ის4 გაუქმების შედეგად გადმოცემულუძრავქონებას. შედეგად, სამინისტროს ბალანსზე რიცხული უძრავი ქონების საწყისი და ს ა ბ ო ლ ო ო ნ ა შ თ ე ბ ი წ ა რ მ ო დ გ ე ნ ი ლ ი ა ა რ ა ს რ უ ლ ა დ დ ა შ ე უ ძ ლ ე ბ ე ლ ი ა განისაზღვროს უზუსტობის გავლენა ფინანსურ ანგარიშგებაზე.

გეოლოგიის სააგენტოში საშტატო განრიგით არ იყო განსაზღვრული თანამდებობრივი რანგები და შესაბამისი კოეფიციენტები. ბიზნეს-ინკუბატორში არ იყო დადგენილი (დამტკიცებული) 2018 წლის საშტატო ნუსხა, თანამდებობრივი რანგები და სარგოები. სამუშაო დროის გამოყენების ყოველთვიური აღრიცხვის ფორმა (ტაბელი) და მოსვლა-წასვლის ჟურნალი ხელფასის დარიცხვის საფუძველია, ხოლო სამინისტროს ვერცერთი სტრუქტურა ვერ უზრუნველყოფს თანამშრომელთა ყოველდღიური სამუშაო დროის ზუსტ აღრიცხვა-კონტროლს, ფაქტობრივად ფიქსირდება სახელფასო თანხების კანონმდებლობით დადგენილი წესის შეუსაბამოდ გაცემა, რაც თავის მხრივ შეიცავს საბიუჯეტო სახსრების (1,352,680.74 ლარის) არამიზნობრივად, არეფექტიანად გახარჯვის რისკებს და არ იძლევა შესაბამისი რწმუნების გაცემის შესაძლებლობას კანონმდებლობასთან შესაბამისობაზე.

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ, ფინანსთა სამინისტროს სსიპ − საფინანსო ანალიტიკური სამსახურისგან შესყიდვის ხელშეკრულების საფუძველზე, მიიღოMicrosoftლიცენზიებიღირებულებით−8,818.98ათასილარი.მიღებაჩაბარების აქტი დათარიღებულია 2017 წლის 29 მაისით. აღნიშნული ლიცენზიები ბუღალტრულ ჩანაწერებში აისახა დაგვიანებით − 2018 წლის პირველივლისს.5 აღნიშნული ლიცენზიებიდან 6,520.10 ათასი ლარის აქტივი წარმოადგენს არამატერიალურ ძირითად აქტივს, რომლის ცვეთის კოეფიციენტი მარეგულირებელი ნორმის მიხედვით, 10%-ია.6 სამინისტროს მიერ ამორტიზაციის კოეფიციენტის არასწორად გამოყენებით7 არამატერიალურ აქტივებზე ცვეთის ხარჯი გაზრდილია 3,694.30ათასი ლარით. შ ე დ ე გ ა დ, ა რ ა მ ა ტ ე რ ი ა ლ უ რ ი ძ ი რ ი თ ა დ ი ა ქ ტ ი ვ ე ბ ი ს ნ ა რ ჩ ე ნ ი ღ ი რ ე ბ უ ლ ე ბ ა წარმოდგენილია 3,042.3 0 ათასი ლარით ნაკლები ოდენობით. სამინისტროს მიერ შეიარაღების მნიშვნელოვანი ნაწილი აღრიცხულია მხოლოდ რაოდენობრივად. სამინისტროს არ აქვს შემუშავებული რაოდენობრივად აღრიცხული სხვადასხვა სპეცტექნიკისა და საბრძოლო მასალის ღირებულების განსაზღვრის კრიტერიუმები. აღნიშნული ნაკლოვანებასისტემურია ძალოვანი უწყებებისთვის. ცენტრალურ აპარატსღირებულების გარეშესაცნობარო მუხლშიძირითადი აქტივის სახით ერიცხება დიდი ოდენობის იარაღი, ასევე სხვადასხვა დასახელების საბრძოლო მასალა, გრძელვადიან მცირეფასიან აქტივებსა და მატერიალურ მარაგებში. ამასთანავე, იმის გამო, რომ მარეგულირებელი ნორმებით არ არის დადგენილი შეიარაღების ნაწილში ცვეთის კოეფიციენტები, სამინისტროს ბალანსზერიცხულძირითადაქტივებს ცვეთაარერიცხებათ. შესაბამისად, „ სხვა მანქანა - დანადგარები და ინვენტარის “, „ გრძელვადიანი მცირეფასიან აქტივების “ და „ მ ატერიალურ მარაგების “ ანგარიშის ნაშთები წარმოდგენილია არასწორად, რასაც არსებითი გავლენა აქვს ფინანსურ ანგარიშგებაზე. ხარჯების ჩამოწერასთან დაკავშირებული ნაკლოვანება „სამხედრო ტექნიკისა და ტყვია-წამლის შეძენის ხარჯების“ N7280 მუხლში ასახული 897.90 ათასი ლარის სხვადასხვა დასახელების ქონებიდან, 488.60 ათასი ლარის საქონელი გახარჯულია 2017 წლის მეორე ნახევარში. ინფორმაცია აღნიშნული მასალის გახარჯვის შესახებ, ეკონომიკურ დეპარტამენტს შესაბამისი სამსახურიდან8 მიეწოდა დაგვიანებით − 2018 წლის9იანვარს. შედეგად , 2 0 1 8 წლის სამხედრო ტექნიკისა და ტყვია - წამლ ის შეძენის ხარჯების მუხლი ( ანგ .7200) წარმოდგენილია 488.6 0 ათასი ლარით გაზრდილი ოდენობით.

შეუძლებელია გეოლოგიის სააგენტოში შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებული შვიდი პირის, რომლებზეც 2018 წელს ხელფასის სახით გაიცა 24,580.00 ლარი, რეალურად შესრულებული სამუშაოს იდენტიფიცირება, ასევე გაურკვეველია მათი დასაქმების აუცილებლობა და რიგ შემთხვევებში მათ მიერ შესრულებული სამუშაოს მიზანი. შესაბამისად, ზემოაღნიშნული საბიუჯეტო სახსრები არამიზნობრივად, არაეფექტიანად არის გახარჯული და ამავდროულად წარმოდგენილი შემთხვევები პირთა შრომითი ხელშეკრულებით დასაქმებისადმი დაინტერესების რისკების შემცველია.

სააღრიცხვო პოლიტიკის შემუშავება, დანერგვა და გამოყენება ორგანიზაციაში აღრიცხვის თანმიმდევრულობის ერთ-ერთი მთავარი წინაპირობაა. სამინისტროში არ არის შემუშავებული და დანერგილი ბუღალტრული აღრიცხვის ინსტრუქციით განსაზღვრული სააღრიცხვო პოლიტიკა. აღნიშნული პოლიტიკა შესაძლებლია მოიცავდეს ინსტრუქციას შემდეგი საკითხების აღრიცხვის შესახებ: უიმედო ვალები, მოძველებული მატერიალური ფასეულობები, ფინანსური აქტივები და ვალდებულებები, ცვეთადაქტივებზეგაწეულიდანახარჯებიდასხვ.

სამინისტროს ბალანსზე რიცხული უძრავი ქონების გამოყენების შესწავლით კვლავ დაფიქსირდა 1,603,096.00 ლარის საბალანსო ღირებულების სახელმწიფო ქონების კანონშეუსაბამოდ სარგებლობის ფაქტები და ბიუჯეტში აღნიშნული ქონების სარგებლობის საფასურის გადაუხდელობის შემთხვევები. კერძოდ, ერთ უძრავ ქონებაზე ყოველგვარი სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე, ხოლო ხუთ ერთეულ უძრავ ქონებაზე – სამინისტროს ბრძანებებით მოვლა-პატრონობის მიზნით გადაცემის საფუძველზე, განთავსებული იყო და ფუნქციონირებდა სამინისტროს 100% წილობრივი მონაწილეობით დაფუძნებული შპს-ები, ხოლო ფართის სარგებლობაში გადაცემის საფასურს საბაზრო ღირებულების მიხედვით ბიუჯეტში არ იხდიდნენ.

მინისტრის ბრძანების შესაბამისად, სახელფასო რეესტრები (დარიცხული თანხების გარეშე) ყოველთვიურად იგზავნება ადამიანური რესურსების მართვის დეპარტამენტში, რომელსაც ევალება რეესტრების შედარება მათ ბაზაში არსებულ მონაცემებთან იმის დასადგენად, რეალურად ირიცხებოდა თუ არა რეესტრში არსებული პიროვნება სამინისტროს თანამშრომლად. აღნიშნულიპროცესისნაკლოვანებამდგომარეობსშემდეგში:  ადამიანური რესურსების დეპარტამენტის დასტური ავტომატურ რეჟიმში არ წარმოადგენს გადარიცხვის საფუძველს (არ აქვს ვიზირების ფუნქცია).  სტრუქტურული ერთეულების ხელმძღვანელები არ მონაწილეობენ შრომის ანაზღაურების დარიცხვის პროცესში. სამინისტროში არ არის დანერგილი სამუშაო დროის გამოყენების ყოველთვიური აღრიცხვის ფორმა. მიზეზად სახელდება „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონით პოლიციელისთვის დადგენილი არანორმირებული სამუშაო დღე, თუმცა მნიშვნელოვანია რომ სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელმა (ან მეორე დონის ერთეულის ხელმძღვანელმა, მაგალითად, სამმართველოს უფროსმა) დაადასტუროს, რომ კონკრეტული პირი ნამდვილად მისი თანამშრომელია. აღნიშნულისთვის კი არ არის აუცილებელი სტანდარტული ყოველთვიური აღრიცხვის (ე.წ. ტაბელის) სრული სიზუსტით გამოყენება.  სამინისტროში არსებული პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებით ვერ ხერხდება სისტემაში გაცემული, კანონით გათვალისწინებული დანამატებისა და ფულადი ჯილდოების მაქსიმალური ზღვრული ოდენობის გაკონტროლება, რისთვისაც აუცილებელია ადამიანური რესურსების მართვისა და შრომის ანაზღაურების გაანგარიშების ერთიანი პროგრამული უზრუნველყოფისშექმნა.  ხშირია შემთხვევები, როდესაც თანამშრომლის გათავისუფლება ხდება წინა თარიღით (გენერალური ინსპექციის დასკვნის საფუძველზე) ან შესაბამისი ბრძანება ეკონომიკურ დეპარტამენტს ეგზავნება დაგვიანებით. შესაბამისად, სამინისტროს 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, „მომუშავეების მიმართ სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ N1463 ანგარიშზე ერიცხება 57.4 ათასი ლარის მოთხოვნა (მათ შორის, 2018 წელს წარმოშობილი 14.0 ათასი ლარი). ასევე „შტატით მომუშავეთათვის დარიცხული ხელფასების“ N3251 ანგარიშზე ერიცხება დათხოვნილი თანამშრომლების მიმართ 2018 წელსწარმოშობილი10.5ათასილარისდავალიანება.

2018 წლის დეკემბერში ინფრასტრუქტურის დეპარტამენტში ჩატარებულ ინვენტარიზაციაში არ ფიქსირდება 41 ერთეული 7,879.02 ლარის საწყისი ღირებულების აქტივების უვარგისობის შესახებ ინფორმაცია, ასევე არ არის შედგენილი მოქმედი კანონმდებლობით დადგენილი ცალკე აღწერები. ვერ იქნა წარმოდგენილი 2018 წელს შეძენილი 4,711.10 ლარის მარაგებისა და მცირეფასიანი გრძელვადიანი აქტივების საჭიროების/მიზნობრიობისა და შესაბამისი მოხმარების/ხარჯვის დამადასტურებელი რაიმე სახის დოკუმენტაცია, შესაბამისად ინფრასტრუქტურის დეპარტამენტში მცირეფსიანი აქტივების შეძენა და გამოყენება ხორციელდებოდა ყოველგვარი კონტროლის გარეშე. ბიზნეს-ინკუბატორში 2018 წელს არ ჩატარებულა მოქმედი კანონმდებლობით მოთხოვნილი ყოველწლიური სავალდებულო ინვენტარიზაცია, ასევე არ განხორციელებულა ფინანსური აქტივების, მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ნაშთების რეალურობის შემოწმება.

2018 წელს 1,740.2 ათასი ლარი დანამატი დარიცხულია ზეგანაკვეთური მუშაობის ან/და დამატებითი ფუნქციების შესრულებისთვის მინისტრის ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტების საფუძველზე. მიუხედავად შესაძლო ობიექტური და რაციონალური საფუძვლებისა (სამინისტროს თანამშრომელთა სპეციფიური საქმიანობა) არ არის დოკუმენტურად დასაბუთებული თუ რა სამუშაო და დამატებითი ფუნქცია შეასრულა კონკრეტულმაპირმა. აუდიტის შედეგად ასევე გამოვლინდა ერთი ბრძანების საფუძველზე მთელი წლის განმავლობაში დანამატის დანიშვნის ფაქტები, რაც ეკონომიკური შინაარსით − თანამდებობრივი სარგოს მატარებელია, ვინაიდან მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, დანამატი გაიცემა ზეგანაკვეთური და განსაკუთრებული დავალების სანიმუშო შესრულებისთვის (გარდა საკლასო და ნამსახურობის დანამატისა), შესაბამისად, წინასწარ, წლის განმავლობაში აღნიშნულის განსაზღვრა დაპროგნოზირებაპრაქტიკულად შეუძლებელია.

ბიზნეს-ინკუბატორმა არასწორი გაანგარიშებით წარადგინა მოქმედი კანონმდებლობით განსაზღვრული ქონების გადასახადის დეკლარაცია. კერძოდ ნაცვლად 7,495.96 ლარისა, დეკლარაციაში ასახული იყო 5,172.18 ლარის ქონების გადასახადი, რითაც ბიუჯეტში გადასახდელი თანხა შემცირებული იყო 2,323.78 ლარით.

აუდიტის ობიექტის ადამიანური რესურსების მართვის დეპარტამენტის მიერ არ განხორციელებულა არამუდმივ ამოცანათა და დამხმარე ფუნქციების მქონე თანამშრომელთა ერთმანეთისაგან გამიჯვნა. სამინისტროს ადამიანური რესურსების მართვის დეპარტამენტის მიერ წარმოდგენილი ინფორმაციით ირკვევა, რომ გარკვეულ შემთხვევებში შტატგარეშე მოსამსახურეთა შრომითი ხელშეკრულებები პირად საქმეში არ ინახება. შედეგად, გაურკვეველია აღნიშნულ მოსამსახურეთა სამუშაო აღწერილობები და სამუშაო შინაარსი (მუდმივი ამოცანების შესრულება, დამხმარე ფუნქცია), რაც კონტროლის მნიშვნელოვან ნაკლოვანებას წარმოადგენს, ვინაიდან კანონმდებლობით, შტატგარეშე მომუშავეების ფუნქციამკაცრადრეგლამენტირებულია.

გეოლოგიის სააგენტოს მიერ 2018 წელს შესრულებული სამუშაოები ძირითადად წარმოადგენდა გეოლოგიურ ფონდებში, ინტერნეტში და სხვა წყაროებიდან მოძიებული უცხო ენაზე დაწერილი გეოდინამიკურ პროცესებთან დაკავშირებული მასალების თარგმნასა და მიღებული ინფორმაციის შესაბამისი ტერიტორიის კოსმოსური სურათების (გუგლ სატელიტით მოძიებული) ფაქტობრივ მონაცემებთან შედარებას, ხოლო გამოვლენილი გარემოს ცვლილებების შესახებ ანგარიშის მომზადებასა და მის წარდგენას მაკონტროლებლისათვის, რაც (თარგმნა/შედარება) რეალურად ვერ ჩაითვლება სააგენტოსათვის დებულებით განსაზღვრულ ძირითად საქმიანობად. გარდა აღნიშნული საქმიანობისა, გეოლოგიის სააგენტოს სხვა პრაქტიკული გეოლოგიური სახის სამუშაოები არ განუხორციელებია.

იურიდიული დეპარტამენტიდან მოწოდებული ინფორმაციით, სამინისტროსთვის მიყენებული ქონებრივი და სხვა სახის ზიანის ანაზღაურებასთან მიმართებით, განხილვის სტადიაში მყოფ სასამართლო საქმეებთან დაკავშირებული დავის საგნის ღირებულება (მოთხოვნა) შეადგენს, დაახლოებით, 1,597.70 ათას ლარს. ასევე განხილვის სტადიაში მყოფ სასამართლო საქმეებთან დაკავშირებული (სხვადასხვა სახის ზიანის ანაზღაურება) დავის საგნის ღირებულება (ვალდებულებები) კი, დაახლოებით,8,000.00ათასლარს. ხელშეკრულებების პირობებით ნაკისრი ვალდებულებების შეუსრულებლობით კომპანიებისთვის დაკისრებული პირგასამტეხლოს საკითხთან დაკავშირებით, 2018 წელს დავა მიმდინარეობდა 40-მდე კომპანიასთან, დავის საგნის ღირებულებამ (მოთხოვნა) შეადგინა, დაახლოებით,900.00ათასილარი. ეკონომიკური დეპარტამენტი ხშირ შემთხევაში არ არის ინფორმირებული იურიდიული დეპარტამენტის მიერ სასამართლო დავებთან და სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე თანხების დაკისრება/შემცირებასთან დაკავშირებით. შესაბამისად, საბუღალტრო სამსახური საცნობარო მუხლებში ან/და განმარტებით შენიშვნებშიარასახავსაღნიშნულინფორმაციას.

სამინისტროს აპარატსა და სამინისტროს კონტროლში შემავალ ორგანიზაციებში არ იყო შემუშავებული კონტროლის პოლიტიკა და პროცედურები, შესაბამისად არ არსებობდა ფორმალიზებული შიდა კონტროლის სისტემა (ავტომატიზებული ან მანუალური). ხოლო არაფორმალიზებული კონტროლის მექანიზმების, ორგანიზაციაში მნიშვნელოვანი პროცესების კონტროლის პროცედურების შესახებ რაიმე სახის ოფიციალური დოკუმენტიწარმოდგენილი ვერ იქნა, შესაბამისად ვერ დასტურდება მათი ფუნქციონირების ეფექტიანობა.

აუდიტის შედეგად გამოვლინდა სამინისტროში ფინანსური ანგარიშგების მომზადების პროცესში არსებული ორგანიზაციული სტრუქტურისა და კონტროლის გარემოს ნაკლოვანებები: 1. აღრიცხვის პრაქტიკა არ შეესაბამება არსებულ ორგანიზაციული დაქვემდებარების სისტემას. 2. ჯლუსი ვალდებულია გააკონტროლოს და აღრიცხოს როგორც საკუთარი სარდლობის, ასევე სამინისტროს ყველა სტრუქტურული ქვედანაყოფის მოძრავ-უძრავი ქონება და მატერიალურ-ტექნიკური საშუალებები. აღნიშნული კი ხორციელდება მხოლოდ მონაცემთა რაოდენობრივი შედარების გზით, შესაბამისად თანხობრივი მონაცემების კონტროლი ჯლუსის მიერ არ ხორციელდება. 3. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სარდლობებისა და მათი ქვედანაყოფების მიერ სამინისტროს ფინანსების მართვის დეპარტამენტში და ჯლუსში დამოუკიდებლად (ინდივიდუალურ დონეზე) წარმოდგენილი აქტივების რაოდენობრივი მონაცემები და აქტივებთან დაკავშირებული სხვა ფინანსური ინფორმაცია ვერ უზრუნველყოფს ურთიერთშესადარისობასა და სანდოობას.

ეკონომიკური მოვლენები არ აისახება მათი მოხდენის თარიღის მიხედვით. მნიშვნელოვანი შეუსაბამობებია ქვედანაყოფებიდან მიღებულ ინფორმაციასა და ფინანსების მართვის დეპარტამენტში მარაგებზე არსებულ ნაშთებს შორის. რიგ შემთხვევებში, ქვედანაყოფიდან განხორციელებულია მარაგების ხარჯვა (გასვლა) მაშინ, როცა ფინანსების მართვის დეპარტამენტში საქონლის მიღება ჯერ არ არის აღრიცხული . მაგალითად: არ არის აღრიცხული 2018 წლის დეკემბრის თვეში დროებითი მიღება-ჩაბარების აქტის საფუძველზე მიღებული საქონელი:

აუდიტის შედეგად გამოვლინდა, რომ არ არის სარწმუნო ჩატარებული ინვენტარიზაციები და მათი შედეგები. ინვენტარიზაციის პროცესი არ მიმდინარეობს ყველა ქვედანაყოფში ერთიანი პოლიტიკით, არ არის წარმოდგენილი შემაჯამებელი ოქმები. აუდიტის შედეგად გამოვლინდა, რომ სამხედრო ქვედანაყოფების წლიური ნაშთები არსებითად განსხვავდება როგორც ფინანსების დეპარტამენტში არსებული ბრუნვითი უწყისების ნაშთებისგან, ისე ჯლუსის მიერ წარდგენილი ნაშთებისგან. აღნიშნული ტიპის უზუსტობებს კი უნდა ავლენდეს ჩატარებული ინვენტარიზაციები. 2018 წლის ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის გათვალისწინებული ინვენტარიზაციის შედეგები..

1. სხვა ქვეყნის მთავრობის მიერ გრანტის სახით 2018 წელს გადმოცემული 13,351.0 ათასი ლარის შეიარაღება და სათადარიგო ნაწილები, არ არის აღრიცხული ბუღალტრულად. 2. ჯავშანტექნიკა ჯლუსში აღრიცხულია მხოლოდ რაოდენობრივად. ამასთანავე, ტექნიკის გარკვეული ნაწილის ღირებულება ცნობილია, თუმცა ფინანსურად არ არის აღრიცხული. მაგალითად, ერთ-ერთ შერჩეულ ქვედანაყოფში არ არის ბუღალტრულად აღრიცხული 52,188.9 ათასი ლარის ღირებულების ჯავშანტექნიკა. 3. 2018 წელს არ არის ბუღალტრულად აღრიცხული ჯლუსის მიერ მიღებული 97,424.5 ათასი ლარის ღირებულების სამხედრო ტექნიკა. აღნიშნული საქონელი 2019 წლის ივნისის თვემდე არ არის განბაჟებული. ამავდროულად, საქონლის მიმწოდებელი ორგანიზაცია ზემოაღნიშული თანხით ფინანსურ ანგარიშგებაში წარმოდგენილია როგორც დებიტორი, მიუხედავად იმისა რომ ტექნიკა აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. 4. მოკლევადიანი არაფინანსური აქტივების „დაუმთავრებელი წარმოება/მომსახურების“ ანგარიშზე ნაშთად ირიცხება 661,915.0 ათასი ლარი. აღნიშნული ნაშთის წარმოშობა უკავშირდება წლების მანძილზე რეალურად მიღებულ განუბაჟებელ საქონელს , რომელიც აღირიცხებოდა მოთხოვნებში. შეცდომის გასწორების მიზნით, დებიტორული დავალიანებები ჩამოიწერა და დროებით მათი ასახვა მოხდა „დაუმთავრებელი წარმოება/მომსახურება“-ის ანგარიშზე. ფინანსების მართვის დეპარტამენტი არ ფლობს ინფორმაციას, თუ რომელ ქვედანაყოფებშია აღნიშნული საქონელი და როგორ ხდება მისი ხარჯვა წლის განმავლობაში, თუმცა ქვედანაყოფებში წარმოებს შესაბამისი დოკუმენტის შედგენა საქონლის რაოდენობრივი ხარჯვის შესახებ. „დაუმთავრებელი წარმოება/მომსახურების“ ანგარიშიდან 2018 წლის 31 დეკემბერს 9,614.2 ათასი ლარი გადატანილ იქნა დაუმთავრებელი მშენებლობის ანგარიშზე. სამინისტრომ ვერ წარმოადგინა ტრანზაქციის საფუძველი, რაც აღრიცხვის ნაკლოვანებებსა და კონტროლის სისუსტეს წარმოადგენს.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, უძრავი ქონების ნარჩენი საბალანსო ღირებულება 1,7 მილიარდ ლარს აღემატება. სამინისტროს ფინანსურ ანგარიშგებაში აქტივების მუხლის რეალური ღირებულების განსაზღვრა მასშტაბური შეუსაბამობის გამო შეუძლებელია , კერძოდ: ჯლუსის წარმოდგენილი ინფორმაციის საფუძველზე, ბალანსზე რიცხული შენობა-ნაგებობების დიდი ნაწილი არ აკმაყოფილებს აქტივად აღიარების კრიტერიუმს ; არაფინანსური აქტივების დიდი მოცულობა აღრიცხულია მხოლოდ რაოდენობრივად და ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის ასახული. შესაბამისად, სამინისტროს ერიცხება გაცილებით მეტი ღირებულების სახელმწიფო ქონება, ვიდრე ეს ბალანსით არის წარმოდგენილი. მაგალითად: სამინისტროს ფლობს საქართველოს სხვადასხვა ტერიტორიაზე არსებულ 79,768.2 ათას კვ.მ მიწას, რომელიც წარმოდგენილია ღირებულების გარეშე. ბალანსზე ირიცხება როგორც შენობა-ნაგებობის, ასევე მიწის რესურსის მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომელიც დაურეგისტრირებელია როგორც სახელმწიფო ქონება; სამინისტროს განმარტებით, მიმდინარეობს მიწების შეფასების პროცესი და შესაბამისი შედეგები წარმოდგენილი იქნება 2019 წლის ანგარიშგებაში.

დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივების მუხლიდან არ არის განხორციელებული 2,562.8 ათასი ლარის დასრულებული აქტივების რეკლასიფიკაცია შესაბამის მუხლებზე, რაც განპირობებულია სამინისტროს სტრუქტურულ ერთეულებს შორის (ჯლუსი და ფინანსების მართვის დეპარტამენტი) დოკუმენტაციის მოძიებისა და გაცვლის გართულებული, გახანგრძლივებული პროცესებით. ამასთანავე, როგორც უკვე აღინიშნა, ბუღალტრული აღრიცხვა არ ხდება ეკონომიკური მოვლენის მოხდენის თარიღით, რასაც მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს არაფინანსური აქტივების აღრიცხვის სისწორეზე.

სამინისტროს ფინანსურ ანგარიშგებაში მოთხოვნების, მატერიალური მარაგების, ძირითადი აქტივების მუხლები შეიცავს 2008 წლის ომის შედეგად განადგურებულ/დაკარგულ აქტივებს. ქვედანაყოფებისგან წარმოდგენილი ინფორმაციის მიხედვით, დაკარგული აქტივების უმეტესი ნაწილის ღირებულების დადგენა შეუძლებელია, ვინაიდან აღრიცხულია რაოდენობრივად. აუდიტის შედეგად შესაძლებლობის ფარგლებში მოხდა დანაკლისად აღიარებული მატერიალური ფასეულობებისა და ძირითადი აქტივების თანხობრივი იდენტიფიცირება, რამაც 60,904.8 ათასი ლარი შეადგინა. სამინისტროს განმარტებით, დანაკლისების შესახებ ინფორმაცია გადაგზავნილია სამხედრო პოლიციაში, თუმცა გამოძიების შედეგები ცნობილი არ არის და შესაბამისად არ განხორციელებულა აღნიშნული აქტივების ჩამოწერა. ამასთანავე, მოთხოვნები არაფინანსური აქტივების დანაკლისით საბალანსო ანგარიშის ნაშთი შეადგენს 6,813.8 ათასი ლარს, რომელიც გამოვლენილია 1998 წელს ჩატარებული ინვენტარიზაციის შედეგად. აღნიშნულთან დაკავშირებით 2019 წლის 1 ივლისამდე არ არის მიღებული შესაბამისი გადაწყვეტილება.

აუდიტის შედეგად გამოვლინდა ისეთი არამატერიალური აქტივები, რომლის შესახებაც ფინანსების მართვის დეპარტამენტი არ ფლობდა ინფორმაციას და შესაბამისად არ ერიცხებოდა ნორმით გათვალისწინებული ცვეთა, კერძოდ: 584.6 ათასი ლარის სისტემა “SAP” , რომლის შეძენის თარიღი ფინანსების მართვის დეპარტამენტისთვის უცნობია; 2007 წელს შეძენილი 1,189.8 ათასი ლარის აქტივი ირიცხებოდა არამატერიალურ აქტივად. აქედან, 959.9 ათას ლარზე სამინისტოს არ გააჩნია მიღების დოკუმენტი, შესაბამისად აღნიშნული თანხა ასევე ირიცხება დებიტორულ დავალიანებად. სამინისტრომ, 2018 წლის ფინანსური ანგარიშგების შედგენამდე, აღნიშნულ არამატერიალურ აქტივებს დაარიცხა ცვეთა მთლიანი ღირებულებით. აღსანიშნავია რომ აქტივებს კვლავ გააჩნიათ სასარგებლო გამოყენების ვადა. შედეგად არამატერიალური ძირითადი აქტივების მუხლი არ ასახავს მათ რეალურ ოდენობას, რასაც არსებითი გავლენა აქვს ფინანსურ ანგარიშგებაზე.

სამინისტროს ბალანსზე 2007 წლიდან ოთხ ორგანიზაციას ერიცხება დებიტორული დავალიანება 9,810.2 ათასი ლარი , რომლის შესაბამისი საქონელი მიღებულია და მოთხოვნები არ არის შემცირებული. სამინისტროს ბალანსზე აღრიცხული მთლიანი დებიტორული დავალინების დაახლოებით 50% - თანხით 266,426.8 ათასი ლარი, წარმოადგენს ისეთ დებიტორულ დავალიანებებს, რომლებზეც მათი წარმოქმნიდან (1996-2014 წელი) არ განხორციელებულა მოძრაობა, შესაბამისად მათი დაფარვის ალბათობა მცირეა. სამინისტროს განმარტებით, დავალიანებების მნიშნელოვან ნაწილზე აღძრული იყო სისხლის სამართლის საქმეები. ანგარიში „მოთხოვნები არაფინანსური აქტივების მიღებაზე წინასწარი გადახდებით“ წარმოდგენილია 97,424.5 ათასი ლარით გაზრდილად. კერძოდ, აღნიშნული თანხის მარაგები მიღებულია, თუმცა არ არის აღრიცხული და შესაბამისად არ არის ჩამოწერილი დებიტორული დავალიანება. მოთხოვნებთან დაკავშირებით ასევე გამოვლენილია შემდეგი ნაკლოვანებები: • ვერ დასტურდება 143,497.3 ათასი ლარის დებიტორული დავალიანების არსებობა, ვინაიდან სამინისტრომ ვერ წარმოადგინა აღნიშნული დავალიანების წარმოშობის დამადასტურებელი დოკუმენტები. • სამინისტროს განმარტებით, ერთ-ერთ კომპანიასთან, რომლის მიმართაც 2007 წელს წარმოქმნილია მოთხოვნა 8,251.4 ათასი ლარზე, აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე, ვინაიდან ვერ დგინდება არის თუ არა მოწოდებული ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საქონელი. აუდიტორული პროცედურებით, ორგანიზაციებთან გაგზავნილი დასტურის წერილებით, ვერ დასტურდება 2018 წლის ბოლოს არსებული 5,273.1 ათასი ლარის დებიტორული დავალიანება.

სამინისტროში არსებული პრაქტიკის შესაბამისად 2018 წელს, ისევე როგორც წინა წლებში მოსამსახურეებზე „შრომის ანაზღაურების“ მუხლიდან თანხები გაიცემა როგორც ვადიანი, ასევე უვადო მინდობილობების საფუძველზე. აუდიტორული პროცედურებით გამოვლენილია თანხის ჩარიცხვის ფაქტები ისეთი მინდობილობების საფუძვლით, რომლებსაც მოქმედების ვადა აქვს გასული.

სამინისტრო არ აწარმოებს ბალანსის საცნობარო მუხლში ამორტიზებული ძირითადი აქტივების აღრიცხვას, რომელიც საწყისი (ისტორიული) ღირებულებით ექვემდებარება აღნიშნული მუხლის ანგარიშზე ასახვას მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად. საცნობარო მუხლის „გადახდისუუნარო დებიტორების ჩამოწერილი დავალიანების“ (N03) ანგარიშზე არ არის ასახული გადახდისუუნარო დებიტორების დავალიანებები (შესაბამისი კომისიის გადაწყვეტილების საფუძველზე), რომელთა მიმართაც მათი ჩამოწერის მომენტიდან ხუთი წლის განმავლობაში სამინისტრო განახორციელებდა მათზე მეთვალყურეობას, დავალიანებების შესაძლო ამოღების მიზნით. ბალანსის საცნობარო მუხლის „პირობითი მოთხოვნების“ (N05) ანგარიშზე არ არის აღრიცხული 2015-2018 წელს განხილვის სტადიაში მყოფ სასამართლო საქმესთან დაკავშირებული მოთხოვნები . ბალანსის საცნობარო მუხლის ,,პირობითი ვალდებულებების“ (N06) ანგარიშზე არ არის აღრიცხული 2015-2018 წელს განხილვის სტადიაში მყოფ სასამართლო საქმესთან დაკავშირებული ვალდებულებები .

ორივე აუდიტის ობიექტი ექვემდებარება იუსტიციის სამინისტროს და ასრულებს საგანმანათლებლო ფუნქციას. შესაბამისად, ცენტრებში არსებული მსგავსი სტრუქტურული ერთეულების ოპტიმიზაციით არსებობს, დაახლოებით, 135,600 ლარის ოდენობის ადმინისტრაციული ხარჯების დაზოგვის შესაძლებლობა.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარებით, მერიის საკუთრებაში არსებული ქონების იჯარით გაცემის შესახებ გაფორმებული ხელშეკრულებების შესაბამისად, საიჯარო გადასახადის სახით გადაუხდელია 1,183,079 ლარი, ხოლო პირგასამტეხლოს სახით − 792,249 ლარი, რომლებიც ბუღალტრულად არ არის აღრიცხული. დიდი ოდენობით გადაუხდელი საიჯარო გადასახადის აღურიცხავი თანხები კონტროლის არსებით სისუსტეზე მიუთითებს და წარმოშობს მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებული ქონების არამართლზომიერი გამოყენების ან/და საიჯარო გადასახადის გადაუხდელობის შესაძლებლობას. ამასთანავე, საიჯარო ხელშეკრულებების მოქმედების პერიოდში შექმნილი აქტივების შეუფასებლობა ამცირებს ავტონომიური რესპუბლიკის ქონებით სარგებლობის საფასურს, რაც უარყოფითად აისახება საბიუჯეტო შემოსავლებზე და შესაძლოა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების არამართლზომიერ განკარვასთან იყოს დაკავშირებული.

კომპანიამ არ დააწესა საკმარისი კონტროლი და სათანადოდ არ გამოიყენა მინიჭებული უფლებამოსილება დარღვევით გამოყენებული მგზავრობის შეღავათიანი გადახდების აღსაკვეთად მეტროთი გადაადგილებისას, სადაც არსებობს შეუსაბამობის მეტი ალბათობა. ამასთანავე, მერიის მიერ დაწესებული სატარიფო სისტემა და კომპანიის მომსახურე საწარმოს მართვის მექანიზმი შეიცავს ხარვეზებს და ვერ უზრუნველყოფს მგზავრობის ფასდაკლების სისტემის გამართულ მუშაობას. აღნიშნული ნაკლოვანებების გამო, ქ. თბილისის მერიამ 2017-2018 წლებში სავარაუდოდ 414 ათასი ლარით აანაზღაურა არსებული წესის შეუსაბამოდ გამოყენებული შეღავათიანი მგზავრობის ღირებულება.

საზღვაო აკადემიას 2017 წელს უსასყიდლოდ გადმოეცა აქტივები, რომელთა ღირებულების შეფასება აკადემიამ განახორციელა 2018 წელს, ექსპერტიზის დასკვნის მიხედვით აქტივების ღირებულება განისაზღვრა 1,134,700 ლარით. შესაბამისად, 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით საზღვაო აკადემიის ფორმა N1 კერძოდ სხვა მანქანა-დანადგარები და ინვენტარის მუხლი აღნიშნული თანხით ნაკლებად არის წარმოდგენილი.

დაცვის პოლიციის ფინანსური მდგომარეობა - დაცვის პოლიციის დეპარტამენტს 2017 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით საკუთარი შემოსავლებიდან 5 მლნ ლარზე მეტი ნაშთის სახით ერიცხებოდა. 2017 წლის განმავლობაში დეპარტამენტმა შემოსულობების სახით მიიღო 112 მლნ ლარზე მეტი, ხოლო წლის ბოლოს დეპარტამენტს თავისუფალი ნაშთი გაეზარდა, რამაც 6 მლნ ლარს გადააჭარბა. გარდა თავისუფალი რესურსისა, მიღებული შემოსავლებიდან დეპარტამენტი უზრუნველყოფს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სხვა უწყებებისთვის თანხების გადაცემას (3 მლნ ლარამდე ოდენობით). ამასთან, დეპარტამენტი დაფინანსებას იღებს სახელმწიფო ბიუჯეტიდანაც, რაც 9 მლნ ლარს აღემატება. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, შემოსავლებიდან მობილიზებული დაახლოებით 9 მლნ ლარი (არსებული ნაშთი და სხვა უწყებებისთვის გადაცემული რესურსი) თავისუფალ განკარგვას ექვემდებარება, თუმცა აღსანიშნავია რომ წლის დასაწყისში (შემოსავლების მიღებამდე) დეპარტამენტს საწყისი რესურსები განსაკარგავად უნდა გააჩნდეს.

სახელმწიფო შესყიდვის მიზნით გამოცხადებული ტენდერების გარკვეული ნაწილი უშედეგოდ დასრულდა ან არაკონკურენტულ გარემოში წარიმართა. აუდიტის შედეგად გამოვლინდა უშედეგოდ და არაკონკურენტულ გარემოში ჩატარებული ტენდერების მიზეზები: მიმწოდებლებისთვის წაყენებული შემზღუდველი მოთხოვნები, ზედმიწევნით დაკონკრეტებული პარამეტრები და სატენდერო დოკუმენტაციის ხარვეზები. ზემოაღნიშნული ნაკლოვანებები წარმოშობს არაეკონომიური ხარჯვის რისკებს.

2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარებით, მერიის საკუთრებაში არსებული ქონების იჯარით გაცემის შესახებ გაფორმებული ხელშეკრულებების შესაბამისად, საიჯარო გადასახადის სახით გადაუხდელია 1,183,079 ლარი, ხოლო პირგასამტეხლოს სახით − 792,249 ლარი, რომლებიც ბუღალტრულად არ არის აღრიცხული. დიდი ოდენობით გადაუხდელი საიჯარო გადასახადის აღურიცხავი თანხები კონტროლის არსებით სისუსტეზე მიუთითებს და წარმოშობს მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებული ქონების არამართლზომიერი გამოყენების ან/და საიჯარო გადასახადის გადაუხდელობის შესაძლებლობას. ამასთანავე, საიჯარო ხელშეკრულებების მოქმედების პერიოდში შექმნილი აქტივების შეუფასებლობა ამცირებს ავტონომიური რესპუბლიკის ქონებით სარგებლობის საფასურს, რაც უარყოფითად აისახება საბიუჯეტო შემოსავლებზე და შესაძლოა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების არამართლზომიერ განკარვასთან იყოს დაკავშირებული.

მგზავრობის ღირებულების გადახდის მონაცემების შესწავლით გამოვლინდა უჩვეულო გადახდები. კერძოდ, მეტროს ტურნიკეტის გავლისას გამოყენებულია სამგზავრო ბარათები; გადახდების რაოდენობა დღის განმავლობაში აღემატება 50 ერთეულს და ანაზღაურებულია ძირითადად მეტროს ერთსა და იმავე სადგურებში; გადახდები განხორციელებულია მოკლე შუალედებით, თითოეულ გატარებაზე გადახდილია 50 თეთრი და როგორც წესი, ბარათზე არსებული თანხა ათვისებულია სრულად. ამ შემთხვევაში არ ფიქსირდება მგზავრობის შეღავათის გავრცელება, თუმცა, დიდი ალბათობით, ადგილი აქვს ჰაკერული ჩარევის შედეგად ელექტრონულ ბარათებზე წარმოქმნილი არარსებული თანხის ხარჯვას. კომპანიის პასუხისმგებელი პირების განმარტებით, ამგვარი უჩვეულო გადახდებისას კომპანია მაინც იღებს კუთვნილ შემოსავალს შპს „მეტრო სერვის+“-საგან, მაგრამ ზარალდება თავად მომსახურე საწარმო. მიუხედავად ამისა, არსებობს რისკი, რომ სისტემაში არასანქცირებული შეღწევა შესაძლებელია მოხდეს სხვა მიმართულებითაც, რაც დააზარალებს პროცესში მონაწილე ყველა მხარეს.

საზღვაო აკადემიის საკუთრებაშია ქ. ბათუმში მდებარე არასასოფლო სამეურნეო მიწა 2,821 მ2 და მასზედ მდებარე შენობა-ნაგებობა საერთო ფართით 3,267.74 მ2. აღნიშნული აქტივები, ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში წარდგენილია მხოლოდ შენობაზე გაწეული კაპიტალიზირებული ხარჯის ღირებულებით 333,211 ლარით.

2014 წელს სახელმწიფო უწყებებს დაევალათ ავტოპარკის ოპტიმიზაციის გეგმების შედგენა და სახელმწიფო კომისიისთვის წარდგენა, რაც 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობითაც არ არის დამტკიცებული. შედეგად, მთავრობის N121 დადგენილების უმთავრესი მიზანი, სახელმწიფო ავტოპარკის ოპტიმიზაცია მიღწეული არ არის.

ბანკმა ვერ უზრუნველყო ხელშეკრულებებითა და მემორანდუმებით ნაკისრი ვალდებულების სრულად შესრულება სატარიფო სისტემის რეგულირების ნაწილში. მერიისა და კომპანიის ინსპექტირების ჯგუფმა არ განახორციელა კონტროლი მომსახურე სუბიექტის მხრიდან ხელშეკრულებების პირობების სათანადო შესრულებაზე, რის გამოც მერიას მიადგა მნიშვნელოვანი ფინანსური ზარალი 592.1 ათასი ლარის ოდენობით. კერძოდ, თანხები გადახდილია სტატუსშწყვეტილ სტუდენტებზე საშეღავათო პირობების შეუსაბამოდ გავრცელების პროცესში. აღსანიშნავია, რომ ზემოთხსენებულ დარღვევას ადგილი ჰქონდა როგორც შესამოწმებელ პერიოდამდე, ასევე მას შემდეგ. ამდენად, მერიის მიერ ზედმეტად გადახდილი თანხების მოცულობა სავარაუდოდ მნიშვნელოვნად მეტია.

2017 წლის 25 მაისს საქართველოს ინფრასტრუქტურისა და რეგიონალური განვითარების სამინისტრომ ქონების ეროვნულ სააგენტოს გადასცა სხვადასხვა მანქანა-დანადგარები, სულ 6,728,604 ლარის ღირებულების. აღნიშნული აქტივები არ არის ასახული ქონების ეროვნული სააგენტოს ბუღალტრულ ჩანაწერებსა და ფინანსურ ანგარიშგებაში.

მთავრობის დადგენილებით, სახელმწიფო ავტოპარკი სარგებლობის ფორმირების მიხედვით იყოფა განპიროვნებულ და სამორიგეო ფუნქციის მქონე ავტომობილებად. გარდა ამისა, ორგანიზაციების სპეციფიკიდან გამომდინარე, განსაზღვრულია სპეციალიზებული და ოპერატიული დანიშნულების ავტომობილები. შესწავლილი 4,052 ერთეული ავტომობილიდან, 1,879-ს (46%) დადგენილებით განსაზღვრული სარგებლობის ფორმებიდან (განპიროვნებული, სამორიგეო, ოპერატიული, სპეციალური დანიშნულების), კლასიფიკაციის არც ერთი ფორმა არ აქვს მინიჭებული. სარგებლობის ფორმის განუსაზღვრელობის გამო, აღნიშნულ ავტომობილებზე მთავრობის დადგენილებით დაწესებული შეზღუდვების გავრცელება არ ხორციელდება, რაც იძლევა მათი არასამსახურებრივი დანიშნულებით გამოყენების შესაძლებლობას.

კომპანიის საანგარიშსწორებო დოკუმენტაციის შესწავლით გამოვლინდა, რომ ყოველი საბანკო დღისათვის ბანკის ანგარიშზე მიმართულია საკომისიო ანაზღაურება – ინკასირებული თანხის 0.3% (მინიმუმ 30 ლარის ოდენობით). კომპანიამ ვერ წარმოადგინა დოკუმენტაცია, რის საფუძველზე ხდებოდა ტარიფის განსაზღვრა და თანხების ჩარიცხვა. 2017 წელს კომპანიამ ბანკს ზედმეტად აუნაზღაურა სულ 19.7 ათასი ლარი. ინკასაციის საფასურის ანაზღაურება შესაძლებელია ხორციელდებოდა 2017 წლამდეც, კრიტერიუმში მითითებული ხელშეკრულების მოქმედების პერიოდში, რომელიც სცდება აუდიტის პერიოდს.

სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს, ტურიზმის ადმინისტრაციასა და საზღვაო აკადემიის მიერ 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით წარდგენილ ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახული საგადასახადო აქტივები არ შეესაბამება შემოსავლების სამსახურში საგადასახადო ბარათზე არსებული აქტივების ნაშთებს.

საქართველოს მთავრობის დადგენილებით, თითოეული დაწესებულებისთვის განისაზღვრა განპიროვნებული ავტომობილებით მოსარგებლე თანამდებობის პირთა ჩამონათვალი და სამორიგეო ავტომობილების ზღვრული ოდენობები, შემდეგი პროპორციით: 100 საშტატო რიცხოვნობამდე დაწესებულების შემთხვევაში −1 (ერთი) სამორიგეო ავტომობილი ყოველ 20 საშტატო ერთეულზე, ხოლო ყოველ დანარჩენ 50 საშტატო ერთეულზე − დამატებით 1 (ერთი) ავტომობილი. შესწავლილი 34 ორგანიზაციიდან 14-ში ავტომობილების რაოდენობა მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულს 401 ერთეულით აღემატება, რითაც არ არის გათვალისწინებული მთავრობის დადგენილების მოთხოვნები. როგორც ზემოთ აღინიშნა, შესწავლილი ავტოპარკიდან 1,879-ს (46%) არ აქვს მინიჭებული ფუნქციური დანიშნულების სტატუსი (სამორიგეო, განპიროვნებული) მთვრობის დადგენილების მოთხოვნების მიხედვით, ხოლო ზღვრულ ოდენობაზე მეტია 401 (10%) ავტომობილი. ზემოაღნიშნული მიუთითებს, რომ დადგენილზე მეტი რაოდენობის და არაკლასიფიცირებული ავტოპარკი იძლევა შესაძლებლობას, რომ სამსახურებრივი ავტომობილით სარგებლობდეს ისეთი თანამშრომელი, რომელსაც თანამდებობრივად არ ეკუთვნის განპიროვნებული ავტომობილით სარგებლობა.

კომპანიამ მოთხოვნადი სავაჭრო ტერიტორია გასცა უკონკურენტო გარემოში, ქონების პირდაპირი განკარგვის ფორმის გამოყენებით. აღნიშნული ქმედებით კომპანიამ დაკარგა დამატებითი შემოსავლების მიღების შესაძლებლობა.

საზღვაო აკადემიის 2017 წლის 31 დეკემბრით მომზადებული ფინანსური ანგარიშგება მოიცავს 167,818 ლარის შემოსავლებს, რაც წარმოადგენს წინა წლებში გამომუშავებულ შემოსავალს რაც უნდა ასახულიყო წინა შესაბამის პერიოდებში. გამომდინარე აქედან, 167,818 ლარით არასწორად არის გაზრდილი 2017 წლის შემოსავლების ანგარიში.

მთავრობის დადგენილების მიხედვით, ავტომობილები კლასიფიცირდება ოთხ კატეგორიად და სპეციალიზებული კლასის ავტომობილებად. თითოეული კლასის ავტომობილისთვის მოცემულია ფლობის ღირებულების ზღვრული ოდენობა და განსაზღვრულია კონკრეტული კლასით სარგებლობის უფლების მქონე პირთა კატეგორია/თანამდებობა. ასევე, იმ შემთხვევაში, თუკი შემსყიდველი ორგანიზაციის საჭიროებიდან გამომდინარე ავტოსატრანსპორტო საშუალების სპეციფიკაცია განსხვავებულია ამ წესით დადგენილი სტანდარტებისგან, შემსყიდველი ორგანიზაცია ვალდებულია აღნიშნული სპეციფიკაციის ამსახველი პარამეტრები წარუდგინოს სამთავრობო კომისიას გადაწყვეტილების მისაღებად. დადგენილების ძალაში შესვლის შემდეგ, შეძენილი 274 ავტომობილიდან, მთავრობის დადგენილების მოთხოვნების დაცვით შესყიდულია მხოლოდ 59 ერთეული, ხოლო 5 (ხუთი) ორგანიზაციის მიერ შესყიდული 215 ავტომობილიდან 23 ერთეული შეძენილია მხოლოდ ავტომობილის ღირებულებით, ნაცვლად ზღვრული ფლობის ღირებულების გათვალისწინებისა (ავტომანქანქანის, ავტომანქანის სერვისის და საწვავის ხარჯის ჯამი ), ხოლო 192 ერთეული სპეციალიზირებული ავტომობილი შეძენლია სამთავრობო კომისიასთან შეუთანხმებლად.

კომპანია განკარგავს სამგორის მეტროს სადგურის მიწისქვეშა გადასასვლელს, სადაც 2011 წლიდან 18-წლიანი იჯარით გაცემულია 118.06 კვ.მ და 16.49 კვ.მ ფართობები. ქონება გაიცა აუქციონის ფორმით და 1 კვ.მ ფართის ყოველთვიური საიჯარო ქირა განისაზღვრა შესაბამისად, 25.0 და 24.8 ლარის ოდენობით. კომპანიამ არ გამოიყენა მისთვის ხელშეკრულებით მინიჭებული უფლება და არ გაზარდა ქირის ოდენობა 2017 წლიდან, პირველი საექსპერტო შეფასებისთანავე, რითაც დაკარგა დამატებითი შემოსავლების მიღბის შესასძლებლობა

2014 წლის 30 ივლისიდან 2017 წლის 31 დეკემბრის ჩათვლით აწარმოე საქართველოს სს ბეჭდვითი სიტყვის კომბინატისაგან იჯარით აღებული აქვს არასაცხოვრებელი შენობა, რომელიც მდებარეობს ქ. თბილისში მარჯანიშვილის ქუჩა N5/16-18-ში. ხელშეკრულების მიხედვით საიჯარო ფართი განისაზღვრა 198 მ2-ით, ხოლო ყოველთვიური საიჯარო ქირა 3,564 აშშ დოლარის ოდენობით. აღნიშნულ ხელშეკრულებაში პერიოდულად შედიოდა ცვლილებები, რაც ითვალისწინებდა საიჯარო ფართის ან/და იჯარის ყოველთვიური ქირის ზრდას. 2017 წლის 7 სექტემბრიდან საიჯარო ფართი შეადგენდა 921,59 მ2-ს ხოლო საიჯარო ქირა 16,378 აშშ დოლარს. 2014-2017 წლებში სსიპ-მა ქირის სახით გადაიხადა 946,883 ლარი, მათ შორის 2017 წლის საიჯარო ქირამ 420,735 ლარი შეადგინა. სსიპ-ის მიერ ვერ იქნა წარმოდგენილი ხარჯ-ეფექტურობის ანალიზი, რითაც შესაძლებელი იქნებოდა სხვადასხვა ალტერნატივის დანახარჯისა და სარგებლის შედარება და საუკეთესო გადაწყვეტილების მიღება.

მთავრობის დადგენილებაში მოცემული მოთხოვნები არ იძლევა ალტერნატიულ ენერგიაზე მომუშავე (მაგალითად: ჰიბრიდული და ელექტროავტომობილები) ავტომობილების შეძენის შესაძლებლობას, რაც, თავის მხრივ, ზღუდავს საწვავის და ავტომობილების საექსპლოატაციოდ საჭირო ფინანსების ეკონომიურ ხარჯვას და ეკოლოგიურად სუფთა სატრანსპორტო სისტემების ხელშეწყობას.

კომპანია განკარგავს მარჯანიშვილის ქუჩა №16-ის მიმდებარედ, მეტროს გვირაბთან განთავსებულ 495.38 კვ.მ ფართს. 2013 წლიდან ტერიტორია გაცემულია იჯარით, აუქციონის წესით, 30-წლიანი სარგებლობის ვადით. იჯარის ქირა 1 კვ.მ-ზე შეადგენს 1.21 ლარს, ხოლო წლიური გადასახადი 7.2 ათასი ლარია. აუქციონის პირობების თანახმად, ინფლაციის შემთხვევაში და სხვა ეკონომიკური პირობების ცვლილების გათვალისწინებით, სარგებლობის საფასურის გადახედვა შესაძლებელია ურთიერთობის მონაწილეების შეთანხმების საფუძველზე ან მესაკუთრე ქონების მიმღებს ატყობინებს სარგებლობის ახალი საფასურის ოდენობას. საექსპერტო შეფასებით, უძრავი ქონების წლიური ქირა 2017 წლის მდგომარეობით განისაზღვრა 14.4 ათასი ლარით, ხოლო 2018-2019 წლებში – 30.0 ათასი ლარით, რაც მნიშვნელოვნად აღემატება არსებული ობიექტის საიჯარო ქირის წლიურ ოდენობას (7.2 ათასი ლარი). კომპანიის მიერ ხელშეკრულებითა და აუქციონის პირობებით მისთვის მინიჭებული უფლების გამოყენების შემთხვევაში, საექსპერტო დასკვნებით განსაზღვრული საიჯარო ქირის ზღვრული ოდენობების გათვალისწინებით, ქონების იჯარიდან შესაძლებელი იქნებოდა არანაკლებ 17 ათასი ლარით მეტი შემოსავლის მიღება.

სამინისტროსა და მის დაქვემდებარებაში მყოფ ორგანიზაციებში სახელფასო დანამატები გაიცემოდა სხვადასხვა საფუძვლით, თუმცა დანამატის გაცემის შემთხვევაში, ზეგანაკვეთური მუშაობის ან/და განსაკუთრებული სამუშაოს შესრულების სათანადო დამადასტურებელი დოკუმენტების შედგენა ორგანიზაციაში არ ხდებოდა. სამინისტროს სისტემაში თანამშრომლებზე სულ 2017 წელს „შრომის ანაზღაურების“ მუხლით გაწეულია 26,365,952 ლარის ხარჯი, მათ შორის, დანამატი 3,926,265 ლარი, რაც „შრომის ანაზღაურების“ მუხლით გაწეული საკასო ხარჯის 14.9%-ს შეადგენს. საბიუჯეტო კლასიფიკაციის მიხედვით, დანამატის კატეგორია მოიცავს არასამუშაო საათებში, ღამის ცვლაში, სადღესასწაულო და დასვენების დღეებში მუშაობისათვის განკუთვნილ დამატებით საზღაურს და კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნებისმიერ სხვა დანამატს, მათ შორის განსაკუთრებით საპასუხისმგებლო ფუნქციური დატვირთვის საზღაურს. დანამატების გაცემის არსებული პრაქტიკა ვერ უზრუნველყოფს შრომის ანაზღაურების სათანადო გამჭვირვალობას, ვინაიდან ბრძანებები ზოგადია და არ არის სათანადოდ დასაბუთებული.

მსოფლიოში დანერგილი საუკეთესო პრაქტიკების მიხედვით, ნებისმიერი სატრანსპორტო საშუალების შეძენამდე, ხორციელდება ხარჯსარგებლიანობის ანალიზი (Cost-benefit analysis). აღნიშნული პრინციპით საქმიანობა ეხმარება სახელმწიფო ავტოპარკის მართვის ორგანოებს, აკონტროლონ რამდენად დროულია და ხარჯეფექტურია ავტოპარკის განახლება. კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს სახელმწიფო ავტოპარკის მართვაში ხარჯეფექტურობის ანალიზის პრინციპებს და ის არც პრაქტიკაშია დანერგილი.

ყოველწლიური მნიშვნელოვანი დანახარჯების მიუხედავად, კიკეთის საცხოვრებელი კომპლექსისათვის კომპანიას არ აქვს შემუშავებული ქონების მართვისა და გამოყენების სტრატეგია, საცხოვრებელი კომპლექსის ეკონომიკურად ხელსაყრელი, ეფექტიანი და პროდუქტიული გამოყენებისათვის.

სსიპ - საქართველოს მუნიციპალური ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ მუხლში საგადასახადო აქტივი 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შეადგენს 843,701 ლარს, რომელიც ძირითადად მოიცავს დამატებული ღირებულების გადასახადს. ხოლო, ფონდის საგადასახადო ბარათზე ჯამური დადებითი სალდო შეადგენს 2,537,152 ლარს. შესაბამისად, ფინანსური ანგარიშგების ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ მუხლში ასახული თანხა შემცირებულია 1,693,452 ლარით.

მთავრობის დადგენილებით, „სამორიგეო ავტომობილი − ზოგადი სამსახურებრივი საჭირო¬ე¬ბიდან გამომდინარე დაკისრებული სამსახურებრივი მოვალეობების შესასრულებლად გან¬კუთ¬ვნილი ავტოსატრანსპორტო საშუალებაა, რომელიც გამოიყოფა ყოველი კონკ¬რეტული მოთხოვნის საფუძველზე დაწესებულების კონკრეტულ თანამ¬შრომელზე“. 34 უწყებიდან − 33-ში არ ხდება დადგენილების მოთხოვნების დაცვა და სამორიგეო ავტომობილების დანიშნულებისამებრ გამოყენების კონტროლი, რაც სამორიგეო ავტომობილის არადანიშნულებით გამოყენების შესაძლებლობას იძლევა.

კომპანიამ ჩაიბარა ავტობაზის მშენებლობის საპროექტო-სახარჯთაღრიცხვო დოკუმენტაცია, ღირებულებით 51.3 ათასი ლარი, რომელიც ხასიათდებოდა არსებითი ხარვეზებით. მიუხედავად ამისა, კომპანიას შპს „გეომეფის“ მიმართ სათანადო ღონისძიებები არ გაუტარებია. აუდიტის ობიექტის მიერ დანერგილმა კონტროლის მექანიზმებმა ნაწილობრივ უზრუნველყვეს შესაძლო შეუსაბამობების გამოვლენა და გამოსწორება საპროექტო ნაწილში. რაც შეეხება მშენებლობის ხარჯთაღრიცხვას, დოკუმენტაციის შესაბამისობა ექსპერტულად არ დადასტურებულა. შესაბამისად, მშენებლობის საწყისი ღირებულების დაზუსტებისა და პროექტის შესაბამის სტრუქტურებთან შეთანხმების გარეშე, კომპანიამ დოკუმენტაცია გამოიყენა მნიშვნელოვანი ობიექტის ასაშენებლად, რომელიც აუცილებელი იყო საწარმოს გამართული ფუნქციონირებისათვის.

სამინისტროს აპარატის ფინანსურ ანგარიშგებაში „ქალაქ ჭიათურაში მდებარე ქალაქის ცენტრის პერიფერიებთან დამაკავშირებელი ურბანული მექანიკური საბაგიროების აღჭურვილობის განახლების“ პროექტთან დაკავშირებით, „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ მუხლში 2015 წლიდან ასახულია 5,366,518 ლარის მოთხოვნა-ავანსი. 2016 წლიდან პროექტის განხორციელების უფლებამოსილება გადაეცა მუნიციპალური განვითარების ფონდს, რომელმაც სამინისტროს აპარატის მსგავსად, 25,751,715 ლარის ავანსი გადაურიცხა მომწოდებელს და 2017 წელს მიღება-ჩაბარების საფუძველზე 27,369,167 ლარის ავანსი ჩამოწერა, შესაბამისად, სხვაობა გადახდილ ავანსსა და ჩამოწერილ ავანსს შორის 1,617,167 ლარი - ფონდს აღიარებული აქვს ფორმა N1-ში „სხვა მოკლევადიანი კრედიტორული დავალიანებების“ მუხლში. ვინაიდან პროექტის განხორციელების უფლებამოსილება 2016 წლიდან სამინისტროს აპარატს აღარ გააჩნდა და პროექტის სრულ ადმინისტრირებას ფონდი ახორციელებდა, აღნიშნული მოთხოვნა სამინისტროს აპარატს უნდა გადაეცა ფონდისთვის.

აუდიტით შესწავლილი 34 ორგანიზაციების მიერ, საწვავის ლიმიტების განსაზღვრის წინაპიროებები არ არის ჩამოყალიბებული;

ავტობაზის მშენებლობისას, სატენდერო კომისიამ არ დაიცვა ფულადი სახსრების რაციონალური ხარჯვის პრინციპი და არ გამოიყენა ტენდერის განმეორებით, ოპტიმალური ფასით გამოცხადების უფლება, რითაც დაკარგა, სავარაუდოდ, მნიშვნელოვანი ეკონომიის მიღების შესაძლებლობა.

საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტმა აუდიტის პროცედურების დასრულებამდე ვერ მოგვაწოდა სხვა მატერიალური მარაგების და ძირითადი აქტივების ინვენტარიზაციის აქტები, რადგან აუდიტორული პროცედურების დასრულების თარიღისათვის ინვენტარიზაციის აქტი დეპარტამენტის თავმჯდომარის მიერ დამტკიცებული არ იყო. აღნიშნული აქტი დამტკიცდა 2018 წლის 14 ივნისს. ზემოთ აღნიშნული გარემოებების შედეგად, საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი არ ფლობს ზუსტ ინფორმაციას საკუთრებაში არსებული მარაგების და ძირითადი აქტივების სისრულესა და არსებობაზე. აღნიშნული მიუთითებს აქტივების მართვასთან დაკავშირებულ ხარვეზებზე. ასევე, სსიპ - მუნიციპალური განვითარების ფონდის მიერ აუდიტის მსვლელობის პროცესში ვერ იქნა წარმოდგენილი ძირითადი აქტივების ინვენტარიზაციის აქტები, რადგან ინვენტარიზაციის პროცესი არ იყო დასრულებული.

"აუდიტის შედეგად ავტომობილების მიერ მოხმარებულ საწვავთან დაკავშირებით გამოვლინდა შემდეგი ნაკლოვანებები:

ავტობაზის ტერიტორიაზე ბეტონის საფარის მოწყობისათვის დაიხარჯა 2,032 ათასი ლარი. კომპანიამ ხელშეკრულების შესრულების პროცესი ვერ წარმართა იმგვარად და ვერ დანერგა კონტროლის საკმარისი და შესაფერისი პროცედურები, რომელიც უზრუნველყოფდა დაგეგმილი მახასიათებლების პროდუქტის მიღებას. კერძოდ, საექსპერტო დასკვნამ დაადასტურა, რომ მიმწოდებლის მიერ შესრულებული სამუშაოები იყო უხარისხო და ვერ უზრუნველყოფდა ობიექტის ხანგრძლივ ექსპლუატაციას. მიუხედავად იმისა, რომ ბეტონის სამუშაოების ხარვეზების გამოვლენიდან საკმაო დრო იყო გასული, კომპანიას შპს „დაგის“ მიმართ სათანადო სამართლებრივი ღონისძიებები აუდიტის დაწყებამდე არ გაუტარებია.

საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს აპარატის ფინანსურ ანგარიშგებაში აქტივად ასახულია სსიპ - ქონების ეროვნული სააგენტოსათვის გადაცემული კომპანიების კაპიტალში განხორციელებული შენატანები, რომლებიც 2016 წელს უნდა ჩამოწერილიყო ბალანსიდან, რაც არ განხორციელდა. შედეგად, კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგება არასწორად არის წარმოდგენილი.

შესწავლილი 34 ობიექტიდან 6-ში, გარდა სამსახურებრივი მანქანებისა, საწვავის ლიმიტი დაწესებული იყო თანამშრომლების პირად მანქანებზე. 2017 წლის განმავლობაში, სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, პირად ავტომობილებზე გაცემულია 1,085,740 ლარის ღირებულების 548,654 ლიტრი საწვავი. ბრძანებებსა და პატაკებში არ არის დასაბუთებული კონკრეტულ თანამშრომლებზე საწვავის ლიმიტის დაწესების საჭიროება და რაოდენობის განსაზღვრის კრიტერიუმები. გამომდინარე აქედან, გაურკვეველია ლიმიტები დაწესებულია თუ არა რაციონალურობის პრინციპის გათვალისიწნებით. ზემოაღნიშნული ორგანიზაციებიდან შეირჩა 92 ერთეული კერძო საკუთრებაში არსებული ისეთი ავტომობილი, რომლებიც წლის განმავლობაში რეგულარულად მოიხმარდნენ საწვავს და თვიური ათვისების მაჩვენებლები ლიმიტებთან იყო მიახლოებული. აგაი-ს მონაცემების ანალიზით გამოიკვეთა, რომ შერჩეული ავტომობილებიდან 67 (73%)-ზე, საწვავის ლიმიტები გახარჯულია თანამშრომლების (მესაკუთრე) შვებულებაში ყოფნის პერიოდში,

ავტობაზის ტერიტორიაზე სარეცხი აპარატი დაზიანებულია და არასრულფასოვნად ფუნქციონირებს. ობიექტის საბოლოო მიღება-ჩაბარების აქტი შედგენილია 2017 წლის 18 აგვისტოს, ხოლო შპს „დაგის“ ავტოსამრეცხაოს გაუმართაობისა და ხარვეზის გასწორების შესახებ ეცნობა მხოლოდ 2018 წლის მაისში და განმეორებით – 2019 წლის მარტში . მიმწოდებელს დანადგარი არ შეუკეთებია. ხელშეკრულების პირობის თანახმად, ამ შემთხვევაში პირგასამტეხლო 2,211.7 ათას ლარს შეადგენს, რაც კომპანიას შესამოწმებელ პერიოდში არ დაურიცხავს.

დეპარტამენტის ფინანსური ანგარიშგების დაუმთავრებელი ძირითადი აქტივის მუხლში ასახულია 1,851,696,947 ლარის აქტივი. აღნიშნულ მუხლში გამოვლინდა დასრულებული პროექტები ჯამური ღირებულებით - 279,217,889 ლარის ოდენობით, რომელიც დასრულდა 2014 წელს და შესაბამისად, დღემდე არ მომხდარა მისი რეკლასიფიკაცია, რამაც ასევე გამოიწვია ძირითდი კაპიტალის მოხმარების, მინიმუმ, 8,376,536 ლარით შემცირება.

2014 წელს სახელმწიფო უწყებებს დაევალათ ავტოპარკის ოპტიმიზაციის გეგმების შედგენა და სახელმწიფო კომისიისთვის წარდგენა, რაც 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობითაც არ არის დამტკიცებული. შედეგად, მთავრობის N121 დადგენილების უმთავრესი მიზანი, სახელმწიფო ავტოპარკის ოპტიმიზაცია მიღწეული არ არის.

ავტოსამრეცხაოს რეცირკულაციის დანადგარის გაუმართაობის გამო, ავტობუსები ირეცხებოდა სუფთა სასმელი წლით, ცენტრალური სისტემიდან. შესაბამისად, კომპანიის ავტობაზაზე გაზრდილია წყლის გადასახადის ხარჯები. აუდიტის ჯგუფის მოთხოვნის საფუძველზე, კომპანიამ ჩაატარა ავტობუსების საკონტროლო რეცხვა, რითაც დადგინდა წყლის საშუალო ხარჯი, ავტობუსების სახეობების მიხედვით. საერთო რაოდენობის გათვალისწინებით, 2018 წლის მაისიდან წლის ბოლომდე ავტობუსების რეცხვაზე დახარჯულია 9.3 ათასი კუბ.მ წყალი. გამომდინარე აქედან, რეცირკულაციის სიტემის გაუმართაობამ გამოიწვია 85%-ის – 7.9 ათასი კუბ.მ წყლის გადახარჯვა, რომლის ღირებულებაც 34 ათას ლარზე მეტია.

სსიპ - ევრაზიის სატრანსპორტო დერეფნის საინვენსტიციო ცენტრის ფინანსური ანგარიშგება არ მოიცავს შესრულებულ სამუშაოებზე დაკავებული 5%-იანი ხარისხის დაცვის თანხებს - 23,242,132 ლარის ოდენობით, რადგან ცენტრი აღრიცხვიანობას აწარმოებს საკასო მეთოდით და არ ხელმძღვანელობს საბიუჯეტო ორგანიზაციების ბუღალტრული აღრიცხვის და ფინანსური ანგარიშგების შესახებ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2014 წლის 31 დეკემბრის N429 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციით. აღნიშნული ვალდებულებები არც დეპარტამენტის ფინანსურ ანგარიშგებაშია ასახული.

მთავრობის დადგენილებით, სახელმწიფო ავტოპარკი სარგებლობის ფორმირების მიხედვით იყოფა განპიროვნებულ და სამორიგეო ფუნქციის მქონე ავტომობილებად. გარდა ამისა, ორგანიზაციების სპეციფიკიდან გამომდინარე, განსაზღვრულია სპეციალიზებული და ოპერატიული დანიშნულების ავტომობილები. შესწავლილი 4,052 ერთეული ავტომობილიდან, 1,879-ს (46%) დადგენილებით განსაზღვრული სარგებლობის ფორმებიდან (განპიროვნებული, სამორიგეო, ოპერატიული, სპეციალური დანიშნულების), კლასიფიკაციის არც ერთი ფორმა არ აქვს მინიჭებული. სარგებლობის ფორმის განუსაზღვრელობის გამო, აღნიშნულ ავტომობილებზე მთავრობის დადგენილებით დაწესებული შეზღუდვების გავრცელება არ ხორციელდება, რაც იძლევა მათი არასამსახურებრივი დანიშნულებით გამოყენების შესაძლებლობას.

მეტროს სადგურების რეაბილიტაციის სამუშაოები კომპანიამ წარმართა ხარვეზებით, რაც ძირითადად უხარისხო საპროექტო დოკუმენტაციის გამოყენებამ გამოიწვია. კომპანიამ წარმოადგინა დოკუმენტაციის მხოლოდ სახარჯთაღრიცხვო ნაწილის საექსპერტო შეფასება, ხოლო საპროექტო/კონსტრუქციული ნაწილის შესაბამისობა ექსპერტულად არ დადასტურებულა. შესაბამისად, აუდიტის ობიექტის მიერ დანერგილმა კონტროლის მექანიზმებმა სამუშაოების დაგეგმვის და ხარისხის ნაწილში ვერ უზრუნველყვეს არსებითი შეუსაბამობების გამოვლენა და გამოსწორება. გარდა ამისა, სარეაბილიტაციო სამუშაოების დაგეგმვის ხარვეზების გამო, კომპანიამ გასწია არაეფექტიანი ხარჯები, რადგან ვერ შეძლო ინფრასტრუქტურული პროექტის განხორციელებით განსაზღვრული შედეგის სრულად მიღწევა და მომხმარებლისათვის დროული მიწოდება.

დეპარტამენტის ფინანსურ ანგარიშგებაში ძირითადი კაპიტალის მოხმარების ხარჯი შეადგენს 82,269,690 ლარს. აღსანიშნავია, რომ დეპარტამენტს არ აქვს შემუშავებული შიდა პოლიტიკა გზების, ხიდების და გვირაბების ცვეთასთან დაკავშირებით და არც საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2002 წლის 31 დეკემბრის N439 ბრძანებით ხელმძღვანელობს. გარდა ამისა, ხაზგასასმელია, რომ დეპარტამენტს არ აქვს აღრიცხული გზებზე არსებული ხიდები და გვირაბები სრულად და ისინი კლასიფიცირდებიან როგორც გზები. ფინანსური ანგარიშგების მომზადების მიზნებისათვის ზემოაღნიშნული იწვევს მნიშვნელოვან სხვაობებს ფინანსურ ანგარიშგებაში წარდგენილ აქტივების საბალანსე ღირებულებასა და კაპიტალის მოხმარების ანგარიშზე.

საქართველოს მთავრობის დადგენილებით, თითოეული დაწესებულებისთვის განისაზღვრა განპიროვნებული ავტომობილებით მოსარგებლე თანამდებობის პირთა ჩამონათვალი და სამორიგეო ავტომობილების ზღვრული ოდენობები, შემდეგი პროპორციით: 100 საშტატო რიცხოვნობამდე დაწესებულების შემთხვევაში −1 (ერთი) სამორიგეო ავტომობილი ყოველ 20 საშტატო ერთეულზე, ხოლო ყოველ დანარჩენ 50 საშტატო ერთეულზე − დამატებით 1 (ერთი) ავტომობილი. შესწავლილი 34 ორგანიზაციიდან 14-ში ავტომობილების რაოდენობა მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულს 401 ერთეულით აღემატება, რითაც არ არის გათვალისწინებული მთავრობის დადგენილების მოთხოვნები. როგორც ზემოთ აღინიშნა, შესწავლილი ავტოპარკიდან 1,879-ს (46%) არ აქვს მინიჭებული ფუნქციური დანიშნულების სტატუსი (სამორიგეო, განპიროვნებული) მთვრობის დადგენილების მოთხოვნების მიხედვით, ხოლო ზღვრულ ოდენობაზე მეტია 401 (10%) ავტომობილი. ზემოაღნიშნული მიუთითებს, რომ დადგენილზე მეტი რაოდენობის და არაკლასიფიცირებული ავტოპარკი იძლევა შესაძლებლობას, რომ სამსახურებრივი ავტომობილით სარგებლობდეს ისეთი თანამშრომელი, რომელსაც თანამდებობრივად არ ეკუთვნის განპიროვნებული ავტომობილით სარგებლობა.

სატენდერო კომისიის სათანადოდ დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილების შედეგად, დისკვალიფიკაცია მიენიჭა ტენდერში მონაწილე უმცირესი ფასის მქონე პრეტენდენტს, რის გამოც არაეკონომიურად იქნა გამოყენებული კომპანიის ფინანსური რესურსები 25.6 ათასი ლარის ოდენობით.

ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის (EBRD) დაფინანსებით ხორციელდება მყარი ნარჩენების მართვის პროექტი, რომლის ფარგლებში შეძენილი ქონება გადაეცა მუნიციპალიტეტებს სესხებად და ფინანსურ ანგარიშებაში „გრძელვადიანი სესხები არასაბიუჯეტო სახსრებით“ მუხლზე ასახულია 27,397,810 ლარის მოცულობით, აღნიშნულ სესხებზე მუნიციპალიტეტებთან სასესხო თანხის განმსაზღვრელი ხელშეკრულებები და დანართი N1 არ გაფორმებულა, თუმცა აუდიტის მიმდინარეობის პროცესში ეტაპობრივად გაფორმდა შედარების აქტები, რის საფუძველზეც გაცემული სესხების - 26,635,796 ლარის გაცემა დადასტურდა, ხოლო 762,014 ლარის სესხების აღიარებაზე პირველადი დოკუმენტები ვერ იქნა წარმოდგენილი.

მთავრობის დადგენილების მიხედვით, ავტომობილები კლასიფიცირდება ოთხ კატეგორიად და სპეციალიზებული კლასის ავტომობილებად. თითოეული კლასის ავტომობილისთვის მოცემულია ფლობის ღირებულების ზღვრული ოდენობა და განსაზღვრულია კონკრეტული კლასით სარგებლობის უფლების მქონე პირთა კატეგორია/თანამდებობა. ასევე, იმ შემთხვევაში, თუკი შემსყიდველი ორგანიზაციის საჭიროებიდან გამომდინარე ავტოსატრანსპორტო საშუალების სპეციფიკაცია განსხვავებულია ამ წესით დადგენილი სტანდარტებისგან, შემსყიდველი ორგანიზაცია ვალდებულია აღნიშნული სპეციფიკაციის ამსახველი პარამეტრები წარუდგინოს სამთავრობო კომისიას გადაწყვეტილების მისაღებად. დადგენილების ძალაში შესვლის შემდეგ, შეძენილი 274 ავტომობილიდან, მთავრობის დადგენილების მოთხოვნების დაცვით შესყიდულია მხოლოდ 59 ერთეული, ხოლო 5 (ხუთი) ორგანიზაციის მიერ შესყიდული 215 ავტომობილიდან 23 ერთეული შეძენილია მხოლოდ ავტომობილის ღირებულებით, ნაცვლად ზღვრული ფლობის ღირებულების გათვალისწინებისა (ავტომანქანქანის, ავტომანქანის სერვისის და საწვავის ხარჯის ჯამი ), ხოლო 192 ერთეული სპეციალიზირებული ავტომობილი შეძენლია სამთავრობო კომისიასთან შეუთანხმებლად.

2017 წელს კვირაში 48 საათზე მეტი იმუშავა კომპანიის ავტობუსის 1,398-დან 1,379-მა მძღოლმა, ხოლო 2018 წელს – 1,438-დან 1,420-მა მძღოლმა. ზეგანაკვეთურ შრომას განაპირობებს მძღოლების სამუშაო რეჟიმი. კერძოდ, მათი ძირითადი ნაწილი დასაქმებულია დღეგამოშვებით და დღის განმავლობაში მუშაობს 17 საათს და მეტს. აღნიშნული კატეგორიის დასაქმებულების სამუშაო პერიოდის ზეგანაკვეთური გაზრდა შესაძლოა შეიცავდეს რისკებს მგზავრთა უსაფრთხო გადაადგილების თვალსაზრისით. ზეგანაკვეთური სამუშაოს დაფინანსება კომპანიისათვის წამგებიანია ფინანსურადაც. კვირაში 48 საათზე მეტი ზეგანაკვეთური სამუშაოს შესრულებისას, დასაქმებულის საათობრივი სახელფასო განაკვეთი იზრდება 25%-ით. 2017-2018 წლებში კომპანიამ გაზრდილი სატარიფო განაკვეთის სახით აანაზღაურა 1,310.9 ათასი ლარი.

სსიპ - საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდის ფინანსურ ანგარიშგებაში ასახულია 5,591,004 ლარის ვადაგადაცილებული დებიტორული დავალიანებები. ვადაგადაცილებები გამოწვეულია იმით, რომ დებიტორები - შპს „საქართველოს წყალმომარაგების კომპანია“ (3,447,644 ლარი) და ქ. ფოთის მუნიციპალიტეტი (2,143,360), არ ეთანხმებიან თანხის გადახდის ვალდებულებას. ფონდის განმარტებით, ამ ეტაპზე მიმდინარეობს მოლაპარაკებები და სამუშაო პროცესი დავალიანების ამოღებასთან დაკავშირებით. აღნიშნული პროცესის დროში გაჭიანურებამ შესაძლოა გავლენა იქონიოს ფონდის მიერ მისაღები ფინანსური რესურსის მიმდინარე ღირებულებაზე.

მთავრობის დადგენილებაში მოცემული მოთხოვნები არ იძლევა ალტერნატიულ ენერგიაზე მომუშავე (მაგალითად: ჰიბრიდული და ელექტროავტომობილები) ავტომობილების შეძენის შესაძლებლობას, რაც, თავის მხრივ, ზღუდავს საწვავის და ავტომობილების საექსპლოატაციოდ საჭირო ფინანსების ეკონომიურ ხარჯვას და ეკოლოგიურად სუფთა სატრანსპორტო სისტემების ხელშეწყობას.

კომპანიის ადმინისტრაციულ შენობაში დასაქმებულების მაგალითზე ფიქსირდება გაცდენილი დღეების, დაგვიანებების და ადრე წასვლის მრავალი შემთხვევა. გარდა ამისა, კომპანიაში დანერგილი სისტემა სამუშაო დროის აღრიცხვის შესახებ შეიცავს ხარვეზებს, რითაც არ არის გამორიცხული სრული შრომითი ანაზღაურება გაიცეს დასაქმებულზე, რომელსაც დაკისრებული მოვალეობა არ შეუსრულებია ან ნაწილობრივ შეასრულა.

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი შესრულებული სამუშაოების საფუძველზე შექმნილ ძირითად აქტივებს (ადგილობრივი მნიშვნელობის გზები) „გრანტების“ მუხლით გადასცემს შესაბამის მუნიციპალიტეტებს. გადაცემის დროს დეპარტამენტსა და მუნიციპალიტეტებს შორის არ ფორმდება მიღება-ჩაბარების აქტები და გადაცემა ხდება წერილის და თანდართული საპროექტო და სამშენებლო სამუშაოების დოკუმენტების საფუძველზე, რომელიც, თავის მხრივ, არ აკისრებს მუნიციპალიტეტს ვალდებულებას გადმოცემულ აქტივზე განახორციელოს მოვლა-პატრონობა.

მსოფლიოში დანერგილი საუკეთესო პრაქტიკების მიხედვით, ნებისმიერი სატრანსპორტო საშუალების შეძენამდე, ხორციელდება ხარჯსარგებლიანობის ანალიზი (Cost-benefit analysis). აღნიშნული პრინციპით საქმიანობა ეხმარება სახელმწიფო ავტოპარკის მართვის ორგანოებს, აკონტროლონ რამდენად დროულია და ხარჯეფექტურია ავტოპარკის განახლება. კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს სახელმწიფო ავტოპარკის მართვაში ხარჯეფექტურობის ანალიზის პრინციპებს და ის არც პრაქტიკაშია დანერგილი.

კომპანიამ ვერ უზრუნველყო შესასყიდი ბუნებრივი გაზის სავარაუდო მოცულობის სწორად განსაზღვრა, რის გამოც არარაციონალურად განკარგა 1,575.7 ათასი ლარის ფულადი რესურსი. აღნიშნული ოპერაციით კომპანიამ დაკარგა 90.2 ათასი ლარის შემოსავლის მიღების შესაძლებლობა, რომელიც დაერიცხებოდა სარგებლის სახით, მომსახურე ბანკში არსებულ ნაშთზე.

N1355 საბუღალტრო ანგარიშზე - „მოთხოვნები ფულად სახსრებსა და მათ ეკვივალენტებზე მომსახურების მიწოდებით“, 31,634.95 ათასი ლარის ნაშთი, რაც კონსოლიდირებულ ბალანსში წარმოდგენილი „სხვა მოკლევადიანი ფინანსური აქტივების“ და „სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნების“ ნაშთების ჯამური თანხის 38%-ს შეადგენს, გადმოვიდა უმაღლესი დაწესებულებების ბალანსებიდან და შედგება სტუდენტების მიმართ მოთხოვნებისაგან, რომლებიც წარმოშობილია სწავლების მომსახურების გაწევის საფუძველზე. საანგარიშგებო პერიოდში არ განხორციელებულა აღნიშნული მოთხოვნების ინვენტარიზაცია. ამასთანავე, სტუდენტთა დიდი რიცხოვნობისა და სტუდენტთა იდენტიფიცირებისათვის პერსონალურ მონაცემთა წვდომის შეზღუდვის გამო, შეუძლებელი იყო დამატებითი აუდიტორული პროცედურებითაც საკმარისი და შესაფერისი მტკიცებულებების მოპოვება. ზოგიერთ უნივერსიტეტში, ბუღალტრულ აღრიცხვას და ფინანსურ ანგარიშგებას აწარმოებენ ქაღალდზე, არ არის დანერგილი ლიცენზირებული საბუღალტრო პროგრამები. ხშირ შემთხვევაში, ერთსა და იმავე საკითხზე მოპოვებული მტკიცებულებები წინააღმდეგობაშია ერთმანეთთან და არსებითი ხასიათის შეუსაბამობებს შეიცავს. დანერგილი და მოქმედი კონტროლის სისტემა არაეფექტიანია და არსებობს მაღალი რისკი, რომ შეცდომები არ იქნება გამოვლენილი. აქედან გამომდინარე, არ დასტურდება N1355 საბალანსო ანგარიშზე „მოთხოვნები ფულად სახსრებსა და მათ ეკვივალენტებზე მომსახურების მიწოდებით“ 31,634.95 ათასი ლარის ნაშთის სისწორე.

მთავრობის დადგენილებით, „სამორიგეო ავტომობილი − ზოგადი სამსახურებრივი საჭირო¬ე¬ბიდან გამომდინარე დაკისრებული სამსახურებრივი მოვალეობების შესასრულებლად გან¬კუთ¬ვნილი ავტოსატრანსპორტო საშუალებაა, რომელიც გამოიყოფა ყოველი კონკ¬რეტული მოთხოვნის საფუძველზე დაწესებულების კონკრეტულ თანამ¬შრომელზე“. 34 უწყებიდან − 33-ში არ ხდება დადგენილების მოთხოვნების დაცვა და სამორიგეო ავტომობილების დანიშნულებისამებრ გამოყენების კონტროლი, რაც სამორიგეო ავტომობილის არადანიშნულებით გამოყენების შესაძლებლობას იძლევა.

სასამართლო გადაწყვეტილებების მიხედვით, კომპანიამ ოთხ შემთხვევაში დასაქმებულები კანონშეუსაბამოდ გაათავისუფლა დაკავებული თანამდებობიდან და სრულად არ გამოიყენა მინიჭებული უფლება საკუთარი ინტერესების დასაცავად. შესაბამისად, მმართველობით პროცესში კანონმდებლობის დარღვევით მიღებული გადაწყვეტილების შედეგად, კომპანიამ 2017-2018 წლებში გასწია 200.0 ათასი ლარის დამატებითი ხარჯი.

• სახელმწიფო უნივერსიტეტებს: სსიპ - ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სსიპ - იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სსიპ - ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სსიპ - ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი სსიპ – სამცხე - ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტი სსიპ - შოთა მესხიას ზუგდიდის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი სსიპ - გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი სსიპ - სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი არ აქვთ შეფასებული და ბალანსზე აღრიცხული არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწა, რომლებზეც განთავსებულია შენობა-ნაგებობები. აღნიშნულის მიზეზია ის, რომ საქართველოს მთავრობის 2006 წლის 16 მარტის N58 დადგენილების საფუძველზე დაფუძნებული ზოგიერთი სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულების რეორგანიზაციის შედეგად, უნივერსიტეტებს გადმოეცათ ამავე კვლევითი დაწესებულებების უძრავი ქონება. გადმოცემის დროს უნივერსიტეტების ბალანსზე ასახულია მხოლოდ შენობა-ნაგებობები და ცალკე არ არის გამოყოფილი და აღრიცხული მიწის ნაკვეთები, რომელზედაც ეს შენობა-ნაგებობებია განთავსებული. • ახალგაზრდობის ეროვნული ცენტრის ბალანსზე „არაწარმოებული აქტივების“ სახით აღრიცხული არ არის 2014 წელს სარგებლობის უფლებით, არსებობის ვადით, გადაცემული ამბროლაურის რაიონის სოფელ ნიკორწმინდაში 29 983.00 კვ.მ; არასასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი, რომელზედაც განთავსებულია და ფუნქციონირებს შაორის „მომავლის ბანაკი“ .

ძალოვანი უწყებების მოსამსახურეები სრულყოფილად არ არიან უზრუნველყოფილნი, ნორმებით დადგენილი ოდენობების უნიფორმებით, ნორმები არ ასახავს რეალურ საჭიროებას და გადახედვას საჭიროებს. არასაკმარისი ფინანსური რესურსის გამო, ვერ ხდება სამხედრო მოსამსახურეების უნიფორმით სრულად უზრუნველყოფა. სხვადასხვა აუდიტის ობიექტზე არსებობს რესურსების პროდუქტიულად გამოყენების მნიშვნელოვანი პოტენციალი. კერძოდ, არაპრიორიტეტული ჯგუფებისთვის უნიფორმის მიწოდების შემცირებით, შესაძლოა მეტი რესურსის პრიორიტეტულ ჯგუფებზე მიმართვა. მაგალითად, თუ პირი ორგანიზაციაში ადმინისტრაციულ ფუნქციას ასრულებს, მასზე გაცემული საველე უნიფორმა ნაკლებად ცვდება, რადგან ის არ მონაწილეობს ყოველდღიურ წვრთნებში. შესაბამისად შესაძლებელია უნიფორმის მოხმარების ვადის გაზრდა, რაც გამოიწვევს ეკონომიას. აუდიტის მიერ შესწავლილი შემთხვევებიდან, დაახლოებით 4,2 მილიონი ლარი შესაძლოა უფრო პროდუქტიულად იქნეს გამოყენებული და მისი ნაწილი მიიმართოს უნიფორმის შესყიდვაზე იმ მოსამსახურეებისთვის, რომელთაც აღნიშნულის მეტი საჭიროება გააჩნიათ. შინაგან საქმეთა სამინისტროს სხვადასხვა უწყებაში უნიფორმები განსახვავებულად არის ნორმირებული სხვადასხვა ჯგუფებისთვის, რაც ლოგიკურია, თუმცა აღნიშნული არ არის საკმარისად არგუმენტირებული. მაგალითად, უბნის ინსპექტორს, რომელსაც ყოველდღიურად უწევს ფეხით სიარული, ნორმით არ ეკუთვნის ფეხსაცმელი, თუმცა ის გათვალისწინებულია საპატრულო პოლიციისა და დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომლებისათვის.

აუდიტით შესწავლილი 34 ორგანიზაციების მიერ, საწვავის ლიმიტების განსაზღვრის წინაპიროებები არ არის ჩამოყალიბებული;

კომპანიამ მიმწოდებლისაგან დროულად არ მოთხოვა აუთვისებელი საავანსო თანხის დაბრუნება. შესაბამისად, დაკარგა ანგარიშზე არსებულ თანხაზე საბანკო პროცენტის მიღების შესაძლებლობა. კერძოდ, 2018 წლის 25 იანვრამდე პერიოდისათვის მას დაერიცხებოდა 727 ათას ლარზე მეტი სარგებელი.

• ახალგაზრდობის ეროვნული ცენტრის ბალანსზე ძირითადი აქტივების ანგარიშზე არასაცხოვრებელი შენობა-ნაგებობების სახით აღრიცხულია მსოფლიო ბანკთან გაფორმებული საგრანტო ხელშეკრულების ფარგლებში 2008-2012 წლებში საქართველოს რიგი მუნიციპალიტეტების საკუთრებაში არსებული ახალგაზრდული ოფისების სარემონტო სამუშაოების ღირებულება 119.42 ათასი ლარის ოდენობით . ფაქტობრივად კი, საბუღალტრო ჩანაწერების შესაბამისად , საბალანსო ღირებულება შეადგენს 195.41 ათას ლარს. საანგარიშგებო პერიოდში აღნიშნული ოფისები ახალგაზრდობის ეროვნული ცენტრის კონტროლირებად რესურსს აღარ წარმოადგენენ და შესაბამისად, აღარ გამოიყენება ეკონომიკურ საქმიანობაში. აქედან გამომდინარე, მოცემული კაპიტალიზებული ხარჯები არ აკმაყოფილებენ აქტივად აღიარების კრიტერიუმებს. • ეროვნული ცენტრის ბალანსზე არამატერიალური აქტივების სახით აღრიცხულია , 2008-2012 წლებში შეძენილი 22.86 ათასი ლარის საბალანსო ღირებულების ვიდეორგოლები, რომელთა მიხედვით, ორგანიზაციაში ეკონომიკური სარგებლის მიღება და მომსახურების პოტენციალის შემოსვლა არ ხდება.

ძალოვანი უწყებების მოსამსახურეები სრულყოფილად არ არიან უზრუნველყოფილნი, ნორმებით დადგენილი ოდენობების უნიფორმებით, ნორმები არ ასახავს რეალურ საჭიროებას და გადახედვას საჭიროებს. არასაკმარისი ფინანსური რესურსის გამო, ვერ ხდება სამხედრო მოსამსახურეების უნიფორმით სრულად უზრუნველყოფა. სხვადასხვა აუდიტის ობიექტზე არსებობს რესურსების პროდუქტიულად გამოყენების მნიშვნელოვანი პოტენციალი. კერძოდ, არაპრიორიტეტული ჯგუფებისთვის უნიფორმის მიწოდების შემცირებით, შესაძლოა მეტი რესურსის პრიორიტეტულ ჯგუფებზე მიმართვა. მაგალითად, თუ პირი ორგანიზაციაში ადმინისტრაციულ ფუნქციას ასრულებს, მასზე გაცემული საველე უნიფორმა ნაკლებად ცვდება, რადგან ის არ მონაწილეობს ყოველდღიურ წვრთნებში. შესაბამისად შესაძლებელია უნიფორმის მოხმარების ვადის გაზრდა, რაც გამოიწვევს ეკონომიას. აუდიტის მიერ შესწავლილი შემთხვევებიდან, დაახლოებით 4,2 მილიონი ლარი შესაძლოა უფრო პროდუქტიულად იქნეს გამოყენებული და მისი ნაწილი მიიმართოს უნიფორმის შესყიდვაზე იმ მოსამსახურეებისთვის, რომელთაც აღნიშნულის მეტი საჭიროება გააჩნიათ. შინაგან საქმეთა სამინისტროს სხვადასხვა უწყებაში უნიფორმები განსახვავებულად არის ნორმირებული სხვადასხვა ჯგუფებისთვის, რაც ლოგიკურია, თუმცა აღნიშნული არ არის საკმარისად არგუმენტირებული. მაგალითად, უბნის ინსპექტორს, რომელსაც ყოველდღიურად უწევს ფეხით სიარული, ნორმით არ ეკუთვნის ფეხსაცმელი, თუმცა ის გათვალისწინებულია საპატრულო პოლიციისა და დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომლებისათვის.

"აუდიტის შედეგად ავტომობილების მიერ მოხმარებულ საწვავთან დაკავშირებით გამოვლინდა შემდეგი ნაკლოვანებები:

ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მიერ დაწესებული კონტროლის მექანიზმები კომპანიის სამეურნეო საქმიანობის რეგულირების მხრივ, ზოგიერთ შემთხვევაში არასაკმარისია. კერძოდ, მოქმედი კონტროლის სისტემებით ვერ იქნა უზრუნველყოფილი მგზავრობისათვის დაწესებული შეღავათების დადგენილი წესის შეუსაბამოდ გამოყენების, ქონების არარაციონალური განკარგვისა და ფინანსური რესურსების არაეფექტიანი ხარჯვის რისკების გამოვლენა. გარდა ამისა, მუნიციპალიტეტში სათანადოდ არ არის გაანალიზებული კომპანიის სამეურნეო საქმიანობის ცალკეული მიმართულებები, რაც გააუმჯობესებდა კომპანიის საქმიანობის შედეგებს.

გამოვლენილი გარემოებები: • სამინისტროს დაქვემდებარებულ სსიპ-ებში (საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი, გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი, თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელწიფო უნივერსიტეტი, იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, სამცხე-ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, გიორგი ელიავას სახელობის ბაქტერიოფაგიის, მიკრობიოლოგიისა და ვირუსოლოგიის ინსტიტუტი) ძირითად საშუალებებზე, კერძოდ, შენობა-ნაგებობებზე დარიცხულმა ცვეთის ხარჯმა ჯამურად შეადგინა 2,032,440.81 ათასი ლარი. აღნიშნულ აქტივებზე, განურჩევლად მათი კატეგორიებისა, დარიცხულია ცვეთა 1%-ის ოდენობით. შესაბამისად, არ არის გამიჯნული ცვეთის ნორმა შენობა-ნაგებობის კატეგორიების მიხედვით . • ახალგაზრდობის ეროვნული ცენტრის მიერ 2010-2017 წლებში ცვეთის ნორმების არასწორი და შეუსაბამო კიეფიციენტების გამოყენების შედეგად , ანაკლიის „მომავლის ბანაკის“ შენობა-ნაგებობების საბალანსო ღირებულება 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, შემცირებულია 1,169.20 ათასი ლარით და ამავე ოდენობით გაზრდილია ძირითადი კაპიტალის მოხმარება. • 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, ეროვნული ცენტრის ბალანსის ძირითადი აქტივების ანგარიშზე შაორის ბანაკის სახით ირიცხება 1,032.86 ათასი ლარის არასაცხოვრებელი შენობა-ნაგებობები და სხვა აქტივები. შენობა-ნაგებობების ცალკეული კატეგორიების მიხედვით, ცვეთის ნორმების და წინა წლებში ცვეთის დაურიცხაობის გათვალისწინებით, ხის კოტეჯების და სხვა დანარჩენი ქონების ნარჩენ ღირებულებას უნდა შეედგინა 944.27 ათასი ლარი. შესაბამისად, აღნიშნული აქტივების საბალანსო ღირებულება 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით, გაზრდილია 88.63 ათასი ლარით. • არამატერიალურ აქტივებზე ცვეთის არასწორი გაანგარიშება - არამატერიალური ძირითადი აქტივები არ არის გამიჯნული ხელშეკრულებით განსაზღვრული მომსახურების ვადის მიხედვით. იქ სადაც შესაძლებელია აქტივის სასარგებლო მომსახურების ვადის განსაზღვრა, აუდიტის ობიექტის მიერ ცვეთის ხარჯი სასარგებლო მომსახურების ვადის პროპორციულად არ არის დაანგარიშებული , • იქ, სადაც შესაძლებელია აქტივის სასარგებლო მომსახურების ვადის განსაზღვრა, აუდიტის ობიექტის მიერ ცვეთის ხარჯი სასარგებლო მომსახურების ვადის პროპორციულად არ არის დაანგარიშებული , კერძოდ: o სსიპ - აკაკი წერეთელის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის ბალანსზე რიცხულ 357.55 ათასი ლარის ღირებულების არამატერიალურ ძირითად აქტივებზე ერთობლივად დარიცხულია 25%-იანი წლიური ცვეთა. o სსიპ - გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის ბალანსზე რიცხულ 32.30 ათასი ლარის ღირებულების არამატერიალურ ძირითად აქტივებზე ერთობლივად დარიცხულია 10%-იანი წლიური ცვეთა. • ცვეთის საამორტიზაციო ანარიცხების თანხა გაანგარიშებულია შემცირებული ნაშთის ანუ ცვეთის დაჩქარებული მეთოდით, რაც გულისხმობს ცვეთის თანხის გაანგარიშებას - პირველ წელს მათი საწყისი (ისტორიული) ღირებულების გამრავლებით ინსტრუქციით გათვალისწინებულ წლიურ ნორმაზე, ხოლო შემდგომ წლებში - საბალანსო ღირებულების გამრავლებით ინსტრუქციით გათვალისწინებულ წლიურ ნორმაზე. კერძოდ, ცვეთის ხარჯი დარიცხულია 31.12.2016 წლის მდგომარეობით გაანგარიშებულ საბალანსო ღირებულებაზე: o სსიპ აკაკი წერეთლის სახელწიფო სასწავლო უნივერსიტეტში - 792.23 ათასი ლარის ოდენობით; o სსიპ სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტში - 314.14 ათასი ლარის ოდენობით.

უნიფორმების მარაგების მართვის დადგენილი პოლიტიკა უწყებებში არ არსებობს. კერძოდ, არ არის დადგენილი უნიფორმის თითოეული ატრიბუტიკის სარეზერვო ნორმა. გარდა აღნიშნულისა, უწყებებში უნიფორმების ნორმების ცვლილებები ხშირია, რაც გულისხმობს უნიფორმის ფერის, დიზაინის ცვლილებას და ახალი შესყიდვის განხორციელების საჭიროებას.

შესწავლილი 34 ობიექტიდან 6-ში, გარდა სამსახურებრივი მანქანებისა, საწვავის ლიმიტი დაწესებული იყო თანამშრომლების პირად მანქანებზე. 2017 წლის განმავლობაში, სამსახურებრივი საჭიროებიდან გამომდინარე, პირად ავტომობილებზე გაცემულია 1,085,740 ლარის ღირებულების 548,654 ლიტრი საწვავი. ბრძანებებსა და პატაკებში არ არის დასაბუთებული კონკრეტულ თანამშრომლებზე საწვავის ლიმიტის დაწესების საჭიროება და რაოდენობის განსაზღვრის კრიტერიუმები. გამომდინარე აქედან, გაურკვეველია ლიმიტები დაწესებულია თუ არა რაციონალურობის პრინციპის გათვალისიწნებით. ზემოაღნიშნული ორგანიზაციებიდან შეირჩა 92 ერთეული კერძო საკუთრებაში არსებული ისეთი ავტომობილი, რომლებიც წლის განმავლობაში რეგულარულად მოიხმარდნენ საწვავს და თვიური ათვისების მაჩვენებლები ლიმიტებთან იყო მიახლოებული. აგაი-ს მონაცემების ანალიზით გამოიკვეთა, რომ შერჩეული ავტომობილებიდან 67 (73%)-ზე, საწვავის ლიმიტები გახარჯულია თანამშრომლების (მესაკუთრე) შვებულებაში ყოფნის პერიოდში,

არამატერიალური ძირითადი აქტივები არ არის გამიჯნული ხელშეკრულებით განსაზღვრული მომსახურების ვადის მიხედვით. იქ სადაც შესაძლებელია აქტივის სასარგებლო მომსახურების ვადის განსაზღვრა, აუდიტის ობიექტის მიერ ცვეთის ხარჯი სასარგებლო მომსახურების ვადის პროპორციულად არ არის დაანგარიშებული , კერძოდ: • სსიპ - აკაკი წერეთელის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის ბალანსზე რიცხულ 357.55 ათასი ლარის ღირებულების არამატერიალურ ძირითად აქტივებზე ერთობლივად დარიცხულია 25%-იანი წლიური ცვეთა. • სსიპ - გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის ბალანსზე რიცხულ 32.30 ათასი ლარის ღირებულების არამატერიალურ ძირითად აქტივებზე ერთობლივად დარიცხულია 10%-იანი წლიური ცვეთა.

უნიფორმების მარაგების მართვის დადგენილი პოლიტიკა უწყებებში არ არსებობს. კერძოდ, არ არის დადგენილი უნიფორმის თითოეული ატრიბუტიკის სარეზერვო ნორმა. გარდა აღნიშნულისა, უწყებებში უნიფორმების ნორმების ცვლილებები ხშირია, რაც გულისხმობს უნიფორმის ფერის, დიზაინის ცვლილებას და ახალი შესყიდვის განხორციელების საჭიროებას.

2014 წელს სახელმწიფო უწყებებს დაევალათ ავტოპარკის ოპტიმიზაციის გეგმების შედგენა და სახელმწიფო კომისიისთვის წარდგენა, რაც 2018 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობითაც არ არის დამტკიცებული. შედეგად, მთავრობის N121 დადგენილების უმთავრესი მიზანი, სახელმწიფო ავტოპარკის ოპტიმიზაცია მიღწეული არ არის.

საბიბლიოთეკო ფონდის წილი სხვა მანქანა-დანადგარები და ინვენტარის საბალანსე ანგარიშის საბოლოო ნაშთში შეადგენს 43%-ს. საბიბლიოთეკო ფონდებში ჩართულია საკოლექციო წიგნები, უნიკალური ხელნაწერები, გამოცემები და რარიტეტები, რომლებიც არ გამოიყენება მოხმარების მიზნით, გააჩნიათ მნიშვნელოვანი ღირებულება და წარმოადგენენ ღირებულების დაგროვების საშუალებას. აღნიშნულის გათვალისწინებით, მოცემული მწარმოებლური აქტივები აკმაყოფილებენ ფასეულობად აღიარების კრიტერიუმებს.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს სხვადასხვა უწყებაში უნიფორმები განსახვავებულად არის ნორმირებული სხვადასხვა ჯგუფებისთვის, რაც ლოგიკურია, თუმცა აღნიშნული არ არის საკმარისად არგუმენტირებული. მაგალითად, უბნის ინსპექტორს, რომელსაც ყოველდღიურად უწევს ფეხით სიარული, ნორმით არ ეკუთვნის ფეხსაცმელი, თუმცა ის გათვალისწინებულია საპატრულო პოლიციისა და დაცვის პოლიციის დეპარტამენტის თანამშრომლებისათვის.

მთავრობის დადგენილებით, სახელმწიფო ავტოპარკი სარგებლობის ფორმირების მიხედვით იყოფა განპიროვნებულ და სამორიგეო ფუნქციის მქონე ავტომობილებად. გარდა ამისა, ორგანიზაციების სპეციფიკიდან გამომდინარე, განსაზღვრულია სპეციალიზებული და ოპერატიული დანიშნულების ავტომობილები. შესწავლილი 4,052 ერთეული ავტომობილიდან, 1,879-ს (46%) დადგენილებით განსაზღვრული სარგებლობის ფორმებიდან (განპიროვნებული, სამორიგეო, ოპერატიული, სპეციალური დანიშნულების), კლასიფიკაციის არც ერთი ფორმა არ აქვს მინიჭებული. სარგებლობის ფორმის განუსაზღვრელობის გამო, აღნიშნულ ავტომობილებზე მთავრობის დადგენილებით დაწესებული შეზღუდვების გავრცელება არ ხორციელდება, რაც იძლევა მათი არასამსახურებრივი დანიშნულებით გამოყენების შესაძლებლობას.

სამინისტროს და მის დაქვემდებარებულ უწყებებში (გარდა კოლეჯების,რესურსცენტრებისა და საჯარო სკოლების) თანამდებობრივი სარგოს ნაწილში დამტკიცებული საბიუჯეტო პარამეტრი 2,878.62 ათასი ლარით აღემატება საშტატო ნუსხით გათვალისწინებულ სახელფასო ფონდს. მოცემულ შემთხვევაში საბიუჯეტო პარამეტრი და მისი დაგეგმვის საფუძველი არსებითად განსხვავებულია, რამაც ბიუჯეტის დაგეგმვის ეტაპზე ხარჯის აღნიშნულ მუხლში წარმოშვა ეკონომიის შესაძლებლობა. ამასთან, საშტატოს ნუსხის შესაბამისად განსაზღვრული სახელფასო ფონდის მოცულობა 1,341.74 ათასი ლარით აღემატება ამ მუხლის მიხედვით საკასო ხარჯს (ფაქტობრივ შესრულებას). ამ ნაწილში ეკონომია თავის მხრივ განაპირობა ცალკეულ საშტატო პოზიციებზე ვაკანსიების არსებობამ, რომელიც წლების განმავლობაში არსებული არაოპტიმალური საშტატო სტრუქტურის შედეგია. ზემოაღნიშნული გარემოებების გამო წლის განმავლობაში თანამდებობრივი სარგოს მუხლში წარმოქმნილმა ჯამურმა ეკონომიამ შეადგინა 4,220.36 ათასი ლარი, რომელიც მიმართული იქნა შრომის ანაზღაურების სხვა ფორმის - პრემია/დანამატების - ხარჯების დაფინანსებაზე.

უნიფორმების შესყიდვის მიზნით გამოცხადებული ტენდერების 30% არაკონკურენტულ გარემოში მიმდინარეობდა. გამოვლინდა, რომ ასეთი შესყიდვების დროს ჯამური სავარაუდო ღირებულება შემცირდა მხოლოდ 3.3%-ით. აღნიშნული ნაკლოვანება გამოწვეულია სხვადასხვა მიზეზით, კერძოდ: საქონლის ტექნიკური მახასიათებლები ზედმეტად დეტალურად არის განსაზღვრული, რაც ზღუდავს კონკურენციას; საჯარიმო სანქციები დაწესებულია მხოლოდ მომწოდებლის მიერ პირობის შეუსრულებლობაზე და არ არის გათვალისწინებული ანალოგიური მიდგომა თავად შემსყიდველის მიმართ; პირგასამტეხლოს დაკისრება ხდება არა მისაწოდებელი საქონლის ღირებულებაზე, არამედ მთლიან სახელშეკრულებო ღირებულებაზე, ;გამოცდილების მოთხოვნების არაპროპორციულობა შესასყიდი ობიექტის ღირებულებასთან და მიწოდების ვადებთან მიმართებით.

საქართველოს მთავრობის დადგენილებით, თითოეული დაწესებულებისთვის განისაზღვრა განპიროვნებული ავტომობილებით მოსარგებლე თანამდებობის პირთა ჩამონათვალი და სამორიგეო ავტომობილების ზღვრული ოდენობები, შემდეგი პროპორციით: 100 საშტატო რიცხოვნობამდე დაწესებულების შემთხვევაში −1 (ერთი) სამორიგეო ავტომობილი ყოველ 20 საშტატო ერთეულზე, ხოლო ყოველ დანარჩენ 50 საშტატო ერთეულზე − დამატებით 1 (ერთი) ავტომობილი. შესწავლილი 34 ორგანიზაციიდან 14-ში ავტომობილების რაოდენობა მთავრობის დადგენილებით განსაზღვრულს 401 ერთეულით აღემატება, რითაც არ არის გათვალისწინებული მთავრობის დადგენილების მოთხოვნები. როგორც ზემოთ აღინიშნა, შესწავლილი ავტოპარკიდან 1,879-ს (46%) არ აქვს მინიჭებული ფუნქციური დანიშნულების სტატუსი (სამორიგეო, განპიროვნებული) მთვრობის დადგენილების მოთხოვნების მიხედვით, ხოლო ზღვრულ ოდენობაზე მეტია 401 (10%) ავტომობილი. ზემოაღნიშნული მიუთითებს, რომ დადგენილზე მეტი რაოდენობის და არაკლასიფიცირებული ავტოპარკი იძლევა შესაძლებლობას, რომ სამსახურებრივი ავტომობილით სარგებლობდეს ისეთი თანამშრომელი, რომელსაც თანამდებობრივად არ ეკუთვნის განპიროვნებული ავტომობილით სარგებლობა.

სამინისტროს ბალანსზე 2017 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით რიცხული დებიტორული და კრედიტორული დავალიანებების უტყუარობა და სიზუსტე ვერ დასტურდება. შსს-ს ცენტრალური აპარატის აქტივები მოიცავს დიდი რაოდენობის დებიტორულ დავალიანებებს, რომელთა წარმოშობისა და სიზუსტის დადასტურება აუდიტის მიერ ვერ მოხდა. წლების განმავლობაში სამინისტროს მიერ არ ჩატარებულა მოთხოვნა-ვალდებულებების სრულყოფილი ინვენტარიზაცია. • 2,832.7 ათასი ლარი, 2007-2009 წლებში, საგარანტიო დოკუმენტაციის გარეშეა ავანსად გადარიცხული არარეზიდენტი იურიდიული პირების ანგარიშებზე, • ცენტრალური აპარატის ბალანსზე 2017 წელს აისახა ჯერ კიდევ 2007 წელს ლიკვიდირებული სსიპ სპეციალიზებული სამთო მაშველის ბალანსზე რიცხული, 10 წელიწადზე მეტი ხანდაზმულობის 1,891.9 ათასი ლარის დებიტორული დავალიანება. • N1356 საბალანსო ანგარიშზე 2003-2004 წლებიდან ირიცხება 182.4 ათასი ლარის დანაკლისი, რომლის წარმოშობის დამადასტურებელი პირველადი დოკუმენტები სამინისტროში არ არსებობს. • ბალანსზე აქტივებად ირიცხება 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის დროს განადგურებული და დაკარგული ქონების საბალანსო ღირებულება 4,982.2 ათასი ლარის ოდენობით, რაც ფინანსურ ანგარიშგებაში იწვევს აქტივების ნაშთის ზედმეტად წარმოდგენას.

უნიფორმების შესყიდვის მიზნით გამოცხადებული ტენდერების 30% არაკონკურენტულ გარემოში მიმდინარეობდა. გამოვლინდა, რომ ასეთი შესყიდვების დროს ჯამური სავარაუდო ღირებულება შემცირდა მხოლოდ 3.3%-ით. აღნიშნული ნაკლოვანება გამოწვეულია სხვადასხვა მიზეზით, კერძოდ: საქონლის ტექნიკური მახასიათებლები ზედმეტად დეტალურად არის განსაზღვრული, რაც ზღუდავს კონკურენციას; საჯარიმო სანქციები დაწესებულია მხოლოდ მომწოდებლის მიერ პირობის შეუსრულებლობაზე და არ არის გათვალისწინებული ანალოგიური მიდგომა თავად შემსყიდველის მიმართ; პირგასამტეხლოს დაკისრება ხდება არა მისაწოდებელი საქონლის ღირებულებაზე, არამედ მთლიან სახელშეკრულებო ღირებულებაზე, ;გამოცდილების მოთხოვნების არაპროპორციულობა შესასყიდი ობიექტის ღირებულებასთან და მიწოდების ვადებთან მიმართებით.

მთავრობის დადგენილების მიხედვით, ავტომობილები კლასიფიცირდება ოთხ კატეგორიად და სპეციალიზებული კლასის ავტომობილებად. თითოეული კლასის ავტომობილისთვის მოცემულია ფლობის ღირებულების ზღვრული ოდენობა და განსაზღვრულია კონკრეტული კლასით სარგებლობის უფლების მქონე პირთა კატეგორია/თანამდებობა. ასევე, იმ შემთხვევაში, თუკი შემსყიდველი ორგანიზაციის საჭიროებიდან გამომდინარე ავტოსატრანსპორტო საშუალების სპეციფიკაცია განსხვავებულია ამ წესით დადგენილი სტანდარტებისგან, შემსყიდველი ორგანიზაცია ვალდებულია აღნიშნული სპეციფიკაციის ამსახველი პარამეტრები წარუდგინოს სამთავრობო კომისიას გადაწყვეტილების მისაღებად. დადგენილების ძალაში შესვლის შემდეგ, შეძენილი 274 ავტომობილიდან, მთავრობის დადგენილების მოთხოვნების დაცვით შესყიდულია მხოლოდ 59 ერთეული, ხოლო 5 (ხუთი) ორგანიზაციის მიერ შესყიდული 215 ავტომობილიდან 23 ერთეული შეძენილია მხოლოდ ავტომობილის ღირებულებით, ნაცვლად ზღვრული ფლობის ღირებულების გათვალისწინებისა (ავტომანქანქანის, ავტომანქანის სერვისის და საწვავის ხარჯის ჯამი ), ხოლო 192 ერთეული სპეციალიზირებული ავტომობილი შეძენლია სამთავრობო კომისიასთან შეუთანხმებლად.

მუნიციპალიტეტს თავისუფალი ნაშთის სახით 2017 წელს უფიქსირდება - 1,641.7 ათასი ლარი, ხოლო 2018 წელს - 3,066.8 ათასი ლარი. ანგარიშზე არსებული მნიშვნელოვანი თანხების მიუხედავად, მუნიციპალიტეტმა ვერ უზრუნველყო დაუსრულებელი ინფრასტრუქტურული და სოციალური პროექტების დაფინანსება.

შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებების წილის მფლობელები შესაბამის ზედამხედველობას არ უწევდნენ შპს-ების საქმიანობას, არ ტარდება შესაბამისი მმართველობითი ღონისძიებები, შედეგად, 14 შპს-ს ფინანსური შედეგი დასრულებული აქვს ზარალით, 7 შპს არ ფუნქციონირებს და მათ საკუთრებაში არსებული აქტივების ძირითად ნაწილზე მიმდინარეობს სამართლებრივი პროცედურები, მათ შორის, 3 შპს-ის დამფუძნებლებს არ ჰქონდათ ინფორმაცია მათი არსებობის შესახებ, თუმცა საჯარო რეესტრის მონაცემებით, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის წილობრივი მონაწილეობით მოქმედი საწარმოებია. ასევე აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მმართველობაში მყოფ 10 შპს-ზე დადგა გადახდისუუნარობის და გაკოტრების წინაპირობა, რი�